Cúm gia cầm là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây nên. Bệnh lây lan nhanh, mạnh, xảy ra ở tất cả các loại gia cầm gồm gà, vịt, ngan, ngỗng, chim.
Bệnh rất nguy hiểm do tỷ lệ mắc, tỷ lệ chết cao, đặc biệt là bệnh có thể lây từ gia cầm sang người.
1. Đặc điểm của bệnh
Đường lây lan
Bệnh lây chủ yếu qua các đường lây truyền sau:
- Đường hô hấp, đường tiêu hóa.
- Tiếp xúc giữa con ốm và con khỏe.
- Bụi có mầm bệnh trong gió và không khí.
- Phương tiện vận chuyển, thức ăn, nước uống, dụng cụ nhiễm mầm bệnh.
- Người chăn nuôi, khách tham quan đến từ vùng có bệnh.
- Tiếp xúc với thuỷ cầm, chim hoang dã mang mầm bệnh.
- Vận chuyển gia cầm có mầm bệnh từ nơi này đến nơi khác.
Triệu chứng
- Gia cầm mắc bệnh, sốt cao đột ngột, thân nhiệt có thể lên tới 44 - 45 độ C.
- Ho khẹc, thở khó, khi thở phải há miệng.
- Chảy nước mắt, nước mũi và dãi dớt liên tục.
- Mào và hàm dưới sưng, tích nước, xuất huyết đỏ từng đám.
- Kết mạc mắt sưng, xuất huyết. Ở thủy cầm có hiện tượng kéo màng mắt trắng.
- Đi lại loạng choạng, xiêu vẹo, run rẩy, đứng túm tụm vào một chỗ.
- Có thể bị co giật, liệt.
- Gia cầm đẻ giảm đẻ hoặc ngừng hẳn nhưng vỏ trứng không bị mất màu.
- Ỉa chảy nặng, phân xám vàng, xám xanh, đôi khi có máu, mùi tanh.
- Da tím tái và xuất huyết ở dưới da, đặc biệt là da chân.
- Tỷ lệ gia cầm mắc bệnh rất cao, tỷ lệ chết có thể rất cao (lên tới 100%), có thể thấp tuỳ theo độc lực của mầm bệnh.
2. Một số biện pháp phòng chống
Để chủ động phòng chống bệnh cúm gia cầm, người chăn nuôi cần làm tốt các biện pháp sau:
Áp dụng đầy đủ, đồng bộ các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học:
- Chỉ chọn mua gia cầm ở những cơ sở giống được cấp phép, an toàn dịch bệnh, có uy tín, con giống khỏe mạnh và có giấy kiểm dịch của cơ quan thú y.
- Gia cầm mua về phải nuôi cách ly trong thời gian 2-3 tuần để theo dõi, xử lý khi gia cầm có biểu hiện bất thường và ngăn chặn dịch bệnh lây lan. Thực hiện nguyên tắc "Cùng vào, cùng ra" trong một khu vực chăn nuôi.
- Không mua bán, vận chuyển, giết mổ gia cầm và sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc, gia cầm ốm hoặc nghi mắc bệnh.
- Kiểm soát tốt mọi thứ ra - vào khu vực chăn nuôi bao gồm con giống, người chăn nuôi, khách tham quan, thức ăn nước uống, dụng cụ chăn nuôi, phương tiện vận chuyển, sản phẩm và chất thải chăn nuôi, động vật khác... Có biện pháp hạn chế không cho gia cầm tiếp xúc với thủy cầm, bồ câu, chim trời, không nuôi chung gà với các loại gia cầm và gia súc khác.
- Thường xuyên vệ sinh chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi, thu gom phân rác, phun thuốc khử trùng từ 1 - 2 lần/tuần.
- Cho gia cầm ăn thức ăn, nước uống sạch đầy đủ và phù hợp theo lứa tuổi.
- Bổ sung khoáng chất, vitamin, chất điện giải khi thời tiết thay đổi đột ngột, sau khi vận chuyển hoặc khi tiêm chủng vaccine.
- Tiêm phòng vaccine cúm gia cầm để tạo miễn dịch chủ động: Tiêm lần 1 lúc 15 ngày tuổi, lần 2 cách lần 1 là 4 tuần, sau đó cứ 4 tháng tiêm nhắc lại 1 lần.
- Thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe của đàn gia cầm. Khi có gia cầm ốm hoặc chết do các bệnh khác phải cách ly ngay khỏi đàn để hạn chế bệnh lây lan và có biện pháp điều trị phù hợp.
Khi dịch bệnh xảy ra:
Hiện nay, theo quy định, khi phát hiện bệnh cúm gia cầm của một cơ sở chăn nuôi thì toàn bộ số gia cầm của cơ sở đó phải bị tiêu hủy, không điều trị. Khi người chăn nuôi phát hiện thấy đàn gia cầm có các biểu hiện bệnh như trên thì báo ngay cho cán bộ thú y và làm theo hướng dẫn. Tuyệt đối không bán chạy, không ăn thịt gia cầm trong đàn bị bệnh, không vứt xác chết bừa bãi.
Theo Trung tâm Khuyến nông Hải Dương