Vì tương lai giống nòi

Các thông điệp truyền đi không chỉ là hướng dẫn các biện pháp tránh thai hay sinh hoạt tình dục an toàn, chăm sóc sức khỏe sinh sản (SKSS) tiền hôn nhân mà còn chuẩn bị tâm, sinh lý để xây dựng một gia đình hạnh phúc cả về thể chất lẫn tinh thần. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi gia đình trong xã hội. 

Vị thành niên (VTN) là nhóm dân số đặc thù (từ 10-19 tuổi theo quy định của Tổ chức Y tế thế giới), đang trong thời kỳ "quá độ" từ trẻ em lên người trưởng thành. Đây là giai đoạn phát triển đặc biệt mạnh mẽ và phức tạp nhất của mỗi người với biểu hiện là xảy ra hàng loạt thay đổi: sự phát triển mạnh mẽ về thể chất, biến đổi về tâm lý và các quan hệ xã hội. Trong mỗi gia đình, VTN có vai trò quan trọng, là lực ượng lao động sẽ thay thế cha mẹ để bảo đảm đời sống cho các thành viên và sự tồn tại, phát triển của mỗi gia đình, dòng tộc. 

Tuy nhiên, hiện nay, VTN, thanh niên phải đương đầu với những khó khăn, nguy cơ và thách thức mà gia đình, nhà trường và toàn xã hội phải quan tâm giải quyết như thiếu kiến thức, kỹ năng về chăm sóc SKSS; vấn đề bình đẳng giới, tảo hôn còn phức tạp... Một số  VTN, thanh niên bị cưỡng bức và xâm hại về thể chất, tinh thần. Tình trạng VTN, thanh niên có thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn, mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, sử dụng và lạm dụng chất gây nghiện chiếm tỷ lệ cao. Thống kê của Hội KHHGĐ Việt Nam cho thấy trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 300.000 ca nạo phá thai ở tuổi 15-19, trong đó 60-70% là học sinh, sinh viên. Với con số này, Việt Nam là nước có tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi VTN cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 5 trên thế giới. Nạo phá thai, đặc biệt là nạo phá thai ở tuổi VTN rất dễ dẫn đến các tai biến như chảy máu, viêm nhiễm mạn tính ở tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng. Có trường hợp hậu quả còn nghiêm trọng hơn là tắc ống dẫn trứng, dính tử cung khiến nhiều người mất đi thiên chức làm mẹ sau này. Hoặc nếu sinh con, có thể gặp tai biến như đẻ non, chết mẹ, chết con hoặc những đứa trẻ chào đời có thể bị dị tật bẩm sinh, suy dinh dưỡng và chậm phát triển trí não. 

Tại Hải Dương, theo kết quả khảo sát về sức khỏe sinh sản VTN, thanh niên năm 2018 của Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh cho thấy tỷ lệ VTN, thanh niên trong độ tuổi 17-19 nghe hoặc biết về các chủ đề dân số - KHHGĐ chỉ đạt dưới 50%, nhất là hiểu biết về dậy thì, sự thụ thai chỉ đạt 30%. Các em thiếu các kiến thức chuyên sâu về các chủ đề như các biện pháp tránh thai, cách phòng tránh mang thai ngoài ý muốn, tác hại của nạo phá thai, chưa biết nơi cung cấp các biện pháp tránh thai. Có 75% số đối tượng trong nghiên cứu mong muốn nhận thêm thông tin về các chủ đề SKSS VTN, thanh niên. Trong khi đó, nhiều bậc phụ huynh còn thiếu kiến thức, các thầy cô ngại ngùng khi trao đổi nên phần lớn các em thiếu hụt các kỹ năng chăm sóc SKSS. Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, mỗi năm, tỉnh ta có từ 4.000-4.600 ca nạo phá thai, trong đó tỷ lệ phá thai ở lứa tuổi VTN chiếm từ 1,7-2%. 

Trước những con số đáng lo trên, đòi hỏi gia đình, nhà trường và xã hội cần có sự phối hợp hành động vì sự an toàn và phát triển toàn diện của VTN, thanh niên nhằm nâng cao chất lượng dân số, nguồn nhân lực góp phần phát triển kinh tế-xã hội của địa phương cũng như đất nước.

 HOÀNG QUÂN