Thực hiện nghĩa vụ quân sự là nghĩa vụ thiêng liêng, vẻ vang của mỗi công dân.
Thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự (NVQS) không chỉ được rèn luyện, trưởng thành trong môi trường quân đội mà còn được hưởng nhiều quyền lợi, chế độ trong thời gian tại ngũ và khi xuất ngũ. Ngược lại, các hành vi vi phạm, trốn tránh NVQS cũng sẽ bị xử lý nghiêm minh.
Hành vi không chấp hành lệnh gọi khám sơ tuyển, khám tuyển, nhập ngũ của thanh niên năm nào cũng xảy ra ở hầu hết các địa phương. Năm 2018, Hội đồng NVQS xã Cao Thắng (Thanh Miện) đã xử lý vi phạm hành chính và buộc khám sơ tuyển đối với thanh niên N.H.T. do đi làm ăn xa về muộn 20 ngày so với lệnh khám.
Năm 2020, Hội đồng NVQS cấp xã ở huyện Kim Thành cũng đã lập biên bản xử lý trên 100 công dân vi phạm lệnh khám sơ tuyển. Các trường hợp vi phạm chủ yếu không chấp hành lệnh gọi khám sơ tuyển, có hành vi chống đối, trốn tránh...
Thậm chí, trên địa bàn tỉnh đã có 1 trường hợp ở huyện Thanh Miện bị xử phạt 6 tháng tù giam do trốn tránh thực hiện NVQS.
Bên cạnh việc trốn tránh, không chấp hành lệnh gọi khám sơ tuyển, khám tuyển, nhập ngũ, không ít thanh niên trong độ tuổi nhập ngũ còn lên một số trang mạng xã hội hướng dẫn, bày cách nhằm trốn tránh nhập ngũ. Từ hướng dẫn khai man lý lịch, sửa giấy khai sinh, làm giả giấy khám sức khỏe, giấy báo học tập tại các trường học cho đến đeo các loại kính cận thị, viễn thị, loạn thị cao độ; tự tạo ra cho mình các vết thương, xăm trổ trên các vị trí khác nhau của cơ thể; uống nước tăng lực, thức khuya để làm tăng huyết áp; thậm chí là vi phạm các tệ nạn xã hội…
Những hành vi vi phạm Luật NVQS, cố tình tìm mọi cách trốn tránh trách nhiệm công dân của một bộ phận không nhỏ thanh niên đã đi ngược lại tinh thần xung kích tình nguyện của tuổi trẻ; đồng thời làm ảnh hưởng không nhỏ đến công tác tuyển quân tại các địa phương, cần phải bị xử lý nghiêm minh.
Nghị định số 120/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định các mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu. Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) cũng quy định nếu công dân đã bị xử phạt hành chính nhưng vẫn tiếp tục vi phạm thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “trốn tránh NVQS”, có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm tùy mức độ vi phạm.
Để hạn chế các hành vi trốn tránh NVQS, ngoài việc xử lý nghiêm những hành vi vi phạm của công dân, cấp ủy, chính quyền các cấp cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền; tăng cường các biện pháp quản lý, đăng ký NVQS và tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ; thực hiện đúng quy trình, quy định, kết hợp vận động, giáo dục với bắt buộc thực hiện, nếu cố ý vi phạm thì kiên quyết xử lý theo quy định của pháp luật hoặc buộc phải cưỡng chế thực hiện NVQS...
TRƯƠNG HÀ (TP Hải Dương)