Xử lý nghiêm những trường hợp trốn tránh nghĩa vụ quân sự

Các địa phương ở Hải Dương đang triển khai công tác xét duyệt công dân trong độ tuổi nhập ngũ năm 2024. Qua nắm bắt, công tác tuyển quân của các địa phương năm nay dự báo gặp nhiều khó khăn do số thanh niên trong độ tuổi nhập ngũ giảm, trong khi đó số thanh niên làm thủ tục di chuyển nghĩa vụ quân sự để theo học các trường đại học, cao đẳng và số thanh niên diện tạm hoãn tăng. Ngoài ra, không ít thanh niên trong độ tuổi đủ điều kiện gọi khám sơ tuyển, khám tuyển, nhập ngũ song không nghiêm túc chấp hành lệnh gọi khiến công tác tuyển quân đã khó càng khó hơn.
Tình trạng thanh niên không chấp hành lệnh gọi khám sơ tuyển, khám tuyển và không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ trên địa bàn Hải Dương vẫn xảy ra hằng năm. Cụ thể, năm 2023, tại vòng khám sơ tuyển (cấp xã), toàn tỉnh có 282 trường hợp vi phạm. Nhiều nhất là huyện Bình Giang (77 trường hợp), tiếp đến là huyện Ninh Giang (69 trường hợp)... Tại vòng khám tuyển nghĩa vụ quân sự (cấp huyện), toàn tỉnh có 32 trường hợp vi phạm. Tại lễ giao quân năm 2023, toàn tỉnh có 9 trường hợp vi phạm về gọi nhập ngũ. Đáng chú ý trong số này có 7 trường hợp đã bị Chủ tịch UBND tỉnh quyết định xử phạt vi phạm với tổng số tiền 437,5 triệu đồng (62,5 triệu đồng/trường hợp). Đây cũng là mức xử phạt vi phạm hành chính cao nhất từ trước đến nay trong công tác tuyển quân.

Ngoài bị xử lý vi phạm hành chính, các trường hợp trên còn bị buộc chấp hành và thực hiện nghĩa vụ quân sự theo quy định. Đây được xem là biện pháp mạnh tay, cứng rắn của chính quyền các cấp trong công tác tuyển quân nhằm răn đe, ngăn chặn, hạn chế thấp nhất các trường hợp vi phạm, tạo sự nghiêm minh, công bằng trong thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự tại các địa phương.

Ngoài các trường hợp vi phạm về trốn tránh trong thực hiện sơ tuyển, khám tuyển và gọi nhập ngũ, nhiều trường hợp còn lợi dụng quy định thanh niên trong độ tuổi khi theo học tại các trường cao đẳng, đại học sẽ được tạm hoãn nghĩa vụ quân sự. Với chính sách này, nhiều thanh niên có giấy báo nhập học, làm thủ tục di chuyển nghĩa vụ quân sự nhưng thực chất không theo học mà đi làm công nhân, xuất khẩu lao động... Không ít trường hợp tìm cách làm sai lệch tình trạng sức khỏe của mình, lợi dụng tiểu xảo như uống nước tăng lực, thức khuya để làm tăng huyết áp dẫn đến khi khám không bảo đảm sức khỏe nhập ngũ...

Điều 45 Hiến pháp nêu rõ: “Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và quyền cao quý của công dân”. Ngày 6/6/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 37/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của các nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu; quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia; trên các vùng biển, đảo và thềm lục địa của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Theo đó, tăng mạnh mức phạt đối với các hành vi không đăng ký nghĩa vụ quân sự theo quy định, không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ, vi phạm về khám sức khỏe. Mức xử phạt từ 8 - 75 triệu đồng đối với từng trường hợp và từng hành vi. Các mức tiền xử lý vi phạm này đều tăng rất cao so với quy định cũ.

Luật đã quy định rõ, chế tài xử lý cao, nhiều trường hợp bị xử lý vi phạm hành chính và buộc phải chấp hành nghĩa vụ quân sự theo quy định. Đó là những bài học đắt giá cho những nam thanh niên cố tình trốn tránh nghĩa vụ quân sự. Để hạn chế các hành vi trốn tránh nghĩa vụ quân sự, cùng với việc xử lý nghiêm những hành vi vi phạm của công dân, cấp ủy, chính quyền các cấp cần tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, tăng cường quản lý nguồn tuyển quân; thực hiện đúng quy trình, quy định, kết hợp vận động, giáo dục với bắt buộc thực hiện; công khai các trường hợp vi phạm, trốn tránh nghĩa vụ quân sự trên các phương tiện thông tin đại chúng. Kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm hành chính, thậm chí khởi tố các trường hợp cố tình chống, trốn nghĩa vụ quân sự...