Mối nguy từ hút thuốc lá thụ động

Hoạt cảnh nói về tác hại của khói thuốc lá đối với phụ nữ mang thai do công nhân, lao động huyện Tứ Kỳ biểu diễn tại Hội thi Phòng chống tác hại của thuốc lá năm 2020 do Liên đoàn Lao động tỉnh tổ chức

Không ít người cho rằng chỉ những ai trực tiếp hút thuốc lá mới bị ảnh hưởng đến sức khỏe. Mặc dù vậy, trên thực tế những người hút thuốc lá thụ động cũng đối mặt với nguy cơ mắc các loại bệnh lý liên quan đến khói thuốc cao hơn nhiều so với bình thường.

Tác nhân gây nhiều loại bệnh

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), khói thuốc được coi là chất độc hại nhất trong môi trường cư trú. Trong khói thuốc có khoảng 7.000 chất hóa học, trong đó 70 chất được xếp vào loại gây ung thư. Khói thuốc lá vẫn có thể tồn tại trong không khí ngay cả khi không còn nhìn thấy hoặc ngửi thấy. Vì vậy, không chỉ người trực tiếp hút mà những người hút thuốc lá (HTL) thụ động (hít phải khói do người trực tiếp hút nhả ra hoặc từ tàn, tro của thuốc lá) cũng có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong khói thuốc thụ động có nồng độ nicotine lớn gấp đôi nồng độ nicotine mà người HTL hấp thụ. Vì vậy, những người thường xuyên hít phải khói thuốc lá sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh tim lên 10%, bệnh phổi 25% và nguy cơ đột quỵ lên 82% so với bình thường.

Theo bác sĩ Đặng Thị Thanh Xuân, Trưởng Khoa Khám bệnh (Bệnh viện Phổi Hải Dương) thì hút thuốc thụ động có thể gây nên nhiều bệnh nguy hiểm ở người lớn và đặc biệt là trẻ em. Ở người lớn, HTL thụ động làm tăng nguy cơ ung thư vú, ung thư phổi, các bệnh về tim mạch, bệnh động mạch vành, xơ vữa động mạch, gây các triệu chứng kích thích đường hô hấp. Phụ nữ mang thai thường xuyên hít phải khói thuốc có thể bị sảy thai, làm thai nhi chậm phát triển hoặc sinh non, thiếu cân. Ở trẻ em, hút thuốc thụ động có thể gây viêm đường hô hấp, hen suyễn, viêm phế quản, viêm tai giữa, viêm màng não, các bệnh liên quan tới mô cầu não, kém phát triển chức năng phổi và làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại bệnh khác như ung thư, bạch cầu...

Con gái chị P. T. H. ở phường Nguyễn Trãi (TP Hải Dương) năm nay lên 5 tuổi. Mới đây cháu mắc bệnh hen suyễn phải vào điều trị tại Trung tâm Y tế TP Hải Dương. Trước đó, thỉnh thoảng cháu cũng bị viêm đường hô hấp phải đi khám tại cơ sở y tế. Sau khi vào điều trị, kê khai tiền sử bệnh của con gái, chị H. đã được các bác sĩ tư vấn kỹ các nguyên nhân gây bệnh của cháu, trong đó có HTL thụ động. Lúc này, chị H. mới vỡ lẽ bởi gia đình chị có quán điện tử, thường ngày nhiều thanh niên đến chơi, hầu hết đều HTL. Có thể nguyên nhân chính gây bệnh do từ nhỏ cháu thường xuyên tiếp xúc với môi trường có nhiều khói thuốc lá. Trong thời gian thai kỳ, ngày nào chị cũng trông quán điện tử và tiếp xúc với những người HTL.

Cần nâng cao ý thức

Nước ta hiện không nghiêm cấm tuyệt đối việc buôn bán và sử dụng thuốc lá. Để giảm nhu cầu sử dụng và nguy cơ ảnh hưởng đến người khác, Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đã quy định rõ những nơi cấm HTL hoặc chỉ được hút trong không gian riêng. Những địa điểm không được hút chủ yếu là các cơ sở y tế, trường học, nơi vui chơi dành cho trẻ em... Bên cạnh đó, người hút cũng phải thực hiện nghĩa vụ không HTL trong nhà khi có trẻ em, phụ nữ mang thai, người bệnh, người cao tuổi; giữ vệ sinh chung, bỏ tàn, mẩu thuốc lá đúng nơi quy định khi hút tại những địa điểm được phép hút.

Mặc dù vậy, trên thực tế vẫn có không ít người HTL phớt lờ các quy định nghiêm cấm đối với hành vi sử dụng thuốc lá. Nhiều người vẫn công khai hút trong khuôn viên bệnh viện, nhà chờ xe buýt, cổng trường học, nơi có nhiều trẻ em vui chơi... Bên cạnh đó, có nhiều người chưa hiểu đúng về mối nguy hại của việc HTL thụ động đối với sức khỏe, điển hình như chị H. nói trên. Do đó, nguy cơ ảnh hưởng của việc HTL thụ động vẫn luôn hiện hữu. 

Để giảm thiểu nguy cơ HTL nói chung và HTL thụ động nói riêng, mỗi người cần nâng cao ý thức, trách nhiệm của bản thân. Cơ quan chức năng cần đẩy mạnh tuyên truyền để mọi người dân hiểu đủ, đúng về tác hại của khói thuốc lá đối với sức khỏe con người và môi trường. Qua đó, góp phần xây dựng một môi trường không khói thuốc lá, bảo đảm an toàn cho sức khỏe của chính mình và những người xung quanh, đặc biệt là trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người cao tuổi.

NGỌC THANH