Gỡ vướng thực hiện cổ phần hóa Công ty Lai Vu

Quá trình hình thành

Ngày 12/1/2004, UBND tỉnh quyết định cho Ban Quản lý dự án cụm công nghiệp tàu thủy Hải Dương (thuộc Tập đoàn Công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam) thuê đất để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cụm công nghiệp tàu thủy Hải Dương ở xã Lai Vu (Kim Thành). Theo dự án được chấp thuận thì diện tích cụm công nghiệp là 192,317 ha. Năm 2010, dự án này thuộc diện chuyển giao khi thực hiện tái cơ cấu Tập đoàn Công nghiệp tàu thuỷ Việt Nam. Theo đó, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam tiếp nhận nguyên trạng các doanh nghiệp, dự án thuộc khu công nghiệp tàu thuỷ Lai Vu (trước đây là cụm công nghiệp tàu thuỷ Hải Dương), bao gồm cả Công ty TNHH một thành viên Công nghiệp tàu thuỷ Lai Vu.

Ngày 21/12/2012, UBND tỉnh quyết định thu hồi và cho Công ty TNHH một thành viên Khu công nghiệp Lai Vu (sửa đổi từ doanh nghiệp trên, gọi là Công ty Lai Vu) thuê diện tích trên để sử dụng, đầu tư, xây dựng khu công nghiệp Lai Vu. Thời hạn thuê đất đến ngày 12/1/2054. Ngày 7/4/2014, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Hải Dương tiếp nhận nguyên trạng khu công nghiệp Lai Vu bao gồm cả Công ty TNHH một thành viên Khu công nghiệp Lai Vu từ Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Năm 2015, UBND tỉnh điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng khu công nghiệp Lai Vu, trong đó diện tích xây dựng nhà máy, xí nghiệp gần 148 ha.

Công ty Lai Vu là doanh nghiệp được thành lập do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, hoạt động theo giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu năm 2006, đăng ký thay đổi lần thứ 8 năm 2020. Tổng vốn điều lệ đăng ký 168 tỷ đồng, chủ yếu kinh doanh hạ tầng, cho thuê nhà xưởng khu công nghiệp. Công ty Lai Vu được UBND tỉnh giao nhiệm vụ tiếp nhận, quản lý, vận hành và khai thác khu công nghiệp Lai Vu từ năm 2014. Trên cơ sở hồ sơ tiếp nhận, công ty đã tập trung giải quyết một số việc tồn tại, đầu tư xây dựng hoàn thiện hạ tầng, thực hiện xúc tiến, thu hút đầu tư. Doanh nghiệp đã phối hợp để triển khai các dự án thứ cấp trong khu công nghiệp. Hiện tỷ lệ lấp đầy của khu công nghiệp Lai Vu đạt hơn 98%.

Xử lý vướng mắc

Thực hiện Quyết định 184/QĐ-TTg ngày 20/2/2024 của Thủ tướng Chính phủ về sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn Nhà nước thì đến hết năm 2025 Công ty Lai Vu phải thực hiện cổ phần hóa. Tỷ lệ vốn Nhà nước dự kiến nắm giữ sau cổ phần hóa từ 50% trở xuống. Song hiện doanh nghiệp còn tồn tại một số vướng mắc cần sớm xử lý để thực hiện phương án cổ phần hóa.

Thời điểm tỉnh tiếp nhận nguyên trạng khu công nghiệp và Công ty Lai Vu không thực hiện định giá tài sản bàn giao từ Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Lúc đó, tình hình an ninh trật tự tại khu công nghiệp có nhiều diễn biến phức tạp, khiếu kiện kéo dài do người dân không đồng thuận với chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng. Các công trình, hạng mục do Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam làm chủ đầu tư đều dừng thi công, hồ sơ thiết kế thất lạc. Theo báo cáo tài chính đã được kiểm toán tại thời điểm bàn giao năm 2014, chi phí xây dựng cơ bản dở dang phát sinh của khu công nghiệp Lai Vu trước tháng 6/2010 khoảng 468 tỷ đồng. Tuy nhiên, không đầy đủ hồ sơ làm căn cứ quyết toán các hạng mục công trình để hình thành tài sản cố định. Vì vậy chưa thực hiện được việc trích chi phí khấu hao hằng năm.

Tại khu công nghiệp Lai Vu có 5 doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Công nghiệp tàu thủy Việt Nam ký hợp đồng thuê đất với diện tích 47,53 ha song hầu hết các doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả, cầm chừng, chưa thanh toán tiền thuê đất, lãng phí hạ tầng. Trong đó có 2 doanh nghiệp thực hiện bán thanh lý tài sản để bàn giao lại đất cho Công ty Lai Vu. Còn 3 doanh nghiệp sử dụng 33,75 ha đất tại khu công nghiệp đã ngừng hoạt động, hoạt động cầm chừng. Các doanh nghiệp này không nộp tiền thuê đất, chi phí hạ tầng và khi chủ đầu tư yêu cầu thanh lý những tài sản đã đầu từ như nhà xưởng để trả lại đất doanh nghiệp cũng không phối hợp. Do đó ảnh hưởng đến việc xử lý tài chính khi thực hiện quy trình xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa. Ngoài ra, Công ty Lai Vu còn triển khai một số dự án, công trình ngoài khu công nghiệp, không bảo đảm quy định của Luật Đầu tư công.

Theo lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư, Công ty Lai Vu là doanh nghiệp Nhà nước duy nhất thực hiện cổ phần hóa trong giai đoạn 2023-2025. Ngày 7/5, UBND tỉnh giao Thanh tra tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan thanh tra đột xuất, toàn diện các hoạt động kinh doanh, thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước; tiếp nhận, quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, đất đai, đầu tư xây dựng và các vấn đề liên quan từ năm 2014 đến nay đối với Công ty Lai Vu. Trên cơ sở kết luận thanh tra, cơ quan chuyên môn sẽ xác định giá trị tài sản doanh nghiệp, tham mưu phương án cổ phần hóa Công ty Lai Vu trong quý III/2024.