Xôi nước mắm chả bà Toét

Tồn tại hơn nửa thế kỷ

Một số kênh YouTube, TikTok thời gian gần đây thường xuyên đăng tải video về quán xôi chả nước mắm Cát Hải bà Toét ở số 1112 đường Lê Thanh Nghị, phường Thạch Khôi. Theo nội dung video, quán xôi này đã tồn tại ít nhất nửa thế kỷ, khách lúc nào cũng đông nghịt. Điều đặc biệt là xôi ở đây được ăn cùng với nước mắm Cát Hải - một thương hiệu gia vị có xuất xứ từ đất cảng Hải Phòng vốn đã nổi tiếng từ lâu.

Buổi sáng một ngày cuối tuần, tôi cùng người nhà lần đầu tới quán trên. Xe máy, ô tô dựng la liệt hai bên đường trước quán. Đúng như những gì một số video miêu tả, tôi và rất đông khách hàng đã phải "xếp lốt" để đợi đến lượt gọi xôi. Quán khá bình dị, chỉ vài chiếc bàn đơn sơ nhưng gần như lúc nào cũng chật cứng người ngồi ăn. Ở chính giữa quán, một người phụ nữ cao tuổi liên tục đơm xôi vào bát, chẳng có lúc nào được nghỉ ngơi.

Đợi khoảng 10 phút, cuối cùng tôi và nhiều thực khách cũng đến lượt được thưởng thức xôi mắm chả. Mỗi người được đơm một bát xôi nấu với đỗ xanh hoặc gấc nóng hổi, bên trên rắc hành khô phi ròn rụm, thơm nức mũi. Kèm theo mỗi suất sẽ có 3-4 miếng chả thái lát. Một bát nước mắm Cát Hải nguyên chất bỏ thêm ớt tươi, hạt tiêu đặt giữa bàn. Người ăn chỉ rưới lên xôi rồi thưởng thức. Thơm ngon đặc biệt - đó là cụm từ mà tôi và người thân lần đầu được thưởng thức thứ xôi này miêu tả.

Những chậu xôi liên tục được bưng ra nhưng nhanh chóng hết trong "nháy mắt" để lại hơi nóng vẫn còn vương trên thau nhôm. Những miếng chả vàng ruộm, thơm "nhức nách" cũng được đôi bàn tay người bán thoăn thoắt thái cho khách hàng. Không chỉ bán cho người ăn tại chỗ, quán này còn có rất đông shipper đến nhận và giao hàng cho những người không có thời gian đến quán ăn trực tiếp.

8 giờ 30, quán đã chăng biển "hết hàng". Một số thực khách đến muộn tiu nghỉu ra về. Lúc này, tôi mới có cơ hội được trò chuyện với người bán hàng. Qua giới thiệu được biết bà tên Đào Thị Lan (66 tuổi). Bà Lan đã bán xôi ở đây từ năm 1980 đến nay. Nhưng quán xôi này trước đó là của cụ Ấu (một người họ hàng của bà Lan). Bà Lan cho biết cụ Ấu là người gốc Hà Nam, ra đất Hải Phòng làm nghề đội than. Cụ lấy chồng nhưng không có con. Sau cụ mở quán bán xôi rồi chuyển về địa điểm hiện tại ở TP Hải Dương. Nhà bà Lan gần nhà cụ Ấu. Hồi còn đi học, bà Lan đã được cụ truyền nghề rồi duy trì quán này suốt mấy chục năm qua.

Tôi thắc mắc vì sao quán xôi này lại có tên "bà Toét". Bà Lan cho biết lúc về già, cụ Ấu mắt kém, hai bờ mi sụp xuống khiến mắt bé hệt như mắt lươn, lúc nào cũng toét nhoèn. Thế rồi không biết từ bao giờ khách hàng cứ quen gọi là "quán xôi bà Toét" và cứ thế truyền đến tận bây giờ.

Hấp dẫn cả người nước ngoài

Như cảm nhận của tôi, quán xôi bà Toét cũng không có gì khác so với những quán xôi khác ở TP Hải Dương, thậm chí không phong phú bằng. Quán này chỉ bán hai loại xôi đỗ xanh và xôi gấc. Nhưng điều đặc biệt làm nên thương hiệu của quán xôi này nằm ở nước mắm. Nước mắm Cát Hải ở quán bà Toét được nhập trực tiếp từ nhà máy sản xuất, thơm ngon, vị đượm khắc hẳn với nước mắm cùng tên bán trên thị trường.

Bà Lan cho biết nguyên liệu nấu xôi có sẵn tại địa phương. Tuy nhiên, để xôi dẻo, thơm ngon, bà thường trực tiếp mua gạo nếp cái hoa vàng Kinh Môn. Hành cũng được mua ở đó đem về phi thơm. Gạo thường được bà Lan ngâm từ tối hôm trước, 2 giờ sáng hôm sau dậy vớt ra để đồ xôi. Trừ những ngày Tết, còn lại quán xôi bà Toét thường mở cửa từ 5 - 8 giờ 30 tất cả các ngày trong tuần. Nhiều hôm chỉ mới 7 giờ 30 quán đã hết hàng vì khách quá đông.

Từ lâu, quán xôi bà Toét đã trở thành địa điểm quen thuộc đối với nhiều thực khách ở TP Hải Dương và các địa phương lân cận. Ông Nguyễn Hữu Chung (59 tuổi) - một thực khách thường xuyên ăn xôi bà Toét chia sẻ: "Tôi ăn ở quán này từ nhiều năm nay, tuần nào cũng 2-3 lần. Ăn xôi ở nhiều nơi rồi nhưng xôi ở đây vẫn ngon nhất, hương vị không lẫn vào đâu được".

Nhà cách quán xôi bà Toét mấy cây số nhưng gần như cuối tuần nào gia đình chị Phạm Phương Thảo ở phường Ngọc Châu cũng đến đây thưởng thức. "Tôi mới biết quán này vào cuối năm ngoái qua lời giới thiệu của đồng nghiệp. Sau lần đầu thưởng thức, cả chồng và hai con tôi đều thích rồi nghiện luôn. Hôm nào trời mưa gió không đi được thì gọi shipper", chị Thảo thông tin.

Xôi bà Toét hấp dẫn cả người nước ngoài. Chị Nguyễn Thị Ngọc Diễm làm phiên dịch tại một doanh nghiệp ở khu công nghiệp Đại An cho biết: "Có lần tôi mua xôi ở đây cho mấy chị em văn phòng ăn sáng. Tôi mời sếp người Singapore ăn thử. Ông ấy trầm trồ, khen ngon, thế là từ ấy thỉnh thoảng vẫn bảo tôi mua cho".

Thực khách đến với quán xôi chả nước mắm Cát Hải bà Toét rất đa dạng, từ người làm việc trong các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp đến lao động phổ thông, học sinh, sinh viên... Mỗi suất xôi ở đây rất bình dân, từ 5.000 (không chả) đến 20.000 đồng (có chả).

Nhiều năm duy trì quán xôi chả cụ Ấu để lại, bà Lan đã tính đến chuyện nghỉ ngơi. Bà rất vui khi người con gái đã theo học để giữ gìn thương hiệu của quán.