"Ông đồ" Vũ Đình Liên với 4.000 bài thơ di cảo

Quê gốc ở làng nghề vàng bạc Châu Khê (xã Thúc Kháng, Bình Giang) nhưng nhà thơ Vũ Đình Liên lại sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Ông làm thơ và dạy học. Năm 1936, trên tờ Tinh Hoa đăng bài "Ông đồ" của Vũ Đình Liên và chính bài thơ đó đã đưa ông vào vị trí các nhà thơ mới thời đó. Từ năm 1962-1975, ông làm Chủ nhiệm Khoa Tiếng Pháp, Trường Đại học Sư phạm ngoại ngữ Hà Nội. Ông đã được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân.

"Ông đồ" là một trong số ít bài thơ hay của thế kỷ trước gửi các thế hệ sau. Ngoài tác phẩm "Ông đồ" nổi tiếng, Vũ Đình Liên đã có nhiều thơ xuất bản và in trên các báo. Sau khi nhà thơ qua đời năm 1995, gia đình ông còn sưu tầm, tập hợp được 4.000 bài thơ di cảo của ông. Mọi người từ ngạc nhiên đến kính phục trước tấm gương lao động, sức làm việc, niềm đam mê của nhà thơ-nhà giáo Vũ Đình Liên.

Từ số thơ di cảo trên, phân tích thấy riêng loại thơ vịnh đã tới hơn 30 bài. Nhà thơ không những chỉ vịnh về các nhân vật anh hùng, văn hóa - lịch sử của dân tộc như Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Quang Trung… mà còn vịnh về nhiều nhân vật anh hùng thời đại mới, các lãnh tụ của Đảng và Nhà nước. Chẳng hạn, trong bài thơ "Vịnh Phạm Văn Đồng" làm ngày 28.1.1974, nhà thơ Vũ Đình Liên đã chọn những chữ rất hợp lý, hợp tình, đắc địa cho câu kết: "Rường cột cộng hòa, cờ cách mạng/Vững thêm vạc sắt với thành đồng". Ở bài "Vịnh Trường - Chinh", ông viết: "Còn trời còn đất, còn thân thế/Đôi gót Trường - Chinh mãi tiến xa". Rồi các bài vịnh: Nguyễn Du, Lê Ngọc Hân, Huyền Trân, Võ An Ninh…

Vũ Đình Liên là nhà thơ giàu lòng nhân ái, thương người nên trong kho tàng di cảo thơ viết về mảng đề tài này thật phong phú. Sinh thời nhà thơ đã từng cho in trên tạp chí Văn nghệ và một vài ấn phẩm khác của tỉnh Hải Dương những bài thơ nói về tình cảm của ông. Bài "Bức tranh trẻ già" có đoạn: "Thôn Mộc có ông Liên già/Yêu các cháu nhỏ như là yêu hoa.../Mỗi ngày hai buổi vui vầy/Cháu ông, ông cháu như cây với cành…".

Một mảng đề tài khác trong thơ di cảo của Vũ Đình Liên là thơ về các bạn bè văn nghệ. Đó là những bạn văn, thơ, nhạc, họa… từ những ngày đầu ông cầm bút như Xuân Diệu, Huy Cận, Nguyễn Xuân Sanh, Thế Lữ, Nguyễn Đỗ Cung, Bùi Xuân Phái, Trần Văn Lưu…

"Ông đồ" Vũ Đình Liên với 4.000 bài thơ di cảo là một tài sản quý báu nói lên một đời thơ của nhà thơ gốc xứ Đông đáng nhớ này.

LÊ HỒNG DẠ THƯƠNG(st)