Nhạc sĩ Phạm Tuyên và chuyện ra đời 2 bài hát nổi tiếng dành cho thiếu nhi

Nhạc sĩ Phạm Tuyên đã có tới vài trăm bài hát dành cho tuổi thơ, từ các em thiếu sinh quân trong những năm kháng chiến chống Pháp đến các cháu thiếu niên nhi đồng, mẫu giáo hôm nay. Những bài hát do ông sáng tác có một sức hút mạnh mẽ, với ca từ và giai điệu trong sáng, giản dị tự nhiên, lan tỏa. Những ca khúc đó trải qua năm tháng vẫn nguyên vẹn với nét đẹp của âm nhạc gắn với bao thế hệ thiếu nhi.

Bài hát: “Trường cháu là trường mầm non” là một bài như thế và có hoàn cảnh ra đời khá thú vị. Đó là vào dịp cuối năm 1972, gia đình nhạc sĩ ở phố Đại La (Hà Nội) bị máy bay Mỹ ném bom phá sập. Sau đó gia đình nhạc sĩ sơ tán về ở tạm cơ quan Đài Tiếng nói Việt Nam, 58 phố Quán Sứ, Hà Nội.

Nơi đó gần với Trường mẫu giáo Mầm non A phố Thợ Nhuộm, gia đình phấn khởi gửi con út là Hồng Tuyến đến trường. Con gái của nhạc sĩ rất thích ngôi trường, mỗi lần đi học về là bé lại ríu rít kể cho bố mẹ nghe những điều thích thú ở lớp học.

“Trường cháu là trường mầm non” ra đời, con gái nhạc sĩ chính là người được hát thử đầu tiên. Thấy con gái hát được, nhạc sĩ mới mang bài hát đến dạy lại cho các cô giáo ở trường. Lúc đấy, Trường mầm non là tên riêng của trường con gái nhạc sĩ học. Sau này thành tên chung của cả ngành học như hiện nay. Bài hát đã được Ủy ban Thiếu niên Nhi đồng tặng giải thưởng và cho đến tận ngày nay vẫn phổ biến rộng rãi.

Có một bài hát khác mà có lẽ không một ai không từng hát qua hoặc từng chí ít nghe con cháu mình hát, đó là bài: “Cô và mẹ”. Bài hát ra đời vào năm 1974, đó là khi gia đình của nhạc sĩ lại chuyển về ở khu tập thể Khương Thượng, quận Đống Đa. Vợ chồng nhạc sĩ tìm đến một trường mẫu giáo ở gần nhà là Trường Mầm non Đống Đa ở khu Kim Liên để gửi cô con gái út, lúc này đã lên mẫu giáo lớn.

Cô Hiệu trưởng lại đề nghị nhạc sĩ phải viết một bài hát để tặng trường. Nhạc sĩ Phạm Tuyên cũng đã quen với lứa tuổi thiếu nhi vì hằng ngày vẫn đưa con đi học và ông lại có người bạn đời đang nghiên cứu và giảng dạy tâm lý học trẻ em nên nhanh chóng hình thành bài hát.

“Cô và mẹ” rất giản dị, ngay khi đưa bài hát vào trường mầm non của cô con gái út nhạc sĩ đang đi học thì bài hát đã nhanh chóng bay đến các ngôi trường mầm non khác và lan tới các tỉnh và vào cả trong Nam. “Lúc ở nhà mẹ cũng là cô giáo/ Khi đến trường cô giáo như mẹ hiền/ Cô và mẹ là hai cô giáo/ Mẹ và cô, ấy hai mẹ hiền”.

Có một kỷ niệm vẫn được kể lại, đó là dịp Ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6, khi ngồi xem con em cán bộ trong đài liên hoan văn nghệ, đồng chí Trần Lâm (hồi đó là Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam) ngồi ở hàng ghế khán giả nghe các cháu hát bài “Cô và mẹ” thích quá liền vỗ mạnh vào đùi nhạc sĩ Phạm Tuyên đang ngồi cạnh mà kêu lên khoái chí: “Hay, hay, hay lắm! Thằng cha nào viết bài này mà hay thế”.