Người viết nhạc giao hưởng đầu tiên ở Việt Nam

Vừa xuất hiện, bài hát đã được giới chuyên môn đánh giá cao và công chúng hào hứng đón nhận. Bây giờ thì đã có nhiều người viết giao hưởng với biên chế dàn nhạc và hiệu quả trình diễn hoành tráng hơn. Nhưng khi ấy (năm 1960), dàn nhạc giao hưởng quốc gia và Trường Múa Việt Nam vừa được thành lập, mọi thứ còn rất bỡ ngỡ thì bài hát "Hái hoa dâng Bác" với sự kết hợp của nhạc, múa và hát, có cả các em thiếu nhi cùng biểu diễn thì không thể không ghi nhận tài năng đáng kể của những người tạo nên tác phẩm, trong đó có nhạc sĩ Vĩnh Cát. Hồi ấy, ông chưa đến tuổi 26.

Vĩnh Cát còn là tác giả những bài hát nổi tiếng từ lâu mà hôm nay nhiều bạn còn thuộc và ca hát: "Bạn ơi lắng nghe Bến Hải tâm tình", "Vườn nhãn quê hương", "Sapa thành phố trong sương", "Ngôi sao Hà Nội", "Sông Đà nhịp điệu mùa xuân"…Và nhiều tác phẩm khí nhạc là những bản sônát, côngxéctô giá trị.

Vĩnh Cát sinh tháng 12.1934 ở huyện Ân Thi (Hưng Yên), trong một gia đình có học. Ông có người anh trai và em trai đều là nhạc sĩ. Một chuyện khá thú vị là năm 1948, ở tuổi 14, Vĩnh Cát đã sáng tác một bài hát hay có tên "Việt Bắc" phổ biến trên Đài Tiếng nói Việt Nam, được nhiều người ưa thích, có sức lan tỏa rộng.

Nhiều người không tin, cho rằng cậu bé nhờ ai sáng tác hộ khiến ông Trần Duy Hưng khi ấy phải thử lại khả năng của Vĩnh Cát bằng cách tập trung toàn bộ đội viên Đội Thiếu nhi nghệ thuật này và ra đề là hãy sáng tác một bài hát về Hà Nội (tại chỗ, không ai được rời). Nhiều bạn không làm được. Vĩnh Cát đã viết được bài "Gửi bạn Thủ đô". Đến lúc này, mọi người mới tin.

Chỉ 8 năm sau - năm 1956, ở tuổi 22 - ông viết tiếp bài hát về đề tài thống nhất "Bạn ơi! Lắng nghe Bến Hải tâm tình" nổi đình đám. Trong số hàng trăm bài hát viết về chủ đề đấu tranh thống nhất đất nước khi ấy, người ta thuộc và nhớ được tới ngày hôm nay chỉ mấy bài: "Câu hò bên bờ Hiền Lương" (Hoàng Hiệp - Đằng Giao), "Hà Nội - Huế - Sài Gòn" (Hoàng Vân), "Dòng sông" (Trần Viết Bính), "Tình ca" (Hoàng Việt), "Giữ trọn tình quê" (Văn Cận), "Nhớ về quê mẹ" (Vân Đông) và "Bạn ơi! Lắng nghe Bến Hải tâm tình" của Vĩnh Cát.

Là người được đào tạo bài bản, chính quy ở trường nhạc từ trung cấp, qua đại học rồi học thêm ở nước ngoài, lại kinh qua nhiều năm giảng dạy, Vĩnh Cát đã phát huy hết thế mạnh của mình trong sáng tác. Đó là các tác phẩm của ông luôn mẫu mực về mọi phương diện. Đặc biệt, ca khúc đã pha trộn được cả 3 phong cách là thính phòng, dân gian, nhạc nhẹ.

HẢI YẾN(st)