Người ông ở TP Hải Dương cho thuê nhà, hơn 50 năm cháu mới đòi lại được

Phức tạp kéo dài

Điển hình là việc đòi lại đất và nhà trên phố Tuy Hòa (TP Hải Dương) đã có kế hoạch cưỡng chế thi hành án vào tháng 3/2024. Theo hồ sơ, năm 1970, hai vợ ông Nguyễn Văn C. cho một gia đình khác thuê nhà trên phố Tuy Hòa, thị xã Hải Dương (nay là TP Hải Dương). Sau này, vợ chồng ông C- chủ ngôi nhà già yếu và qua đời.

Năm 1992, người con trai duy nhất của vợ chồng ông C. là anh Nguyễn Văn Đ. khởi kiện ra tòa để đòi lại nhà. Tòa án lúc đó tuyên anh Đ. được hưởng khối di sản do cha mẹ để lại. Tuy nhiên, bản án lại tuyên không rõ ràng về nghĩa vụ phải trả lại tài sản nên gia đình bên thuê nhà vẫn tiếp tục ở lại ngôi nhà trên.

Suốt nhiều năm sau đó, anh Đ. nhiều lần liên hệ với gia đình thuê yêu cầu trả nhà nhưng không có kết quả. Năm 2011, anh Đ. qua đời. Đến năm 2018, vợ và con anh Đ. tiếp tục đòi lại ngôi nhà nhưng bên thuê không trả. Từ đó, vợ con anh Đ. khởi kiện ra tòa, để đòi lại phần đất và căn nhà.

Bản án phúc thẩm năm 2020 của Toà án nhân dân tỉnh Hải Dương tuyên, buộc bên thuê nhà phải trả lại đất diện tích 143,6m2 và căn nhà 2 tầng mái bằng, nền lát gỗ, tại đường Tuy Hòa, TP Hải Dương cho vợ con anh Đ.

Sau khi bản án có hiệu lực, Chi cục Thi hành án dân sự TP Hải Dương đã tiến hành tống đạt các quyết định, thông báo về thi hành án cho những người phải thi hành án. Đồng thời chấp hành viên Chi cục Thi hành án dân sự đã nhiều lần phối hợp với chính quyền địa phương làm việc với bên phải thi hành án để động viên, thuyết phục tự nguyện giao nhà. Tuy nhiên, những người này đưa ra nhiều lý do nhằm kéo dài thời gian, chây ỳ, né tránh việc trả nhà.

Theo lãnh đạo Chi cục Thi hành án dân sự TP Hải Dương, vụ việc kéo dài đã hơn 50 năm. Người cho thuê và người thuê nhà đều đã chết. Riêng vụ việc này cơ quan chức năng đã xác định số người phải thi hành án gồm nhiều hộ lên tới 15 người. Trong đó người già nhất hơn 60 tuổi, người nhỏ nhất còn là học sinh. Mọi cố gắng, động viên, thuyết phục với những người này đều không đạt được hiệu quả như mong muốn.

Để bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, ngày 8/3/2024, chấp hành viên đã ban hành thông báo cưỡng chế thi hành án, theo đó thời gian cưỡng chế dự kiến vào ngày 11/4/2024. Sau đó, chấp hành viên tiếp tục làm tốt công tác thuyết phục, vận động bên được thi hành án hỗ trợ khoản tiền để gia đình thuê nhà chuyển đi. Sau khi thuyết phục, bên được thi hành án đã đồng ý hỗ trợ thêm 70 triệu đồng, ngoài ra, họ còn hỗ trợ di chuyển tài sản. Sát ngày cưỡng chế vài ngày, bên phải thi hành án đã quyết định tự nguyện dọn tài sản để trả lại đất và ngôi nhà nói trên cho chủ nhân của nó, kết thúc vụ tranh chấp kéo dài hơn 3 thập kỷ.

Cần xử lý nghiêm

Theo Cục Thi hành án dân sự tỉnh Hải Dương, qua các vụ việc thi hành án liên quan đến tranh chấp thuê nhà xuất phát từ những nguyên nhân khác nhau, nhưng không phải do kẽ hở trong hợp đồng thuê nhà. Việc đòi lại đất và nhà trên phố Tuy Hòa (TP Hải Dương) do thời điểm anh Đ. (là con trai của vợ chồng ông C. cho thuê nhà) khởi kiện đòi lại nhà pháp luật chưa có quy định cho phép chủ sở hữu tài sản kiện đòi người thuê nhà trước ngày 1/6/1991. Sau khi có quy định trên, anh Đ. không khởi kiện lại và mất đi, sau đó vợ con anh Đ. mới tiếp tục kiện ra toà, mặc dù toà đã phán quyết nhưng bên thuê nhà vẫn cố tình chây ỳ không trả nên dẫn đến vụ việc phức tạp kéo dài.

Nhờ việc tuyên truyền, thuyết phục vận động nên một số vụ việc liên quan đến tranh chấp cho thuê nhà đã kết thúc. Tuy nhiên, một số vụ việc phải áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án. Điển hình như vụ cưỡng chế chuyển giao quyền sử dụng đất và trả nhà số 12C Tam Giang (trước đây là số 12B Tam Giang), phường Trần Hưng Đạo (TP Hải Dương) để thi hành án của Cục Thi hành án dân sự tỉnh Hải Dương vào ngày 24/4/2024. Việc cưỡng chế được thực hiện theo bản án dân sự ngày 18/7/2022 của Toà án nhân dân tỉnh Hải Dương về “Tranh chấp hợp đồng thuê nhà, yêu cầu trả lại đất và chấm dứt việc chiếm giữ trái phép nhà đất; huỷ các hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng uỷ quyền, hợp đồng thuê nhà”. Công tác thi hành án diễn ra bảo đảm an toàn, đúng quy định.

Theo ông Nguyễn Văn Quý, Chi Cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự TP Hải Dương, các vụ thi hành án dân sự liên quan đến tranh chấp hợp đồng cho thuê nhà có chiều hướng tăng, phức tạp, chủ yếu xảy ra trên địa bàn TP Hải Dương. “Chúng tôi có quan điểm, nếu vận động, thuyết phục được các bên đương sự tự nguyện thỏa thuận thi hành án là biện pháp hữu hiệu nhất, bảo đảm quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự. Do vậy, cần sự vào cuộc tích cực của chính quyền địa phương, nhất là ban, ngành, đoàn thể trong việc phối hợp vận động, tuyên truyền. Tuy nhiên, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, nếu bên phải thi hành án không tự nguyện, cơ quan thi hành án phải áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án", ông Quý cho biết thêm.

Cục Thi hành án dân sự tỉnh khuyến cáo để tránh xảy ra tranh chấp khi cho thuê nhà, các bên cần làm hợp đồng chặt chẽ, xác định rõ thời gian, giá thuê… Các bên phải tôn trọng giá trị, thực hiện đúng hợp đồng. Khi có tranh chấp xảy ra cần thông qua chính quyền địa phương, trước mắt là tổ hoà giải làm công tác tuyên truyền, vận động thuyết phục. Nếu bên thuê nhà vẫn cố tình không trả, có thể khởi kiện ra cơ quan có thẩm quyền, bảo đảm theo quy định của pháp luật.

(Họ và tên một số nhân vật trong bài viết đã được thay đổi)