Lý do nhà thơ Tố Hữu viếng mộ Đại thi hào Nguyễn Du vào nửa đêm

Tố Hữu là một nhà thơ cách mạng, nhà hoạt động chính trị có tầm ảnh hưởng rất sâu sắc đối với cách mạng nước ta. Đọc thơ Tố Hữu, chúng ta gặp rất nhiều đoạn, nhiều câu ông nói về Nguyễn Du và “Truyện Kiều”, bài thơ “Kính gửi cụ Nguyễn Du” viết vào năm 1965 là một ví dụ.

Đầu năm 1966, bài thơ “Kính gửi cụ Nguyễn Du” của nhà thơ Tố Hữu đã được tỉnh Hà Tĩnh phóng to, lồng trong khung kính, ghi thời điểm viết ngày 1/11/1965, trưng bày tại Nhà trưng bày Nguyễn Du, ở xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân (Hà Tĩnh). Ngay đầu bài thơ đã gây sự chú ý và từ khi được trưng bày đến nay, Nhà trưng bày đã nhận được nhiều ý kiến trao đổi, nhiều bàn luận của du khách đến tham quan.

Mở đầu bài thơ “Kính gửi cụ Nguyễn Du”, nhà thơ Tố Hữu viết: “Nửa đêm qua huyện Nghi Xuân/Bâng khuâng nhớ cụ, thương thân nàng Kiều”. Hai câu thơ đó đã làm cho không ít người đặt câu hỏi: Sao Tố Hữu, một nhà hoạt động chính trị, một nhà thơ nổi tiếng như vậy lại về Nghi Xuân và viếng mộ cụ Nguyễn Du lúc nửa đêm?

Thắc mắc này được đồng chí Nguyễn Tiến Chương, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh, thành viên đoàn cán bộ lão thành cách mạng, giải thích: “Năm 1965, khi đế quốc Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh leo thang ra miền Bắc, đồng chí Tố Hữu dẫn đầu đoàn cán bộ Trung ương đi vào khảo sát chiến trường Khu 4. Tỉnh ủy Hà Tĩnh cử cán bộ đón đoàn từ Nghệ An vào. Chiều 30/10/1965, máy bay Mỹ đánh phá khu vực phà Bến Thủy rất ác liệt. Để bảo đảm an toàn, đoàn cán bộ của Trung ương phải đi xuôi về phía hạ lưu sông Lam ở xã Hưng Hòa, TP Vinh, vượt sông bằng hai con đò ngang. Khoảng 11 giờ đêm, đoàn từ bờ Bắc sông Lam mới cập bờ Nam tại bến Giang Đình, thị trấn Nghi Xuân. Đêm đã khuya, đoàn đi theo đường giao liên qua xã Tiên Điền, các đồng chí dẫn đường chỉ dẫn, nhà thơ Tố Hữu biết trước mặt là khu mộ cụ Nguyễn Du. Dẫu đêm tối, rất gấp gáp trên đường hành quân nhưng nhà thơ Tố Hữu vẫn đề nghị đoàn dừng chân vào dâng hương viếng mộ đại thi hào rồi mới tiếp tục lên đường.

Sáng hôm sau, trước khi bước vào buổi làm việc với Tỉnh ủy Hà Tĩnh, nhà thơ Tố Hữu đã viết xong bài thơ và đọc luôn cho mọi người cùng nghe. Câu thơ mở đầu: “Nửa đêm qua huyện Nghi Xuân”, nhà thơ Tố Hữu viết như vậy là rất sát với thực tế chuyến đi.