Ngày 19/7/2024, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từ trần, để lại sự tiếc thương vô hạn cho toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân Việt Nam cũng như đông đảo bạn bè quốc tế. Đồng chí đã để lại di sản tinh thần quý báu cho cả dân tộc, trong đó có tư tưởng, đạo đức, phong cách cao quý của một người cộng sản kiên trung, trí tuệ, mẫu mực. Tư tưởng, lý luận của đồng chí thể hiện qua những cuốn sách công bố trong thời gian gần đây có sức lan tỏa sâu rộng và có giá trị soi đường cho công cuộc Đổi mới đất nước của Đảng và dân tộc ta.

Xuất thân từ một người làm công tác nghiên cứu khoa học, lại từng có nhiều năm làm công tác biên tập, lãnh đạo của một tờ tạp chí lớn của Đảng (Tạp chí Cộng sản), trước đây, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã từng có nhiều bài viết, nhiều cuốn sách quan trọng được công bố. Sau này, khi giữ những chức vụ lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, đồng chí Nguyễn Phú Trọng tiếp tục công bố các tác phẩm đề cập đến nhiều vấn đề trọng yếu của đất nước.

Đặc biệt, trong 3 năm trở lại đây, người đứng đầu Đảng đã công bố một số tác phẩm nhận được sự quan tâm đón nhận của cán bộ, đảng viên, nhân dân cả nước và đông đảo học giả, bạn bè quốc tế. Tiêu biểu là các cuốn sách: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” (năm 2022), “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh” (năm 2023), “Một số vấn đề về đường lối quân sự, chiến lược quốc phòng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa thời kỳ mới” (năm 2023); “Cả nước đồng lòng, tranh thủ mọi thời cơ, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng” (năm 2023); “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” (năm 2024); “Xây dựng và phát triển nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam toàn diện, hiện đại mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam” (năm 2024); “Quốc hội trong tiến trình đổi mới đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam” (năm 2024)…

Những cuốn sách của Tổng Bí thư đã đề cấp đến nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Nội dung cốt lõi của những cuốn sách tập trung vào những vấn đề chủ yếu sau:

Một là, kế thừa, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Đúng như tên gọi, trong cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, Tổng Bí thư đã chỉ ra những vấn đề quan trọng cả về lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội như chủ nghĩa xã hội là gì? Tại sao Việt Nam lại kiên trì, kiên định con đường đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội? Làm thế nào để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? Thông qua việc trả lời từng câu hỏi đó, Tổng Bí thư đã cho thấy sự kế thừa, vận dụng và phát triển sáng tạo những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội vào thực tiễn công cuộc đổi mới của Việt Nam, nhất là tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa như đồng chí đã khẳng định: “Chúng ta cần một xã hội mà trong đó sự phát triển là thực sự vì con người chứ không phải vì lợi nhuận mà bóc lột và chà đạp lên phẩm giá con người” [1].

Hai là, kế thừa, phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại vào đổi mới đất nước.

Trong hầu hết các cuốn sách, Tổng Bí thư đều cho thấy tinh thần kế thừa, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc khi đưa ra tư tưởng về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiến tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, “văn hóa là hồn cốt của dân tộc”; xây dựng nền đối ngoại vừa độc lập, tự chủ, vừa mềm dẻo linh hoạt mang bản sắc “cây tre Việt Nam”; xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân vững mạnh,… Đồng chí chú trọng việc tiếp thu tinh hoa văn hóa của nhân loại để phát triển đất nước như tư tưởng về đấu tranh phòng, chống tham nhũng tiêu cực của một số nước trên thế giới; tư tưởng về xây dựng chính phủ liêm chính, quốc hội trong sạch…

Ba là, tổng kết thực tiễn để đúc rút thành lý luận, luận giải và vạch ra những vấn đề căn cốt của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Có thể nhận thấy rõ, tư tưởng của Tổng Bí thư qua các cuốn sách được soi chiếu, đúc kết từ thực tiễn lãnh đạo cách mạng của người đứng đầu Đảng ta trong một thời gian dài, qua nhiều cương vị công tác chủ chốt. Do đó, các bài viết đã chỉ rõ những vấn đề cốt lõi của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. Đó là con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; là công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; là công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực với chủ trương “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ”; là nhiệm vụ xây dựng nền an ninh, quốc phòng hiện đại, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đâm đà bản sắc dân tộc, xây dựng nền ngoại giao độc lập, tự chủ… Sợi chỉ đỏ xuyên suốt những vấn đề cốt lõi đó là sự đúc kết mang tính quy luật: “Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam”; “Cương lĩnh chính trị của Đảng tiếp tục là ngọn cờ tư tưởng, lý luận dẫn dắt dân tộc ta vững vàng tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới” [2].

Những cuốn sách của Tổng Bí thư không chỉ kết tinh tư tưởng lý luận xuất sắc mà còn là sự tổng kết kết quả của quá trình lãnh đạo, chỉ đạo của Đồng chí trên những cương vị công tác quan trọng; do đó, tư tưởng của Tổng Bí thư có sự thống nhất và gắn kết chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn. Giá trị của những cuốn sách thể hiện trên những phương diện cơ bản sau:

Một là, nội dung tư tưởng của các cuốn sách có ý nghĩa định hướng, soi đường cho cách mạng Việt Nam trên con đường đổi mới, hội nhập và phát triển. Trong nội dung mỗi cuốn sách đều có sự luận giải sâu sắc, có căn cứ lý luận và thực tiễn về những quan điểm, định hướng đổi mới, xây dựng, phát triển đất nước theo định hướng XHCN và những giải pháp lớn về các lĩnh vực trọng yếu của đất nước, thể hiện sự nhìn xa, trông rộng, vừa sâu sát thực tiễn, vừa có tầm tư duy vượt trước và lòng thương yêu con người, thương yêu nhân dân sâu sắc của người đứng đầu Đảng ta. Quan điểm của Tổng Bí thư “Chúng ta cần một xã hội mà trong đó sự phát triển là thực sự vì con người, chứ không phải vì lợi nhuận mà bóc lột và chà đạp lên phẩm giá con người” cũng là tâm nguyện, khát vọng của nhân dân Việt Nam. Tư tưởng phát triển nhân văn cao đẹp đó mãi soi đường cho cả dân tộc trong hành trình đến phồn vinh, hạnh phúc.

Hai là, nội dung các cuốn sách có giá trị nâng cao nhận thức, phát triển tư duy lý luận cho cán bộ, đảng viên, nhân dân về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Có thể nhận thấy rõ, mỗi cuốn sách của Tổng Bí thư đều bàn rất sâu về những vấn đề lý luận về đường lối đổi mới, về CNXH và con đường đi lên CNXH ở nước ta. Những vấn đề lý luận đó được khái quát ở tầm tư tưởng và được trình bày một cách rõ ràng, lôgíc chặt chẽ, giúp cho mỗi cán bộ, đảng viên, nhân dân nâng cao nhận thức, phát triển tư duy luận; từ đó thống nhất trong ý chí và hành động cùng chung sức, đồng lòng xây dựng và phát triển đất nước theo những mục tiêu mà Đảng và Tổng Bí thư đã đề ra.

Do đó, mỗi khi các cuốn sách của Tổng Bí thư được công bố đã nhanh chóng nhận được sự đón nhận nồng nhiệt của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Nhiều bài viết về các cuốn sách của Tổng Bí thư được công bố, nhiều hội thảo, tọa đàm thu hút đông đảo các nhà khoa học, nhà quản lý tham gia đã cho thấy sức lan tỏa nhanh chóng, sâu rộng nội dung các những tác phẩm của Tổng Bí thư cả ở trong nước và trên thế giới .

Ba là, nội dung các cuốn sách có ý nghĩa củng cố, nâng cao niềm tin, cổ vũ, động viên, tạo động lực cho cả dân tộc vượt qua những khó khăn, thách thức, quyết tâm phát triển đất nước nhanh và bên vững theo định hướng XHCN.

Trong mỗi cuốn sách, với tinh thần khách quan, nhìn thẳng vào sự thật, Tổng Bí thư đã chỉ ra những hạn chế, khó khăn của nước ta trong thời kỳ quá độ khi các nhân tố xã hội chủ nghĩa được hình thành, xác lập và phát triển đan xen, cạnh tranh với các nhân tố phi xã hội chủ nghĩa, gồm cả các nhân tố tư bản chủ nghĩa trên một số lĩnh vực. Sự đan xen, cạnh tranh này càng phức tạp và quyết liệt trong điều kiện cơ chế thị trường và mở cửa, hội nhập quốc tế. Song, vượt lên trên tất cả là tinh thần lạc quan, niềm tin sắt đá vào những mục tiêu phía trước thông qua việc kiện định những nguyên tắc trong xây dựng chủ nghĩa xã hội (4 kiên định). Điều đó đã củng cố, nâng cao niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước; cổ vũ, động viên, khơi dậy và tiếp thêm sức mạnh cho cả dân tộc ta vượt qua mọi khó khăn, thách thức, quyết tâm thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới đất nước.

Bốn là, nội dung các cuốn sách góp phần lan tỏa, quảng bá đường lối đổi mới của Việt Nam với bạn bè quốc tế.

Đúng như Đảng ta và Tổng Bí thư luôn khẳng định, đường lối đổi mới của Việt Nam được tiến hành toàn diện, đồng bộ trên tất cả các lĩnh vực và đã mang lại những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, giúp “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Do đó, các cuốn sách của Tổng Bí thư không chỉ góp phần nâng cao nhận thức, thống nhất trong hành động của cán bộ, đảng viên và nhân dân về các mục tiêu phát triển đất nước theo định hướng XHCN mà còn có giá trị lan tỏa, quảng bá với bạn bè quốc tế về hình ảnh đất nước, giá trị văn hóa, con người Việt Nam thời đổi mới và tính ưu việt của chế độ XHCN mà nhân dân ta đang xây dựng. Vì thế, mỗi khi cuốn sách mới của Tổng Bí thư được công bố, nhanh chóng nhận được sự quan tâm, đón nhận của đông đảo bạn bè quốc tế, các chính trị gia và các học giả nước ngoài. Tiêu biểu như cuốn sách “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” không chỉ được xuất bản với 11.000 bản ở trong nước (năm 2022) mà còn được xuất bản bằng 7 tiếng nước ngoài như Anh, Trung Quốc, Lào, Nga, Pháp, Tây Ban Nha, Hà Lan. Đáng chú ý, cuốn sách được Nhà xuất bản Anteo Edizioni ở Italy dịch và phát hành rộng rãi hay mới đây cuốn sách mang tên “Tổng Bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng” của tác giả Cho Chul-hyeon cũng đã được ra mắt tại Hàn Quốc. Những điều đó đã cho thấy giá trị thời đại và sức lan tỏa mạnh mẽ từ những cuốn sách của Tổng Bí thư với bạn bè quốc tế.

Năm là, nội dung các cuốn sách góp phần đấu tranh phản bác có hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch về Việt Nam.

Trong tất cả các cuốn sách được công bố, Tổng Bí thư không chỉ khẳng định đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng mà còn cung cấp những luận cứ khoa học, thực tiễn xác đáng, thuyết phục để đấu tranh phản bác những quan điểm sai trái, thù địch đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc Việt Nam. Tổng Bí thư chỉ rõ, một trong những nội dung mà các thế lực thù địch thường xuyên chống phá là những vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta: “Từ sau khi mô hình chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và nhiều nước Đông Âu sụp đổ, cách mạng thế giới lâm vào thoái trào thì vấn đề đi lên chủ nghĩa xã hội lại được đặt ra và trở thành tâm điểm thu hút mọi sự bàn thảo, thậm chí tranh luận gay gắt. Các thế lực chống cộng, cơ hội chính trị thì hí hửng, vui mừng, thừa cơ dấn tới để xuyên tạc, chống phá” [3].

Với lập trường kiên trung của người cộng sản, trên cơ sở nhận thức rõ vấn đề mang tính quy luật và bằng kết quả của quá trình lãnh đạo, chỉ đạo đất nước, Tổng Bí thư khẳng định, đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội là một quy luật tất yếu khách quan, vừa phù hợp với xu thế phát triển của nhân loại, vừa đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Đây cũng là một xu thế “không thể đảo ngược” vì vậy kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là nguyên tắc bất biến, là chìa khóa để đưa đất nước đến giàu mạnh, phồn vinh, nhân dân hạnh phục, nên không ai được phép ngả nghiêng dạo động.

Với 80 năm tuổi đời và hơn 57 năm tuổi Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã thể hiện tầm tư tưởng, lý luận kiệt xuất qua rất nhiều tác phẩm, đặc biệt là những cuốn sách mới được công bố trong thời gian gần đây. Một trái tim lớn đã ngừng đập để người cộng sản kiên trung, trí tuệ và mẫu mực ấy trở về với “thế giới của người hiền” nhưng tư tưởng, tình cảm, trái tim, khối óc của Đồng chí vẫn tiếp tục soi sáng sự nghiệp đổi mới và phát triển của Việt Nam. Kế tục tư tưởng, lý luận và sự nghiệp cách mạng của Đồng chí và các bậc tiền bối cách mạng, mọi người Việt Nam cần chung sức, đồng lòng xây dựng, phát triển đất nước giàu mạnh, dân chủ, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc theo tâm nguyện của Tổng Bí thư và toàn dân tộc.

[1] Nguyễn Phú Trọng (2022), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội
[2] Nguyễn Phú Trọng (2022), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội
[3] Nguyễn Phú Trọng (2022), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội

Bài: GS,TS Lê Văn Lợi, Phó Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Ảnh: TTXVN