Hành tỏi sấy khô vốn là mặt hàng nổi tiếng từ lâu của xã Nam Trung, huyện Nam Sách (Hải Dương) nhưng bột hành, bột tỏi lại là sản phẩm độc đáo ở đây.
Bí quyết riêng
Ở xã Nam Trung có một số hộ làm bột hành, bột tỏi nhưng hộ làm lâu năm, sản lượng lớn là hộ ông Hồ Xuân Hiền ở thôn Mạn Đê.
Ông Hiền đã dày công nghiên cứu, thử nghiệm làm bột hành, bột tỏi nhưng cũng nhiều lần thất bại vì bột thành phẩm bị đóng bánh, vón hòn.
"Nghe qua bột hành tỏi ai cũng nghĩ đơn giản là sấy khô lên rồi nghiền ra như đi xay bột gạo nhưng thực ra làm rất khó mà phải có bí quyết và đúng máy móc thì mới làm được. Tôi đã phải trả giá rất nhiều để làm được sản phẩm này", ông Hiền chia sẻ.
Theo ông Hiền, làm bột từ loại nông sản này khó vì hành tỏi là 2 loại củ có chứa rất nhiều dầu nên khi làm bột dễ bị vón cục chỉ sau vài ngày. Bên cạnh đó, hành tỏi dùng để làm bột phải được tuyển chọn từ các vùng trồng ở Nam Sách, Kinh Môn chứ không thể dùng hàng nhập từ Trung Quốc, Indonesia vì loại này to, mã đẹp nhưng không thơm bằng hành ta. Những củ không nhiều thịt thì cũng không làm ra sản phẩm chất lượng được.
Trước đây, ông Hiền chuyên bán hành tỏi đã thái lát, sấy khô cho các công ty để họ về chế biến thành bột. Thấy vậy, ông Hiền nghĩ mình cũng có thể tự làm để nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra thương hiệu của mình. Ông Hiền mua máy, thử xay bột nhiều lần nhưng không đạt thành phẩm chất lượng như mong đợi. Sau đó, ông được một người quen truyền cho bí quyết và chiếc máy xay. Ông Hiền bắt đầu học tập và biết cách làm loại bột này.
Hành tỏi để làm bột sau khi được tuyển chọn, rửa sạch và cắt đầu đuôi được cho vào máy thái lát, sấy khô đến khi chỉ còn 6% lượng nước còn lại trong hành tỏi (hành tỏi sấy thông thường chỉ đạt khoảng 15% lượng nước). Người chưa làm quen thì dùng máy đo độ ẩm, người làm quen thì qua cảm quan thấy hành tỏi ngả vàng, bóp nhẹ đã giòn tan là đạt. Sau đó, hàng khô được đưa vào máy xay có sàng lọc nhỏ chỉ 0,2 mm.
Bột hành tỏi thành phẩm đạt chất lượng phải mịn, cầm túi bột trên tay nhuyễn, mềm như túi nước và không có xơ, sót vỏ. Đặc biệt, sản phẩm phải đạt đến độ khô mà để cả năm cũng không lo bị đóng bánh, vón cục mới chuẩn.
Nhiều tiềm năng
Ngày nay, khi xã hội phát triển, nhiều chị em nội trợ bận rộn thì bột hành, bột tỏi càng được ưa chuộng và đến gần hơn với bữa ăn của mỗi gia đình.
Mở túi bột được làm từ hành tỏi ở những vùng trồng nổi tiếng của Hải Dương, mùi thơm đặc trưng sực lên rất rõ. Khi được sử dụng trong nấu ăn sẽ dậy mùi hơn nữa. Bột hành, bột tỏi có thể sử dụng trong các món xào để thay cho hành tỏi tươi. Khi pha nước chấm, dùng loại bột này hòa tan vào cũng rất thơm ngon, tiện lợi nên nhiều người thích sử dụng. Một số món ăn cũng được rắc trực tiếp bột hành, bột tỏi lên cho thơm và đậm đà hơn.
Giá sản phẩm này cũng khá hợp lý, chỉ khoảng 50.000 đồng/kg bột tỏi và 100.000 đồng/kg bột hành. Giá bột hành cao gấp đôi bột tỏi vì củ hành ít thịt hơn củ tỏi nên phải sử dụng nhiều hành tươi hơn. Mức giá này cao hơn nhiều lần giá bán hành tỏi tươi. Việc sản xuất bột cũng có ưu điểm là bảo quản, sản xuất được quanh năm và vận chuyển dễ chứ không bị gãy vụn như hành, tỏi chiên, sấy khô. Những cơ sở sản xuất bột hành, bột tỏi như nhà ông Hiền cũng góp phần tiêu thụ một lượng lớn hành tỏi của 2 vùng trồng lớn nhất tỉnh ở thị xã Kinh Môn, huyện Nam Sách và đem lại lợi nhuận kinh tế cho nhiều người.
Không chỉ góp mặt trên mâm cơm gia đình, bột hành, bột tỏi Nam Trung còn đi vào các doanh nghiệp lớn để phục vụ sản xuất mì tôm, bột canh... Tuy nhiên, người làm bột hành, bột tỏi ở Nam Trung như ông Hiền vẫn canh cánh vì sản phẩm của mình chưa có thương hiệu để vào siêu thị, đến gần hơn với người tiêu dùng và tạo ra thương hiệu từ nông sản của quê hương Mạn Đê. Ông Hiền đang làm hồ sơ đề nghị chứng nhận OCOP 4 sao cho sản phẩm này và mong mỏi một ngày sản phẩm chất lượng, mới lạ của mình sẽ được lên kệ ở siêu thị lớn.
PHONG TUYẾT