Đặc sắc hệ thống tượng Phật cổ ở đình, chùa Đồng Niên

Những pho tượng hầu như còn nguyên vẹn, có thần thái đẹp, sắc nét

Đình Đồng Niên có kiến trúc thời Lê. Đầu thế kỷ 20, công trình xuống cấp nên đã được trùng tu, tôn tạo lại. Trải qua bao biến cố lịch sử, đình Đồng Niên vẫn giữ được nét cổ kính hiếm có. Ngôi đình thờ 3 vị Thành hoàng là những anh hùng cứu quốc thời tiền Lý (544-602) và rất linh thiêng. 

Cùng với ngôi đình, chùa Đồng Niên (hay còn gọi là chùa Diên Phúc) được xây dựng từ thời hậu Lê và trùng tu vào các năm 1800, 1924. Trải qua những biến thiên của lịch sử, di tích vẫn còn bảo lưu được những hiện vật quý. Tại chùa hiện còn lưu giữ quả chuông đề “Diên Phúc tự chung” có niên đại Cảnh Thịnh bát niên (1800), là niên đại sớm nhất trong tất cả các niên đại còn ghi tại chùa. Tới tháng 3.2020, chùa Đồng Niên được chính quyền cùng nhân dân đóng góp trùng tu khang trang. Với những giá trị lịch sử quý giá, cụm di tích đình, chùa Đồng Niên được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia năm 1994.

Trải qua hàng trăm năm, đình và chùa Đồng Niên vẫn là địa chỉ tâm linh gắn liền với đời sống nhân dân địa phương. Ngày 10.3 âm lịch hằng năm, nhân dân Đồng Niên tổ chức lễ hội để tưởng nhớ công lao các vị Thành hoàng làng.

Không chỉ vậy, tại chùa Đồng Niên còn lưu giữ được những hiện vật có tuổi đời hàng trăm năm, được giới chuyên môn đánh giá có giá trị cao về lịch sử và nghệ thuật như tượng cổ, thần tích, chuông cổ, khánh đá cổ, bia đá, long ngai…

Được biết, năm 1964, ngôi chùa cổ Linh Quyết (ở ngoài đê) được tháo dỡ và các hiện vật được chuyển vào chùa Đồng Niên để thờ cho đến mãi sau này, trong đó có khoảng 60 pho tượng Phật. Do cách thức di chuyển hoàn toàn thô sơ, chủ yếu dùng sức người nên một số pho tượng bị hỏng nặng, thất lạc, chỉ còn lại 38 pho tượng như hiện nay. Những pho tượng bị hư hỏng nhẹ như bị long, rụng chân, tay hoặc bệ ngồi, địa phương đã kịp thời thuê thợ phục chế lại.

Trong 38 pho tượng còn lưu giữ đến ngày nay, đa phần là tượng làm từ chất liệu gỗ, sơn son thếp vàng, chỉ có 3 pho tượng bằng đất.

Trong đó có bức tượng Phật Hiện Tại được tạc ở thế ngồi trên tòa sen, chất liệu bằng gỗ; tượng Phật Vị Lai có chất liệu gỗ mít, sơn ta, nhũ vàng quỳ và tượng Phật Quá Khứ được tạc theo thế ngồi thiền trên tòa sen, chất liệu gỗ mít sơn ta, thếp vàng quỳ là ba pho tượng có niên đại thời hậu Lê (thế kỷ XVIII). Các pho tượng còn lại đều có niên đại thời Nguyễn (thế kỷ XIX).

Trong quá trình nghiên cứu, khảo sát, các cán bộ Bảo tàng tỉnh đánh giá chùa Đồng Niên là một trong số ít di tích có hệ thống tượng pháp khá phong phú và giữ được hiện trạng. Tuy kích thước không lớn nhưng nghệ thuật điêu khắc, tạc tượng đạt độ tinh xảo, thể hiện trên từng khuôn mặt, trang phục, thần thái, có giá trị về nhiều mặt như văn hóa, lịch sử, nghệ thuật điêu khắc.

“Hiện tại, ngôi chùa này là nơi lưu giữ hệ thống tượng Phật đặc sắc và độc đáo có tuổi đời hàng trăm năm, có giá trị lớn về di sản văn hóa nên ngoài việc tới để chiêm bái thì người dân trong và ngoài địa phương còn có dịp tìm hiểu và chiêm ngưỡng vẻ đẹp của những hiện vật quý mà người dân làng Đồng Niên đã gìn giữ và bảo vệ được” – ni sư Thích Đàm Nghị, trụ trì chùa Đồng Niên chia sẻ.

Vừa qua, với mong muốn khôi phục lại ngôi chùa cổ Linh Quyết, người dân địa phương đã dựng một ngôi chùa tạm trên nền chùa cũ. Một số pho tượng trong chùa Đồng Niên vốn thuộc về chùa Linh Quyết trước kia cũng đã được di chuyển về đây để thờ tự. Người dân địa phương mong các cấp có thẩm quyền quan tâm tạo điều kiện khôi phục lại ngôi chùa cổ Linh Quyết để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của nhân dân địa phương.

TRƯỜNG THÀNH