Bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi như chưa hề có quy định

Có tiền là mua được

Một quán nước trên đường Trần Hưng Đạo (TP Hải Dương) bán nhiều loại thuốc lá, từ ngoại nhập cho đến thuốc trong nước sản xuất. Hai em còn mặc nguyên đồng phục học sinh đến hỏi thuốc lá và được chủ quán nhiệt tình giới thiệu về các loại thuốc mới mà chỉ cửa hàng này mới có.

Tình trạng người dưới 18 tuổi dễ dàng mua thuốc lá diễn ra phổ biến ở nhiều nơi, từ nông thôn đến thành thị, cứ có tiền là mua được mà không gặp bất cứ khó khăn gì. Có lẽ hiếm có người bán hàng nào đắn đo hoặc không bán thuốc lá cho trẻ em.

Không chỉ thuốc lá, người bán hàng sẵn sàng bán cả thuốc lào cho trẻ nhỏ. Tất cả chỉ coi đó là giao dịch thông thường. Đến một quán nước ở sân ga Hải Dương dễ dàng bắt gặp hình ảnh trẻ chỉ từ 13-14 tuổi vô tư mua bán thuốc lá, thuốc lào và ngồi tại chỗ sử dụng trước sự chứng kiến của những người lớn tuổi.

"Rất nguy hại nếu trẻ em sử dụng thuốc lá, thuốc lào. Kể cả con nhà tôi, dù đã cảnh báo rất nhiều lần nhưng khi cháu đi chơi, đi học, đua đòi cùng chúng bạn và mua thuốc lá để sử dụng thì cũng rất khó để phát hiện. Vì vậy, trách nhiệm của những người bán hàng là rất lớn. Chủ cửa hàng cần coi trẻ mua thuốc lá giống như con cháu của mình để không bán cho các em thì mới giảm được tình trạng này. Các cơ quan chức năng phải xử lý những vi phạm liên quan đến việc bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi. Tôi nghĩ pháp luật đã quy định rồi thì cứ thế mà làm, không có khó khăn gì nhiều", ông B.B.T. ở thị trấn Lai Cách (Cẩm Giàng) nói.

Còn cô giáo N.T.H. của một trường THPT ở TP Hải Dương cho biết đã nhiều lần nhắc nhở học sinh không được phép sử dụng thuốc lá, cả với học sinh nữ, song một nhóm nhỏ học sinh đã bị các bạn phát hiện hút thuốc lá điếu và thuốc lá điện tử trong nhà vệ sinh. Cô N.T.H. nói: "Rõ ràng nếu chủ quán nhất quyết không bán thuốc lá cho trẻ em thì chúng sẽ không thể sử dụng. Ngoài việc phải xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm thì cần tuyên truyền thường xuyên các quy định liên quan, để những người bán hàng không vì lợi nhuận nhỏ mà vi phạm các quy định của pháp luật và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ em".

Vô tư sử dụng

Từ việc người dưới 18 tuổi dễ dàng mua thuốc lá ở bất cứ cửa hàng nào dẫn đến việc sử dụng thuốc lá tràn lan ở khắp nơi, từ bệnh viện, bến xe và các nơi công cộng khác. Nhiều người đã đặt câu hỏi: Quy định đã có tại sao lại không xử phạt? Phải chăng quy định chỉ "cho có"?

Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đã quy định các hành vi bị nghiêm cấm trong phòng chống tác hại của thuốc lá như: Cấm người chưa đủ 18 tuổi sử dụng, mua, bán thuốc lá; sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá; bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi; bán thuốc lá bằng máy bán thuốc lá tự động; hút, bán thuốc lá tại địa điểm có quy định cấm... Các hành vi vi phạm sẽ bị phạt từ 3 - 5 triệu đồng.

Một quy định quan trọng khác của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá cũng chưa được thực hiện nghiêm túc tại Hải Dương, đó là: Người chịu trách nhiệm tại điểm bán của đại lý bán buôn, đại lý bán lẻ thuốc lá phải treo biển thông báo không bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi; đại lý bán lẻ, điểm bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao, một tút hoặc một hộp của một nhãn hiệu thuốc lá. Quy định này tưởng chừng như rất dễ áp dụng song gần như 100% số cửa hàng đều không thực hiện. Điều này cho thấy các quy định của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đang bị phớt lờ, xem nhẹ.

Theo Bệnh viện Phổi Hải Dương, hằng năm đơn vị tiếp nhận khoảng 500 ca ung thư phổi và điều trị nội trú cho hàng nghìn lượt bệnh nhân mắc căn bệnh này. Đây mới chỉ là con số ở một bệnh viện tuyến tỉnh, chưa tính số bệnh nhân được phát hiện ở các bệnh viện tuyến Trung ương. Khoa Ung bướu của Bệnh viện Phổi Hải Dương thường xuyên có khoảng 70 bệnh nhân mắc ung thư phổi điều trị nội trú, từ 80-90% số bệnh nhân này có tiền sử hút thuốc lá thường xuyên.

Bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi không chỉ vi phạm quy định của pháp luật mà về lâu dài hành vi này góp phần tạo ra "một thế hệ nghiện thuốc lá mới", ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần của lực lượng lao động trẻ trong xã hội. Đồng thời những người trẻ tuổi sử dụng thuốc lá sẽ tạo áp lực, gánh nặng đối với hệ thống y tế, tiêu hao kinh tế của bản thân, gia đình...