Dân làng La Đôi tổ chức Hội vật đầu năm để tôn thờ công lao to lớn của các vị thành hoàng và nhắc nhở con cháu phải rèn luyện tài nghệ để xây dựng quê hương, đất nước.
Hội vật làng La Đôi, xã Hợp Tiến (Nam Sách) thường được tổ chức vào hai thời điểm trong năm, đó là mồng 2, 3 và 4 Tết âm lịch hoặc vào ngày 12, 13 và 14-2 cùng với Lễ hội truyền thống của làng.
Theo các bậc cao niên trong làng: Hội vật làng La Đôi đã có từ rất lâu đời. Tương truyền làng La thờ tới 3 vị thành hoàng, trong đó có 2 vị là Đức Thánh Cả và Đức Thánh Hai đều là quan võ. Để tôn thờ công lao to lớn của các vị thành hoàng, đồng thời lưu giữ giá trị văn hóa truyền thống, dân làng La tổ chức Hội vật đầu năm, qua đó nhắc nhở con cháu phải rèn luyện tài nghệ để xây dựng quê hương đất nước mạnh giàu.
Đã có câu rằng: "Trai làng La xưa nay vốn giỏi võ nghệ, gái làng La lại đẹp nết, đẹp người" nên Hội vật làng La cũng là dịp để nhiều trai gái trong làng gặp gỡ trao duyên. Cứ năm nào tổ chức Hội vật thì năm đó "mưa thuận gió hòa", nhân dân trong làng làm ăn tấn tới.
Cụ Dương Bá Từ trở thành đô vật nổi tiếng của làng La từ năm cụ 16 tuổi. Cụ từng tham gia đấu vật rất nhiều nơi, trong đó có cả những xới vật nổi tiếng ở Nam Định, Hà Tây (cũ), Bắc Giang... Cụ cũng từng đoạt giải cao tại nhiều giải đấu của tỉnh Hải Dương và toàn miền Bắc. Cùng thời với cụ Từ, làng La Đôi còn có nhiều đô vật nổi danh khác như cụ Dương Bá Đoàn, Dương Bá Ước, Nguyễn Trọng Phúc, Trần Xuân Hòa. Tiếp nối truyền thống vật, ngày nay thế hệ trẻ ở làng La vẫn hăng say luyện tập và "thầy dạy" chính là các đô vật cao niên trong làng. Trong số trên 50 đô vật của làng La hiện nay, nhiều đô vật trẻ đã khẳng định được tên tuổi trong "làng vật" như Nguyễn Huy Sơn, Vương Đình Hải, Nguyễn Văn Nghĩa, Dương Bá Sanh. Nổi danh tên tuổi có đô vật trẻ Phạm Viết Nghiệp từng giành ngôi quán quân giải vật Côn Sơn, Đền Cao; Vương Văn Ngữ đoạt huy chương vàng giải vật mỏ than Quảng Ninh. Nhiều dòng họ trong làng đã nhiều đời tham gia đấu vật nổi tiếng như dòng họ Dương Bá, Nguyễn Trọng, Vương Đình.
Hội vật làng La Đôi thường thu hút rất đông đô vật không chỉ trong làng, xã mà ở khắp các xã trong huyện như Thanh Quang, Hiệp Cát, Phú Điền hay các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh. Trong ngày diễn ra Hội vật, thường từ sáng sớm các nghi lễ truyền thống được tổ chức trang trọng tại đình làng. Một trong những nghi lễ quan trọng không thể thiếu trước khi khai Hội đó là lễ "Giao điệp" hay dân làng còn gọi là "Đập đất". 2 bậc cao niên đức cao trọng vọng được làng cử tham gia nghi lễ thành kính này. Sau khi tế lễ trước ban thờ thành hoàng làng, các cụ bước ra xới vật chào nhau và biểu diễn keo vật. Nghi lễ "Đập đất" kết thúc cũng là lúc Hội vật chính thức bắt đầu. Những đô vật cao niên được cử làm trọng tài. Xới vật được tổ chức ngay tại sân đình, người người, nhà nhà đến xem chật cứng. Sau hồi trống lệnh khai Hội vang lên cũng là lúc các đô vật ở từng hạng cân thể hiện những thế đánh đẹp mắt trong tiếng hò reo tán thưởng của khán giả. Người thắng cuộc sẽ được nhận phần thưởng của làng.
Ông Nguyễn Văn Múc, Phó Trưởng thôn phụ trách công tác văn hóa, xã hội làng La Đôi cho biết: "Hội vật làng La không chỉ là một hoạt động văn hóa, thể thao thể hiện tinh thần thượng võ, khích lệ việc rèn sức, rèn tài, lòng dũng cảm cho trai tráng trong làng mà còn là dịp để dân làng cầu an cho một năm mới mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, nhà nhà no ấm, hạnh phúc". Nhiều người con quê hương đang công tác và sinh sống trên khắp mọi miền của đất nước dịp này cũng trở về đem theo những tình cảm và vật chất đóng góp kiến thiết xây dựng làng quê thêm đẹp, giàu.
MINH HẠNH
