Phát triển đô thị theo hướng thông minh, hiện đại và đáng sống

Đồng chí Nguyễn Văn Đoàn, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Xây dựng phát biểu tham luận tại Đại hội

Trước tiên tôi xin nhất trí nội dung báo cáo chính trị được trình bày trước Đại hội. Trong nhiệm kỳ vừa qua, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh nhà đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng và toàn diện trên tất cả các lĩnh vực; trong đó lĩnh vực xây dựng đóng góp một phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh và các địa phương trong tỉnh. Chính vì vậy, định hướng Hải Dương trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong tương lai và công tác phát triển đô thị theo hướng xây dựng đô thị động lực, đô thị xanh, thông minh, hiện đại và đáng sống được xác định là một trong 4 trụ cột để xây dựng tỉnh Hải Dương phát triển nhanh và bền vững của nhiệm kỳ 2020-2025.

Cụ thể trong nhiệm kỳ 2015-2020, lĩnh vực xây dựng đã đạt một số kết quả sau:

Về công tác quy hoạch và phát triển đô thị đã cơ bản phủ kín quy hoạch xây dựng trên địa bàn toàn tỉnh như quy hoạch xây dựng vùng tỉnh; quy hoạch chung xây dựng thành phố, thị xã, thị trấn; quy hoạch vùng huyện; quy hoạch chi tiết các khu đô thị, khu dân cư mới, các khu chức năng trong và ngoài đô thị; quy hoạch xây dựng xã nông thôn mới; quy hoạch vật liệu xây dựng, khoáng sản làm vật liệu xây dựng. Đã cơ bản hoàn thiện quy hoạch chuyên ngành như quy hoạch cấp nước, quy hoạch xử lý chất thải rắn toàn tỉnh.

Trong những năm gần đây, chất lượng các đồ án quy hoạch đã được nâng cao, quản lý tốt các đồ án quy hoạch được duyệt. Công tác quản lý và phát triển đô thị cũng đã được đặc biệt quan tâm và phát triển tốt trong những năm qua, tỷ lệ đô thị hóa đã nâng lên gần 33% , TP Hải Dương đạt tiêu chí đô thị loại I, thành lập TP Chí Linh và thị xã Kinh Môn, xây dựng xã Hưng Đạo (huyện Tứ Kỳ) trở thành đô thị loại V và đang tiếp tục thực hiện nâng cấp một số xã như Đoàn Tùng (Thanh Miện), Thanh Quang (Nam Sách) trở thành đô thị loại V... Một số dự án phát triển nhà ở tại các đô thị đã được quy hoạch và thiết kế đô thị với chất lượng cao hơn tạo ra nhiều không gian công cộng, cây xanh, mặt nước, quảng trường, cảnh quan đô thị và đảm bảo các thiết chế văn hóa, xã hội, giáo dục, y tế...

Tuy nhiên, ngoài những việc đã làm được, vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, hạn chế như: Tầm nhìn và định hướng quy hoạch chưa tốt; công tác lập quy hoạch phân khu, khu vực phát triển và kế hoạch phát triển đô thị còn chậm; chất lượng một số đồ án quy hoạch còn ở mức thấp, chưa hoạch định tốt định hướng phát triển dài hạn, chưa khai thác hết tiềm năng, thế mạnh của các địa phương, của tỉnh về các lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ - đô thị; chưa tạo được sức thu hút các nhà đầu tư lớn, tiềm năng.

Nhiều đồ án quy hoạch phát triển nhà ở chất lượng chưa cao, thiếu nhiều không gian công cộng, tỷ lệ cây xanh còn thấp, thiếu công trình điểm nhấn kiến trúc; các dự án khu đô thị, nhà ở chủ yếu phân lô bán nền, không thiết kế và quản lý đô thị, nên các tuyến phố xây dựng chắp vá, không đồng bộ, không tạo ra diện mạo đô thị văn minh, hiện đại...

Công tác quản lý quy hoạch chưa tốt, khi triển khai quy hoạch 1/2000 và 1/500 không nghiên cứu quy hoạch tổng thể hoặc khu vực, dẫn đến các điểm dân cư và công trình hạ tầng kỹ thuật, các thiết chế văn hóa, xã hội nhỏ lẻ, manh mún gây lãng phí quỹ đất; phần lớn các đồ án quy hoạch phải điều chỉnh, có một số đồ án quy hoạch phải điều chỉnh nhiều lần nên các dự án thường chậm tiến độ. Hầu hết các đô thị chưa được đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung. Các nhà máy xử lý rác thải chưa đáp ứng được công suất và chất lượng xử lý...

Để khắc phục tồn tại, hạn chế và đóng góp được nhiều hơn nữa vào sự phát triển chung của tỉnh, trên cơ sở các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ và giải pháp thực hiện của nhiệm kỳ 2020-2025, định hướng phát triển đến năm 2045 của Đảng bộ tỉnh; đồng thời bảo đảm các đề án quy hoạch xây dựng, chương trình phát triển đô thị của tỉnh phát triển theo hướng nâng cao chất lượng, bền vững góp phần vào thực hiện thành công chương trình hành động của Đại hội, Sở Xây dựng đề xuất một số nội dung sau:

1. Đối với công tác quy hoạch xây dựng, quản lý quy hoạch giai đoạn 2021-2026, định hướng đến năm 2035

Công tác quy hoạch xây dựng có vai trò, vị trí rất quan trọng, là nền tảng để phát triển toàn diện các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh trước mắt cũng như lâu dài. Tỉnh Hải Dương nằm giữa khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc và tam giác động lực phát triển kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh có nhiều yếu tố thuận lợi với nhiều tiềm năng phát triển về công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ và đô thị. Do vậy, các đồ án quy hoạch xây dựng có tầm quan trọng đặc biệt, nên phải được nghiên cứu khoa học, tổng thể, cần quan tâm bố trí đủ nguồn lực cho công tác quy hoạch, lựa chọn đơn vị tư vấn có uy tín năng lực, cùng với sự tham gia của các ngành, các địa phương mới có được các đồ án quy hoạch xây dựng chất lượng cao.

Để các đồ án quy hoạch xây dựng đạt chất lượng cao, đồ án quy hoạch phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản sau:

Hoạch định kế hoạch, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội toàn diện trên các lĩnh vực: công nghiệp; nông nghiệp; dịch vụ; đô thị phải phù hợp với định hướng quy hoạch tỉnh và quy hoạch quốc gia giai đoạn đến năm 2045. Chú trọng quy hoạch đất nông nghiệp bảo đảm an ninh lương thực và bảo vệ quỹ đất sản xuất nông nghiệp có hiệu quả kinh tế cao.

Bảo đảm kết cấu hạ tầng kỹ thuật hiện đại, đồng bộ; chú trọng quy hoạch hệ thống giao thông kết nối vùng, khu vực và các địa phương trong tỉnh nhằm phát huy tối đa tiềm năng thế mạnh của tỉnh và các địa phương, tạo động lực cho sự phát triển của khu vực và của tỉnh.

Bảo đảm môi trường, nguồn nước, quy hoạch xây dựng hệ thống thu gom xử lý rác thải tập trung, đáp ứng yêu cầu về ứng phó biến đổi khí hậu.

Lập quy hoạch chung đô thị theo hướng đô thị xanh, thông minh, hiện đại và đáng sống; quy hoạch phân khu, khu vực phát triển đô thị, quy hoạch chi tiết xây dựng, quy hoạch nông thôn mới nâng cao phải tổng thể, không chia nhỏ, các chỉ tiêu quy hoạch bảo đảm quy chuẩn theo hướng nâng cao, chú trọng các thiết chế văn hóa, xã hội, thể thao, giáo dục, y tế và có nhiều công trình điểm nhấn, nhiều không gian công cộng, công viên cây xanh để nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhân dân.

Quy hoạch quỹ đất nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đáp ứng đầy đủ nhu cầu cho người thu nhập thấp.

Tỷ lệ cây xanh tại các đô thị phấn đấu đạt tỷ lệ chung toàn đô thị 12,5 m2/người; tỷ lệ khu vực nội thị 6 m2/người.

Bảo đảm mối liên hệ tương tác, phát triển đồng bộ, hỗ trợ phát triển giữa các lĩnh vực: công nghiệp - nông nghiệp - dịch vụ - đô thị.

Bảo đảm chất lượng quy hoạch có sức hấp dẫn, thu hút các nhà đầu tư, nhất là các tập đoàn kinh tế lớn đầu tư vào các lĩnh vực: công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ chất lượng cao; đô thị tăng trưởng xanh.

Đối với các TP Hải Dương, Chí Linh, thị xã Kinh Môn khẩn trương rà soát lập điều chỉnh quy hoạch chung đô thị, xác định không gian phát triển đô thị và đảm bảo các yêu cầu nêu trên.

Đối với các đô thị: Gia Lộc, Cẩm Giàng, Nam Sách, Thanh Miện, Kim Thành, Ninh Giang cần sớm tổ chức lập quy hoạch chung đô thị đáp ứng tiêu chí đô thị loại IV.

Quy hoạch Xây dựng làm cơ sở lập và được tích hợp quy hoạch tỉnh Hải Dương thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Đối với công tác quản lý quy hoạch: Nâng cao vai trò quản lý của các cấp chính quyền trong việc tuân thủ quy hoạch được duyệt. Chủ động tăng cường kiểm tra, giám sát công tác quản lý đầu tư bảo đảm theo đúng quy hoạch xây dựng được duyệt. Xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm, không tuân thủ quy hoạch. Xây dựng quy chế quản lý kiến trúc đô thị nhằm xây dựng đô thị, các tuyến phố văn minh, hiện đại. Hạn chế tối đa việc điều chỉnh quy hoạch, trường hợp cần thiết phải điều chỉnh thì phương án điều chỉnh phải ưu việt hơn, mang lại lợi ích cho cộng đồng.

2. Đối với công tác phát triển đô thị

Để công tác phát triển đô thị trong nhiệm kỳ tới phát triển theo đúng mục tiêu, chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội, đề nghị sau đại hội Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành, địa phương tập trung xây dựng chương trình phát triển đô thị giai đoạn 2020 -2030, định hướng đến năm 2045 với các nội dung chủ yếu sau:

Phấn đấu xây dựng tỉnh Hải Dương trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong tương lai.

Nâng tỷ lệ đô thị hóa toàn tỉnh đến năm 2025 đạt trên 45%, phấn đấu đến năm 2035 đạt 60%. (ở mức trên trung bình so với cả nước).

Thực hiện đề án nâng cấp các đô thị: TP Chí Linh đạt tiêu chí đô thị loại II, thị xã Kinh Môn đạt tiêu chí đô thị loại III và thành lập TP Kinh Môn trước năm 2030;  nâng cấp các huyện: Bình Giang, Cẩm Giàng, Nam Sách đạt tiêu chí đô thị loại IV trước năm 2025; các huyện: Thanh Miện, Kim Thành, Ninh Giang đạt tiêu chí đô thị loại IV trước năm 2030. Nâng cấp 15 xã có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển trở thành đô thị loại V.
Xây dựng các đô thị động lực: TP Hải Dương, TP Chí Linh, Kinh Môn, Bình Giang, trong đó TP Hải Dương là trụ cột và một số đô thị vệ tinh gồm: Cẩm Giàng, Nam Sách, Gia Lộc, Thanh Miện, Thanh Hà, Tứ Kỳ... để hình thành chuỗi liên kết đô thị.

Lập khu vực phát triển đô thị và kế hoạch thực hiện; xây dựng các đô thị xanh, thông minh, hiện đại và đáng sống, cụ thể: xây dựng  đô thị thông minh, có nhiều không gian, công trình công cộng, công trình kiến trúc điểm nhấn, công viên cây xanh... bảo đảm đầy đủ các thiết chế văn hóa, xã hội và công trình hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, hiện đại, bền vững được quản trị thông minh. Xây dựng bảo đảm đủ quỹ đất nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp. 

Xây dựng đầy đủ, bảo đảm hạ tầng dịch vụ, du lịch, vui chơi giải trí, công nghệ thông tin và các hạ tầng khác cùng với việc phát triển công nghiệp, nông nghiệp để tổ chức phát triển tốt kinh tế đô thị, phát triển kinh tế về đêm, phát triển các dự án du lịch, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí chất lượng cao, tầm cỡ thu hút khu vực, quốc gia.

Đối với các khu vực nội thị của các đô thị loại IV trở lên, các dự án phát triển nhà ở phải thiết kế đô thị, thực hiện xây thô, không phân lô bán nền để bảo đảm kiến trúc đô thị đồng bộ và diện mạo đô thị hiện đại. Đối với đô thị loại V các tuyến trục cảnh quan, tuyến kết nối khu vực yêu cầu phải thiết kế đô thị và thực hiện xây thô nhà ở. Đồng thời có kế hoạch đầu tư hoàn chỉnh hệ thống thu gom xử lý nước thải, rác thải tập trung.

Đối với TP Hải Dương, ngoài những định hướng chung cần tập trung cải tạo, chỉnh trang khu vực trung tâm và khu vực nội đô; đầu tư xây dựng các công trình kiến trúc điểm nhấn, mở rộng không gian phát triển thành phố hai bên bờ sông Thái Bình, sông Sặt và phía tây thành phố. Xây dựng các dự án đô thị sinh thái, hiện đại thu hút cấp vùng, quốc gia, khu vực. Xây dựng hoàn chỉnh các thiết chế văn hóa, xã hội, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng dịch vụ - du lịch, viễn thông nâng cao chất lượng đô thị theo tiêu chí đô thị loại I, tiến tới quản trị đô thị thông minh và phát triển tốt kinh tế đô thị.

Đối với TP Chí Linh tập trung xây dựng trở thành đô thị sinh thái, du lịch tâm linh; mở rộng không gian phát triển, xây dựng hạ tầng giao thông liên kết vùng, xây dựng hạ tầng dịch vụ - du lịch, tạo môi trường đầu tư tốt nhất để các nhà đầu tư có tiềm năng lớn đầu tư các dự án khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của Chí Linh như: đô thị sinh thái, du lịch tâm linh, vui chơi giải trí, nghỉ dưỡng sinh thái; công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao cấp vùng, quốc gia và khu vực.

Đối với thị xã Kinh Môn, tập trung xây dựng phát triển trở thành đô thị công nghiệp, thông minh, năng động, tăng trưởng xanh. Mở rộng không gian phát triển khu vực hai bờ sông Kinh Thầy và khu vực khác. Phát triển các dự án đô thị tăng trường xanh quy mô thu hút cấp vùng. Phát triển công nghiệp kết hợp nông nghiệp công nghệ cao cùng với phát triển dịch vụ, đô thị xanh để phát triển kinh tế đô thị theo hướng bền vững. Chỉnh trang đô thị, từng bước khắc phục có hiệu quả tình trạng ô nhiễm môi trường, nguồn nước. Xây dựng đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng dịch vụ, du lịch, chú trọng đầu tư nâng cấp hạ tầng giao thông liên kết vùng và nội thị, bảo đảm tiêu chí đô thị loại III.

Đối với các đô thị còn lại trong tỉnh thực hiện theo định hướng chung xây dựng, phát triển đô thị xanh, thông minh, hiện đại và đáng sống, tổ chức phát triển kinh tế đô thị thông qua hoạt động dịch vụ thương mại, du lịch và phát triển công nghiệp, nông nghiệp.

Đối với xây dựng nông thôn nâng cao, kiểu mẫu: Xây dựng các khu dân cư, điểm dân cư nông thôn kiểu mẫu theo hướng sinh thái, nhà vườn với hạ tầng kỹ thuật đồng bộ đạt tiêu chí đô thị loại 4 trở lên.

Tôi tin tưởng triển khai tốt công tác quy hoạch xây dựng và chương trình phát triển đô thị, nhiệm kỳ tới tỉnh ta sẽ có bước phát triển nhanh, mạnh, toàn diện, bền vững trên tất cả các lĩnh vực, xây dựng tỉnh Hải Dương ngày càng văn minh, giàu đẹp.

NGUYỄN VĂN ĐOÀN
Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Xây dựng