Nhà văn Phù Thăng với việc nhà, việc họ

Nhà văn Phù Thăng (1929 - 2008) từng được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. Công chúng biết đến các tác phẩm nổi tiếng của ông như tiểu thuyết "Phá vây", truyện ngắn "Con những người du kích", phim truyện "Biển lửa", "Quê nhà"... Ông sống tận lực cho nghề nhưng cũng tận tâm với việc nhà, việc họ.

Nhà văn Phù Thăng sống ở quê ngoại là làng Tất Lại, xã Cộng Lạc (Tứ Kỳ), nhưng quê nội ông ở làng Phù Tinh, xã Trường Thành (Thanh Hà). Ông được học hành nhiều, hiểu biết rộng, bôn ba tứ xứ nên ứng xử trong gia đình, họ tộc còn để lại nhiều tiếng thơm.

Cụ thân sinh ra nhà văn có tới ba người vợ. Phù Thăng là con bà kế. Bà kế theo phép "Thọ mai gia lễ" là kế phụ, kế mẫu được quyền nhất trong nhà. Con bà kế dù sinh sau vẫn là anh, là chị mọi anh chị em. Phép tắc là thế nhưng Phù Thăng thưa với mẹ cha ai sinh ra trước là anh, là chị. Sự vụ cũng ồn ã một thời gian nhưng rồi các anh chị em trong nhà thấy phải nên đồng thuận. Anh em đoàn kết hòa hiếu trên kính, dưới nhường. Việc làm của nhà văn Phù Thăng được cả làng, cả họ theo gương.

Phù Thăng thuộc chi ba ngành ba họ Nguyễn Trọng Phù Tinh. Chi của ông muốn tạo dựng ngôi từ đường thờ tổ tiên nhưng bàn đi tính lại khó khăn nhất không phải tiền bạc mà là địa điểm xây nhà thờ. Phù Thăng có bà chị dâu góa bụa sống gần nơi đất nhà trưởng họ khi xưa. Người trong họ muốn nhờ ông vận động bà nhượng bán cho một phần đất để làm nhà thờ. Ông bảo: "Việc này hơi khó nhưng tôi sẽ cố gắng". Thế là Phù Thăng về quê nội, gặp mọi người, gặp chị dâu nói điều hơn lẽ thiệt. Chị dâu không những không bán mà còn cho không, hiến tặng 240 m2 đất để xây từ đường. Ông động viên chị dâu: "Nhà thờ làm trên đất nhà chị, cả chi tộc cảm ơn. Anh chị không có con nối dõi tông đường, chi tộc lập bàn riêng thờ anh, thờ chị mãi mãi. Vậy là chị được nhiều hơn chứ".

Hằng năm, cứ đến ngày 13.7 âm lịch giỗ tổ của chi ba ngành ba họ Nguyễn Trọng, mọi người lại bồi hồi nhớ đến công lao của Phù Thăng.

NGUYỄN NGỌC SAN