Nhà thơ phanh khui vụ án Trần Dụ Châu

Nhà thơ Đoàn Phú Tứ

Vụ án Trần Dụ Châu là vụ án binh lớn nhất xảy ra giữa lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp đang vào thời kỳ quyết liệt (tháng 9.1950). Nhà thơ Đoàn Phú Tứ có “liên quan” đặc biệt đến sự kiện này.

Trần Dụ Châu sinh năm 1906 tại Nghệ An, lớn lên làm nghề hỏa xa (đường sắt) rồi giác ngộ cách mạng. Khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công ít ngày, ông được cách mạng giao nhiệm vụ vận chuyển kho hàng lớn hàng nghìn tấn từ Hà Đông lên chiến khu Việt Bắc. Sau việc này, Trần Dụ Châu được giao nhiệm vụ Giám đốc Nha quân nhu Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngày 19.3.1947, ông được Chủ tịch Hồ Chí Minh cử giữ chức Cục trưởng Cục Quân nhu Bộ Quốc phòng. Nhưng trong quá trình công tác, không giữ được phẩm chất của người cách mạng, Trần Dụ Châu đã tham ô nhiều tiền bạc của quân đội và nhân dân để ăn chơi trác táng, thu vén lợi ích cá nhân. Điển hình là việc ăn cắp hàng vạn đồng (tương đương hàng trăm cây vàng) để tổ chức đám cưới xa hoa, lãng phí cho một thuộc cấp tên Lê Sĩ Cửu.

Là nhà thơ, Đoàn Phú Tứ còn là đại biểu Quốc hội khóa I, lúc này ông vừa cùng đoàn nhà văn đi thăm các đơn vị bộ đội sau chiến dịch trở về, tận mắt chứng kiến hầu hết các chiến sĩ yếu đau, bị thương nhưng thiếu thuốc men, thức ăn và rách rưới. Vừa về cơ quan, ông nhận được thiệp mời của chủ hôn Trần Dụ Châu.

Đoàn Phú Tứ bước vào phòng cưới. Đập vào mắt nhà thơ là những dãy bàn dài xếp kín nào là chim quay, gà tần, nấm hương, giò chả, thịt bê thui… Có cả rượu Tây, thuốc lá thơm hảo hạng. Ban nhạc sống của nhạc sĩ Canh Thân cũng được mời từ khu 3 lên.

Hình ảnh chuyến đi thực tế lúc này như đang váng vất hiển hiện. Vị chủ hôn Trần Dụ Châu đi từng bàn rót rượu Tây mời khách. Nhìn thấy Đoàn Phú Tứ ngồi ở bàn đầu, ông ta liền tươi cười giới thiệu: "Đám cưới hôm nay có một vị khách đặc biệt là ông Đoàn Phú Tứ, nhà thơ cự phách của nhóm Xuân Thu nhã tập. Xin mời nhà thơ nổi tiếng lên đọc một bài thơ tặng cô dâu, chú rể và quý vị tân khách…".

Nhà thơ Đoàn Phú Tứ đứng lên, mắt đăm đăm nhìn cốc rượu vang đỏ như máu tràn trước mặt… Ông giận run người, ngẩng lên, nhìn thẳng mặt Trần Dụ Châu, nói lớn: "Tôi xin đọc tặng vị chủ hôn, cô dâu, chú rể và tất cả các vị có mặt hôm nay một câu thơ hay nhất mà tôi vừa chợt nghĩ ra!". Khắp dãy bàn dậy lên tiếng xì xào, tán thưởng: "Hoan hô Xuân Thu nhã tập! Hoan hô thi sĩ Đoàn Phú Tứ". Chờ cho tiếng xì xào im lặng, nhà thơ dõng dạc đọc: "Bữa tiệc cưới chúng ta sắp chén đẫy hôm nay /Được dọn bằng máu xương của các chiến sĩ!".

Nghe xong, Trần Dụ Châu mặt tái nhợt, hét lớn: “Láo!”, rồi sai vệ sĩ xông tới tát bốp vào mặt nhà thơ. Nhà thơ lặng lẽ rút khăn lau mặt, ném khăn xuống đất, rồi nhổ toẹt vào cốc rượu đỏ như máu trước mặt, ông đĩnh đạc bước ra khỏi phòng cưới.

Ngay đêm hôm đó, nhà thơ Đoàn Phú Tứ viết một lá thư dài gửi lên Hồ Chủ tịch, trình bày toàn bộ sự việc. Một tuần sau, tòa án quân sự được thiết lập ngay tại khu vực hội trường đó. Trần Dụ Châu cúi mặt nhận tội và lĩnh án tử hình. Còn tên đệ tử, chú rể Lê Sĩ Cửu đã tự sát trong phòng giam để tránh phơi mặt ra trước vành móng ngựa.

NGỌC LỘC(st)