Mẹ, chị và miền tuổi thơ

Mẹ nâng niu đời sống, nuôi con từ miếng ăn giấc ngủ. Chị dưỡng nuôi đứa em trai bằng sự cảm thông, chia sẻ và chắt chiu cho tuổi thiếu thời trở nên lung linh như cổ tích.

Mẹ là cuộc sống và lòng mẹ là chốn bình yên nhất. Chị nhường nhịn và vị tha, cho đứa em trai cảm giác được bao bọc, dù em có sai trái thì chị cũng luôn bảo ban, thông cảm. Trong tôi luôn ngập tràn niềm vui bởi may mắn được cả hai người phụ nữ, là mẹ và chị, cho tôi hơi ấm của tình máu mủ. Thuở bé, tôi vẫn sà vào lòng mẹ để được ấp iu. Tôi vẫn ôm lấy chị mà khóc khi bị đứa trẻ hàng xóm lớn hơn bắt nạt. Tôi vẫn hà hít hơi ấm từ cơ thể mẹ và chị, vừa phảng phất hương thơm châu thổ, vừa có sự dịu mát của làn da trắng vẫn hằng tắm nước giếng khơi dưới những tán dừa.

Ấu thơ ấy đẹp, hằn in trong tôi sự trân quý đối với người phụ nữ. Cho mãi đến sau này, sự trân quý ấy vẫn vẹn nguyên. Ở họ luôn toát lên sự chịu đựng và tỏa lan của một tình thương vô bờ bến. Ở họ luôn có sự trải rộng của lòng bao dung và nỗi phập phồng hy vọng. Lời mẹ ngọt ngào, ánh mắt chị mênh mông. Tôi vẫn ước mình mãi là một đứa trẻ đừng bao giờ lớn. Để bóng mát mẹ và chị luôn bao trùm lấy tôi, luôn chở che và gìn giữ. Tôi lớn lên, đi xa nhưng lời cầu mong thuở nào vẫn còn đó. Mẹ và chị đâu coi tôi đã lớn. Họ vẫn vĩ đại bằng sự ý nhị trong từng nếp ăn, cử chỉ, nhắc nhở tôi rằng tôi vẫn là một đứa trẻ trong vòng tay mẹ và chị. Mẹ và chị vẫn sẽ nâng niu và ủi an mỗi khi tôi nhọc lòng khó xử chuyện đường đời.

Có lẽ đứa con quê ra phố nào cũng vậy, luôn luôn tiềm tàng trong lòng một hồi ức về mẹ, lòng yêu thương gắn với nỗi nhọc nhằn. Tôi đã lớn lên bằng những giọt mồ hôi của mẹ đổ xuống cho cánh đồng tốt tươi và những mùa vụ bội thu. Chị đã dẫn lối cho tôi trong dòng sông tuổi thơ đẹp và không nguyên vẹn. Gia đình bị khuyết thiếu một người. Nhưng tôi vẫn thấy no đủ vì hai người phụ nữ ấy đã sống gấp hai lần để bù đắp cho tôi những yêu thương. Mẹ vẫn nói: “Hai con là niềm vui và nghị lực sống của mẹ. Lúc nào mẹ cũng mong các con khỏe mạnh, nên người”. Còn chị nói: “Mẹ là ngọn gió thổi mát đời chúng con, là suối nguồn cho chúng con tắm táp”.

Tôi cứ uống lấy những lời như thế để thấy cái nắng nôi của đồng xa chẳng còn khắc nghiệt. Những nhọc nhằn của cuộc sống dường như không làm khó được mẹ và chị. Hết mùa lúa mùa khoai lại đến mùa ngô mùa đậu nuôi tôi khôn lớn. Những chiếc nón trắng nhấp nhô trên đồng luôn làm cả cánh cò cảm động, luôn là sắc màu trang điểm những vạt đồng quê sinh động và tươi mới. Tôi cứ thấy cánh đồng lên xanh, rồi đồng lại chín mùa thu hoạch. Hẳn mẹ và chị phải yêu đồng đất quê mình lắm. Hẳn phải có một sự gắn kết nào đó thì con người và cánh đồng mới có thể bổ trợ cho nhau một cách hài hòa đến thế. Tôi vẫn nhớ năm nào, mẹ dạy tôi yêu cánh đồng và chị dạy tôi yêu những cái cây. Khi con người biết sẻ chia và biết yêu những điều nhỏ bé, giản dị, thì người đó sẽ yêu những điều lớn lao, yêu đồng loại. Như chim bay trên trời phải biết yêu bầu trời, yêu cánh gió và cả những con diều đang vi vút ngân nga. Như thể con cá bơi yêu nước, yêu cả màu nước trong hồ ao, yêu cánh sen, cái bèo, yêu sự sống nhiệm màu đã cho mình hiện diện. Tôi chợt nhớ lời một đứa con yêu quê đã viết: “Mẹ trao cho tôi một ngọn gió đồng/ Tiếng cu gáy vọng trời xa khó nhọc/ Vết bùn non gót chân ngày đi học/ Để khi xa tôi nhớ lối về làng...”

Lập nghiệp ở thành phố, có vợ và con, tôi vẫn tha thiết yêu quê mình, và nhớ lối về làng như lối đi về thẳm sâu tình yêu mẹ. Chị tôi đã sang sông. Ngày chị đi lấy chồng, mưa giăng kín con sông quê và bến đò nghèo. Mẹ dặn dò con gái chân cứng đá mềm. Chị vâng lời mà đôi mắt long lanh. Chị thương mẹ giờ ở một mình. Tôi đành an ủi: Chị bên kia sông, mẹ bên này sông, cách nhau là mấy. Chẳng cách nhau là mấy, nhưng chị lo cho mẹ nên đoạn đường ngắn thành ra hun hút. Yêu mẹ và thương chị quá chừng. Rút cuộc thì chị cũng phải đi lấy chồng, dẫu là muộn, nhưng chị cần phải có hạnh phúc của riêng mình. Bởi sau chị, sẽ còn những cuộc đời khác lớn lên.

Tôi cứ thấy thân thương làm sao, xúc động làm sao. Bản thân chưa làm được gì cho mẹ và chị mà suốt những mùa qua, tôi đã được hưởng sự săn sóc của hai người phụ nữ nên chẳng bao giờ vơi cạn những ước vọng, mong mỏi được ở gần. Nhưng chúng ta phải chấp nhận quy luật cuộc sống, phải lớn lên, phải già đi và có những đứa con. Đó là những mầm sống sẽ tiếp nối thế hệ đi trước, để tiếp tục vun đắp cho cuộc đời, cho những cánh đồng ngày thêm tươi tốt. Và vì thế mà thế giới này tồn tại.

Tản văn của NGUYỄN VĂN HỌC