Lại một mùa thu nữa đã về... Đi dưới trời thu nắng vàng thơm mùi hoa cúc, bỗng nhớ lại màu cờ đỏ sao vàng tung bay trên đường phố thị xã Hải Dương vào chiều 17.8.1945 cách đây tròn 75 năm.
Cuộc biểu tình của nhân dân do Mặt trận Việt Minh tổ chức tháng 8.1945. Ảnh tư liệu
Hàng nghìn quần chúng cách mạng tràn ra đường, mang theo cờ, biểu ngữ hô vang khẩu hiệu "Ủng hộ cách mạng, ủng hộ Việt Minh". Đoàn người rầm rập tiến về vườn hoa Bảo Đại (nay là Quảng trường Độc Lập) tổ chức mít tinh. Khí thế cách mạng như triều dâng thác đổ, đoàn quân khởi nghĩa chia nhau đi chiếm các công sở của tỉnh. Hoảng sợ trước bão táp của phong trào cách mạng, tên Tỉnh trưởng đã bỏ trốn từ trước, tên Phó tỉnh trưởng đầu hàng, bàn giao tất cả ấn tín, hồ sơ, sổ sách cho cách mạng.
Người Hải Dương còn ghi nhớ ngày 25.8.1945, hàng chục vạn người dân từ các huyện đổ về thị xã dự cuộc mít tinh lớn mừng thắng lợi cách mạng. Giữa rừng người hừng hực không khí cách mạng, vẫn là rực rỡ màu cờ đỏ sao vàng tung bay dưới trời thu. Những đôi mắt mờ do tủi hờn oan khổ, những tấm thân gầy guộc trơ xương vì ngục tù, đói khát lầm than đang hít sâu vào lồng ngực không khí trong lành của giây phút tự do, hát vang bài ca chiến thắng. Và giữa những khuôn mặt nhàu nát ấy đã hằn lên nét vui sướng làm lại cuộc đời, lấp lánh dưới bóng cờ đỏ sao vàng.
Cũng là do phong thổ, ngàn năm gạn lọc nắng mưa, dòng sông dành dụm hạt phù sa, bồi đắp thành cánh đồng, làng mạc đông vui, tạo ra phẩm vật dồi dào, đặc sản thanh tú, làng nghề truyền thống, trò diễn xướng dân gian, thành làng tiến sĩ, sinh ra những nhà khoa bảng, những áng văn thơ bất hủ làm rạng rỡ thi đàn nước nhà. Là một vùng quê văn hiến lâu đời, từ xưa có nhiều bậc anh hùng, nhà hiền triết, đức cao vọng trọng của đất Việt đã tìm về Hải Dương dựng nghiệp, lập danh, lập ngôn.
Chính mạch nguồn văn hoá ấy đã kết đọng thành phẩm giá con người Hải Dương: Thông minh, sáng tạo, nhân nghĩa, anh hùng. Để bây giờ đang sung sức chuyển mình giữa vùng quê tiềm tàng thế và lực mới trên chặng đường hội nhập.
75 năm, từ vũng bùn đứng lên giành quyền sống, làm chủ cuộc đời, người quê ta đã đi theo ngọn cờ cách mạng. Đã qua những chặng đường dài. Chiến tranh và hòa bình, dựng xây và đổi mới, nụ cười và nước mắt, cay đắng và ngọt ngào, rồi từng bước chuyển mình trên con đường hội nhập, để lại phía sau bao nhiêu xúc động...
Từ thành thị đến nông thôn, từ rừng núi đến đồng bằng, ở đâu cũng thấy hình ảnh của vùng quê đẹp đẽ: Đường cao tốc, nhiều khu công nghiệp liên doanh, khu chung cư, siêu thị, những thị tứ, thị xã trẻ trung, thành phố nâng cấp, với tầm nhìn rộng mở được khai sinh. Tất cả đã làm thay đổi căn bản cuộc sống và tư duy của con người bao đời nay chỉ biết dựa vào cây lúa, củ khoai để sinh sống. Cũng vẫn là thửa ruộng của ông cha để lại, nhưng óc sáng tạo của người nông dân đã được trang bị kiến thức mới, đã hình thành các khu chuyên canh rau quả mang lại giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần.
Cùng với sản phẩm truyền thống đất chịu lửa Trúc Thôn, đất cao lanh, xi măng Kinh Môn, điện hồng Phả Lại…, người Hải Dương biết níu giữ cánh cò Chi Lăng Nam, nâng niu từng nét chữ vần thơ trên vách đá, bảo tồn giá trị văn hóa phi vật thể ngàn xưa để lại, trân trọng đạo lý uống nước nhớ nguồn, tri ân người đã hy sinh cho hạnh phúc hôm nay.
Chưa bao giờ sức mạnh quần chúng được đẩy mạnh lên như thế dưới ánh nắng thu này. Điển hình tiên tiến, người tốt việc tốt đang đẩy lùi cái xấu bấy lâu ẩn nấp trong ngõ ngách đời sống. Thành quả của Đại hội Đảng các cấp đang chắp thêm nguồn sáng, càng nhân lên giá trị cuộc sống nhân sinh.
Tháng tám gợi nhớ ánh cờ sao tung bay rợp trời quê Hải Dương từ ba phần tư thế kỷ trước. Đi trong man mác hương thu, bồi hồi trước đất quê đang dào dạt sức sống. Bỗng rạo rực niềm vui và niềm tin vào Đại hội Đảng bộ tỉnh Hải Dương đang đến gần.
KHÚC THIÊN GIANG