Ma nhai là Di sản tư liệu của khu vực châu Á - Thái Bình Dương

Tại buổi lễ, bà Miki Nozawa, Trưởng ban Giáo dục Văn phòng đại diện UNESCO tại Việt Nam đã trao cho Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương bằng công nhận Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn là Di sản tư liệu thuộc Chương trình ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Sau đó, Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương đã trực tiếp trao lại bằng cho ông Lê Trung Chinh, Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Ngô Thị Kim Yến cho biết, Ma nhai là một hệ thống gồm 78 văn bản bằng chữ Hán và chữ Nôm được khắc trên vách đá và hang động của danh thắng Ngũ Hành Sơn, với nội dung đa dạng, hình thức độc đáo, cùng nhiều thể loại văn học của các vị vua, quan triều Nguyễn, cao tăng, trí thức, có niên đại trải dài từ nửa đầu thế kỷ XVII đến thế kỷ XX.

Ma nhai là nguồn di sản tư liệu có giá trị trên nhiều phương diện, phản ánh nhiều mặt của địa phương và đất nước Việt Nam dưới thời phong kiến như về lịch sử, địa lý, văn học, nghệ thuật, tôn giáo, ngôn ngữ, văn hóa - giáo dục. Đặc biệt, từ nội dung bia Ma nhai, có thể tìm hiểu về quá trình giao lưu, tiếp xúc và tiếp biến kinh tế, văn hóa, xã hội giữa các nước Đông Á từ thế kỷ XVII, biểu hiện cho tầm nhìn chiến lược biển, chính sách ngoại giao rộng mở, mềm dẻo của Việt Nam từ thời trung đại được kế thừa cho tới ngày hôm nay, cũng như các kỹ thuật chạm khắc đá truyền thống còn lưu truyền đến ngày nay. Mỗi bia ma nhai tuy có sự khác nhau về hình thức, nội dung nhưng tựu chung là một tác phẩm nghệ thuật có giá trị, hàm chứa những nội dung lịch sử, nhân văn quý báu, được ra đời trong sự kết hợp của tâm hồn, tài hoa của thi nhân và kinh nghiệm, kỹ nghệ của người nghệ nhân điêu khắc đá Non Nước.

Theo bà Ngô Thị Kim Yến, từ năm 2019, nhìn nhận được những giá trị lớn, quý hiếm, độc đáo của hệ thống di sản tư liệu này, Đảng bộ và chính quyền thành phố Đà Nẵng đã quyết định xây dựng hồ sơ đề cử UNESCO ghi danh là di sản tư liệu. Kết quả, vào ngày 26 tháng 11 năm 2022, tại Hội nghị toàn thể lần thứ 9 của Ủy ban Chương trình Ký ức Thế giới khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn đã được công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức Thế giới khu vực châu Á-Thái Bình Dương. 

Phó Chủ tịch Ngô Thị Kim Yến chia sẻ, đây là niềm vinh dự, tự hào của đất nước Việt Nam nói chung và thành phố Đà Nẵng nói riêng. Thêm một di sản văn hóa vô giá mà ông cha ta đã sáng tạo, bồi đắp, gìn giữ, trao truyền lại cho cháu con được vinh danh, được cam kết giữ gìn để tiếp tục tỏa sáng trong dòng chảy văn minh nhân loại. Đây đồng thời cũng là điểm nhấn giúp giới thiệu quảng bá các giá trị văn hóa dân tộc, điểm đến du lịch của địa phương với cộng đồng trong nước và quốc tế.

“Ma nhai ở danh thắng Ngũ Hành Sơn mang nhiều giá trị vượt ra ngoài ranh giới của một quốc gia, và đây là lý do được vinh danh là di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương và thế giới” bà Ngô Thị Kim Yến khẳng định.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương cho biết, Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng) được ghi danh Di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2022, là kết quả của những nỗ lực và trách nhiệm cao của Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Ủy ban Quốc gia Chương trình Ký ức thế giới Việt Nam, đặc biệt là vai trò của cộng đồng người dân có di sản và sự quyết tâm bảo vệ di sản của thành phố Đà Nẵng.

Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương đề nghị trong thời gian tới, UBND thành phố Đà Nẵng xây dựng kế hoạch, triển khai thực hiện kiểm kê di sản tư liệu có giá trị tiêu biểu trên toàn thành phố, lập đề án, dự án quản lý, tư liệu hóa, quảng bá di sản; tăng cường trách nhiệm của cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị Di sản tư liệu Ma nhai tại Danh thắng Ngũ Hành Sơn nói riêng và di sản văn hóa nói chung góp phần vào sự phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.

Theo bà Miki Nozawa, Trưởng ban Giáo dục Văn phòng đại diện UNESCO tại Việt Nam, Chương trình Ký ức Thế giới của UNESCO, một sáng kiến quốc tế nhằm bảo vệ di sản tư liệu của nhân loại, chống lại chứng mất trí nhớ tập thể, sự sao nhãng, sự tàn phá qua thời gian, do điều kiện khí hậu, cũng như sự hủy hoại có chủ ý. Di sản tư liệu Ma nhai là một trong những di sản tư liệu vô cùng có ý nghĩa đối với khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Với Ma nhai trên Ngũ Hành Sơn tại Đà Nẵng, Việt Nam hiện có 9 di sản tư liệu được ghi tên vào danh mục Ủy ban Ký ức Thế giới khu vực châu Á và Thái Bình Dương, trong đó có 3 di sản thế giới và 6 di sản châu Á - Thái Bình Dương.

Theo TTXVN