Gần 36.000 người bị bà Trương Mỹ Lan chiếm đoạt 31.000 tỷ đồng thế nào?

Hành vi của bà Trương Mỹ Lan (68 tuổi, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) và đồng phạm được nêu trong kết luận điều tra Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) vừa hoàn tất, chuyển sang Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Kết luận điều tra xác định, năm 2018, Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn - SCB (bà Lan sở hữu trên 91,5 % cổ phần) trong tình trạng bị các cơ quan quản lý thanh tra, kiểm tra; việc xin cấp tín dụng gặp nhiều khó khăn kèm theo tình hình nợ xấu kéo dài.

Để xử lý khó khăn về tài chính cho SCB, bà Lan đã họp với Đinh Văn Thành (Chủ tịch Hội đồng quản trị, bỏ trốn), Võ Tấn Hoàng Văn (Tổng giám đốc), Nguyễn Phương Hồng (Phó Tổng giám đốc SC, đã chết); Nguyễn Tiến Thành (Chủ tịch, Tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Tân Việt - TVSI) và Hồ Bửu Phương (Phó Tổng giám đốc Vạn Thịnh Phát) đề ra chủ trương "sử dụng Công ty An Đông và các công ty khác phát hàng trái phiếu riêng lẻ huy động tiền từ người dân".

Bà Lan và các nhân sự cấp cao thuộc SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã họp bàn, thống nhất phương án phát hành trái phiếu thông qua Công ty Chứng khoán Tân Việt và SCB chào bán cho người dân với lãi suất cao hơn lãi suất tiết kiệm tại ngân hàng này.

Tiền của trái chủ ở đâu?

Thực hiện chủ trương của bà Lan đề ra, từ năm 2018 đến 2020, các bị can có liên quan tại TVSI, SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã sử dụng 4 công ty gồm: Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư An Đông; Công ty Cổ phần Đầu tư Quang Thuận; Công ty Cổ phần Đầu tư và phát triển Sunny World và Công ty Setra để phát hành 25 mã trái phiếu khống, không có tài sản bảo đảm với tổng khối lượng gần 309 triệu trái phiếu để lừa bán cho các nhà đầu tư, thu về hơn 30.869 tỷ đồng.

"Số tiền này không được sử dụng đúng mục đích phát hành trái phiếu là đầu tư vào các dự án kinh tế để sinh lời, bảo đảm nghĩa vụ hoàn trả gốc và lãi cho trái chủ mà các bị can rút tiền sử dụng vào các mục đích khác, dẫn đến không có đủ nguồn tiền chi trả gốc và lãi cho trái chủ", C03 nêu. Tính đến thời điểm khởi tố vụ án (7/10/2022) 4 công ty trên còn dư nợ 30.081 tỷ đồng của 35.824 bị hại không có khả năng thanh toán.

Về số tiền 30.869 tỷ đồng này, nhà chức trách xác định, bà Lan đã chỉ đạo Nguyễn Phương Hồng (thành viên Hội đồng quản trị, nguyên Phó Tổng giám đốc SCB) trực tiếp điều hành, quản lý và theo dõi việc sử dụng cho nhiều mục đích của tập đoàn. Trong đó, phần lớn số tiền chiếm đoạt được đã chuyển cho các tổ chức tín dụng để tất toán các khoản vay của cá nhân, tổ chức thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, trả nợ vay mượn các cá nhân, trả lãi trái phiếu đến hạn, chăm sóc khách hàng, chi tất toán các thẻ tín dụng của người nhà và rút tiền mặt sử dụng.

Theo cơ quan điều tra, từ tháng 9/2018 đến tháng 3/2020, việc sử dụng số tiền nói trên bị trộn lẫn với nhiều khoản tiền khác như: nguồn vay từ SCB, các ngân hàng khác, vay mượn cá nhân... tạo thành dòng tiền trên 61.750 tỷ đồng. Trong đó, cơ quan điều tra chỉ bóc tách được hơn 11.171 tỷ đồng có nguồn gốc từ phát hành trái phiếu, còn lại bị trộn lẫn.

Bà Trương Mỹ Lan muốn các tổ chức, cá nhân cùng khắc phục

Bà Lan bị xác định là người chủ mưu, cầm đầu. Quá trình điều tra, bà này thừa nhận đã đề ra chủ trương phát hành trái phiếu của các công ty thuộc tập đoàn là trái quy định của pháp luật, xin chịu trách nhiệm về các hành vi sai phạm của mình và cam kết dùng toàn bộ tài sản đã bị kê biên, tịch thu trong giai đoạn một (theo bản án của Tòa án Nhân dân TP Hồ Chí Minh xử hồi tháng 4) để ưu tiên khắc phục hậu quả cho các bị hại.

Đồng thời, bà mong muốn các tổ chức, cá nhân có sử dụng tiền từ nguồn huy động trái phiếu cùng chịu trách nhiệm khắc phục thiệt hại cho trái chủ.

Ngoài cáo buộc lừa đảo chiếm đoạt tiền của hơn 35.824 trái chủ, bà Lan và 3 đồng phạm khác là: Nguyễn Phương Anh, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Sài Gòn Peninsula; Trịnh Quang Công, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn quản lý Acumen; Trương Khánh Hoàng, nguyên quyền Tổng giám đốc Ngân hàng SCB còn bị cáo buộc thêm tội rửa tiền, vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới.

Gần 30 bị can khác trong đó có Trương Huệ Vân (cháu bà Lan), Chu Lập Cơ (chồng bà Lan) bị cáo buộc với vai trò đồng phạm về một trong các tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, rửa tiền hoặc vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới.

Liên quan đến giai đoạn hai của vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB còn có 3 bị can là Đinh Văn Thành và 2 người nước ngoài bị khởi tố nhưng đã bỏ trốn nên cơ quan điều tra tạm đình chỉ, tách ra xử lý sau.

Ở giai đoạn đầu, bà Trương Mỹ Lan bị cáo buộc, trong 10 năm thâu tóm SCB đã chỉ đạo đồng phạm giải ngân cho nhóm công ty trong Hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát tổng cộng hơn 2.500 khoản vay. Đến tháng 10/2022, nhóm bà Lan và Vạn Thịnh Phát còn gần 1.300 khoản vay dư nợ 677.000 tỷ đồng gốc và lãi.

Hôm 11/4, Tòa án Nhân dân TP Hồ Chí Minh tuyên phạt bà Lan 20 năm tù về tội đưa hối lộ; 20 năm tù về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng và tử hình về tội tham ô tài sản. Tổng hợp hình phạt, bị cáo phải chấp hành án tử hình.