Đến lượt Thái Lan hứng "quả bom hẹn giờ" dân số già

Nếu không xếp hàng dưới trời nắng nóng để nhận một bữa ăn miễn phí, bánh mì với sốt cà chua là món ăn duy nhất mà bà Noi (73 tuổi), một góa phụ sống tại Bangkok (Thái Lan), có thể mua được bằng khoản lương hưu ít ỏi do chính phủ chu cấp.

Khoản lương hưu với 82 xu/ngày (khoảng 19.000 đồng) khiến việc nấu ăn tại nhà gần như không thể đối với người phụ nữ này.

“Nếu trời quá nóng ẩm, tôi sẽ ăn bánh mì mua ở 7-Eleven với sốt cà chua”, người phụ nữ 73 tuổi chia sẻ tại bữa ăn từ thiện của Tổ chức Trợ giúp Cộng đồng Bangkok - nơi cung cấp bữa ăn cho 500 người vô gia cư và người nghèo của thành phố hàng ngày.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Thái Lan là một trong những xã hội già hóa nhanh nhất thế giới song nền kinh tế của nước này chưa chuẩn bị sẵn sàng.

Nghiên cứu từ ngân hàng Kasikorn của Thái Lan ước tính đến năm 2029, vương quốc này sẽ gia nhập danh sách các xã hội siêu già hóa với hơn 20% dân số trên 65 tuổi. Nhưng Thái Lan vẫn chưa đạt được mức độ giàu có như một số xã hội già hóa khác như Nhật Bản và Đức.

Nhà kinh tế trưởng Burin Adulwattana của Ngân hàng Kasikorn cho biết: “Chúng ta già trước khi trở nên giàu có. Chúng ta chưa sẵn sàng”.

Hiện tại, Thái Lan là nơi sinh sống của hơn 12 triệu người trên 60 tuổi, chiếm khoảng 18% dân số. Thu nhập thấp, khoản tiết kiệm có hạn và lương hưu không thỏa đáng đồng nghĩa với việc nhiều người sẽ phải chịu cảnh nghèo đói cùng cực. Hóa đơn chi tiêu y tế dự kiến tăng gấp ba cũng sẽ là một gánh nặng tài chính rất lớn.

“Đó chắc chắn là một quả bom hẹn giờ”, nhà nghiên cứu Kirida Bhaopichitr từ Viện Nghiên cứu Phát triển Thái Lan cho hay.

Theo ngân hàng Kasikorn, tình trạng nghèo đói ở người lớn tuổi đã lan rộng, với 34% người cao tuổi Thái Lan sống dưới mức nghèo khổ, với mức thu nhập dưới 830 USD/năm.

Chuyên gia Burin cho biết để có một cuộc sống nghỉ hưu dư dả ở Bangkok cần phải tiết kiệm ít nhất 100.000 USD, nhưng nhiều người Thái đang nghỉ hưu với số tiền dưới 1.300 USD.

Hồi tháng 8, chính phủ sắp mãn nhiệm thông báo đang hạn chế mức lương hưu phổ thông ở mức từ 16 đến 27 USD/tháng cho những người có thu nhập thấp, khiến 6 triệu người rơi vào cảnh bị cắt giảm.

Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin cam kết sẽ xóa đói giảm nghèo vào năm 2027 và không để ai bị bỏ lại phía sau. Đảng của ông đã đưa ra cam kết bầu cử về gói phúc lợi người cao tuổi trị giá 8,1 tỷ USD nhưng chính phủ chưa công bố bất kỳ khoản tăng lương hưu nào.

Đến tháng 9, Bộ trưởng Phát triển Xã hội Warawut Silpa-archa đã bác bỏ lời kêu gọi tăng lương hưu lên 81 USD/tháng, nói rằng chính phủ không đủ khả năng chi trả.

Bà Chusri Kaewkhio, 73 tuổi sống ở khu ổ chuột Khlong Toei (Bangkok), chia sẻ: “Tôi mong muốn chính phủ có thể hỗ trợ nhiều hơn vì hiện tại chi phí sinh hoạt đang tăng vọt”.

Người chồng 75 tuổi của bà, Suchart Kaewkhio, nằm trên giường, quấn tã người lớn, mắt nhìn lên lớp sơn bong tróc và trần nhà bị ẩm mốc. Chusri cho biết họ không có tiền sửa chữa. Họ phải vay tiền hàng tháng để mua sữa đưa vào truyền thức ăn của chồng cô và đã đóng chậm tiền điện 5 tháng nay.

Theo quan điểm truyền thống trong văn hóa Thái Lan, con cái trưởng thành sẽ được kỳ vọng chăm sóc cha mẹ khi về già. Tuy nhiên, nhà kinh tế học Burin cho rằng điều này không bền vững về lâu dài khi nền kinh tế phải vật lộn với lực lượng lao động bị thu hẹp, tốc độ tăng trưởng và chi tiêu tiêu dùng thấp hơn.

Nhà nghiên cứu Kirida lưu ý trong khi đàn ông làm việc đến khoảng 65 tuổi, phụ nữ Thái Lan bắt đầu nghỉ việc ở độ tuổi 50 để chăm sóc cha mẹ già. Nhà nghiên cứu Kirida chỉ ra cần phải tăng cường các trung tâm chăm sóc người già có giá cả phải chăng.

Orn Keawwila (57 tuổi) hàng ngày phải tất bật chăm sóc cha mẹ già ốm yếu trong khi quản lý một cửa hàng tạp hóa nhỏ để hỗ trợ gia đình gồm 12 thành viên. Người cha nằm liệt giường của cô, Arj (88 tuổi) gần đây đã bị ngã khi đi vệ sinh và mất khả năng nói vì bệnh thần kinh vận động.

Sự thay đổi nhân khẩu học của Thái Lan đòi hỏi những thay đổi lớn về thể chất và văn hóa cũng như đầu tư. Bộ Lao động nước này đang xem xét nâng tuổi nghỉ hưu lên trên mức 55-60 tuổi hiện nay.

Theo ông Burin, chính phủ trong tương lai có thể được yêu cầu nâng thuế giá trị gia tăng từ 7 lên 10% cũng như xem xét đánh thuế tài sản và tài sản thừa kế.