Cộng, trừ điểm bằng lái sao cho hợp lý

Tại phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 8.2020, Chính phủ đã thống nhất quy định về điểm giấy phép lái xe (GPLX). Theo đó, mỗi GPLX được cấp 12 điểm/năm. Bộ Công an đề xuất 28 hành vi và nhóm hành vi sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính và trừ điểm GPLX. Trong 1 năm, nếu lái xe không bị trừ hết điểm sẽ được cấp lại 12 điểm để áp dụng cho năm tiếp theo; không vi phạm sẽ được cộng điểm; nếu bị trừ hết điểm thì phải thi lại bằng lái…

Quy định về điểm GPLX là biện pháp quản lý người tham gia giao thông một cách văn minh mà nhiều nước trên thế giới đã áp dụng hiệu quả. Cách quản lý này được kỳ vọng sẽ giúp nâng cao ý thức của người tham gia giao thông, giúp cơ quan quản lý giám sát toàn diện, nhất là quá trình chấp hành sau vi phạm của lái xe. Song để phát huy được hết những ưu điểm đó thì cần tính đến những vướng mắc có thể phát sinh để có những quy định cụ thể về việc cộng, trừ điểm GPLX hợp lý.

Đối với những trường hợp phạt nguội, nhất là với xe ô tô, thường mới chỉ phát hiện được phương tiện vi phạm chứ không xác định được chính xác người điều khiển phương tiện tại thời điểm đó. Đã có những trường hợp người dân khiếu nại về việc không lái xe vào thời điểm bị ghi nhận là phương tiện vi phạm luật giao thông. Khi quy định về chấm điểm GPLX được thực hiện, người vi phạm không chỉ phải nộp phạt mà còn có thể bị trừ điểm GPLX thì việc khiếu nại này có thể gia tăng vì đa phần lái xe sẽ sợ việc bị trừ điểm hơn là nộp phạt. Ở nước ta, tình trạng người này lái xe của người kia (đi chung xe với người thân, thuê xe tự lái, lái xe dịch vụ) khá phổ biến. Thực tế đó dẫn tới việc khó trừ điểm GPLX chính xác khi lái xe bị phạt nguội.

Theo quy định, nếu lái xe không vi phạm thì sẽ được cộng điểm cho năm tiếp theo. Trên thực tế, có nhiều người sau khi thi lấy GPLX ô tô hoàn toàn không lái xe như những phụ nữ gia đình có xe nhưng không dám lái hoặc những người chưa mua được xe. GPLX của những người này đương nhiên không bị trừ bất cứ điểm nào vì họ không lái xe. Những GPLX này tự động được cộng điểm là không hợp lý.

Để giải quyết những bất hợp lý này, bên cạnh việc chấm điểm GPLX nên gắn GPLX với phương tiện giao thông. Mỗi phương tiện giao thông cần đăng ký với một GPLX cụ thể. Trong thời điểm phương tiện giao thông vi phạm, GPLX nào được đăng ký với phương tiện thì sẽ bị trừ điểm. Nếu không muốn bị trừ điểm oan, chủ phương tiện khi cho người khác mượn, thuê xe có trách nhiệm phải thay đổi GPLX đăng ký gắn với phương tiện trong khoảng thời gian cho mượn, thuê xe đó. Còn GPLX cả năm không được đăng ký với phương tiện giao thông nào chứng tỏ người có GPLX không điều khiển phương tiện thì không được cộng điểm cho năm tiếp theo.

Thực hiện điều này cần xây dựng hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin thật tốt, người dân có thể thay đổi thông tin GPLX gắn với phương tiện một cách nhanh chóng, chính xác. Và để hạn chế việc đăng ký GPLX người khác gắn với phương tiện trong khi mình điều khiển, cần thêm chế tài xử phạt nặng (ví dụ tước GPLX) của cả người cho mượn lẫn người mượn GPLX.

THÁI HÒA