Bảo vệ người chưa thành niên qua trợ giúp pháp lý

Kịp thời

Tối 16/10/2023, khi thấy có chốt xử lý vi phạm nồng độ cồn trên đường tỉnh 390 qua thị trấn Thanh Hà, Nguyễn Đức Anh (sinh năm 2005, trú tại xã Liên Mạc) đi xe máy của bố đã rủ nhiều người đi "thông chốt" nhằm trêu tức lực lượng làm nhiệm vụ. Sau khi lan truyền cho nhau các tin nhắn rủ rê đi thông chốt "cho vui", Đức Anh và nhiều thanh niên khác tụ tập thành nhóm, đi xe máy với tốc độ cao, dàn hàng ngang lạng lách, đánh võng, rú ga, nẹt pô đi qua đoạn đường trên.

Khi đến chốt, lực lượng cảnh sát giao thông ra tín hiệu dừng xe nhưng cả nhóm không chấp hành, bấm còi inh ỏi, nháy đèn pha, vẫn đi xe với tốc độ cao. Nhóm thanh niên này còn tổ chức ghi lại hình ảnh nhóm đang "thông chốt" công an. Ngay sau đó, lực lượng chức năng đã tiến hành bắt giữ nhóm thanh niên này.

Do các đối tượng chưa thành niên nên bà Nguyễn Thị Chi, Trợ giúp viên pháp lý Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh được phân công tham gia tố tụng bào chữa cho các bị cáo. "Tôi đã trao đổi với các bị can, tìm hiểu về các tình tiết của vụ án, về hoàn cảnh gia đình của từng người, tư vấn các quy định về những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và các quy định pháp luật khác. Tại phiên toà, tôi đã đề nghị Hội đồng xét xử xem xét các bị cáo có nhân thân tốt, có nơi cư trú rõ ràng, có nhiều tình tiết giảm nhẹ", bà Chi cho biết.

Trong khoảng thời gian từ ngày 1-7/11/2022, bằng thủ đoạn giả vờ làm rơi tiền, nghi ngờ các cháu học sinh nữ nhặt được rồi đòi khám người các cháu, Lê Đình Hoà (sinh năm 1976, trú tại xã Quốc Tuấn, Nam Sách) đã sờ vào các bộ phận nhạy cảm trên cơ thể 3 trẻ em. Trong quá trình tham dự lấy lời khai của các bị hại cùng điều tra viên, Trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh đã tư vấn các quy định về quyền, nghĩa vụ của người được trợ giúp pháp lý, quy định về tội dâm ô với người dưới 16 tuổi, quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường dân sự của bị can để các bị hại hiểu rõ hơn… Sau đó, Toà án Nhân dân huyện Nam Sách đã tuyên bố bị cáo Lê Đình Hòa phạm tội dâm ô với người dưới 16 tuổi, xử phạt y 3 năm 6 tháng tù.

Theo một số Trợ giúp viên pháp lý, bào chữa cho người chưa thành niên đòi hỏi người bào chữa phải am hiểu pháp luật, có kiến thức về tâm lý, kiến thức xã hội, kinh nghiệm sống. Các Trợ giúp viên pháp lý đã tích cực tham gia bào chữa cho người chưa thành niên phạm tội ở ngay giai đoạn đầu của vụ án. Có những vụ, Trợ giúp viên pháp lý tham gia tranh tụng đã giúp các bị cáo chưa thành niên nhận được những bản án công tâm, có tình, có lý và có cơ hội sửa sai, làm lại cuộc đời.

Thay đổi nhận thức

Năm 2023, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh đã thực hiện trợ giúp 912 vụ việc, tăng 8% so với năm 2022. Tham gia tố tụng 673 vụ, 673 người được trợ giúp pháp lý, trong đó có 61 đối tượng là trẻ em và 383 đối tượng là người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Trong năm 2023, Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh đã tổ chức 7 buổi tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về an ninh mạng, phòng chống xâm hại tình dục, bạo lực học đường, phòng ngừa người chưa thành niên phạm tội cho học sinh các trường học ở Tứ Kỳ, Gia Lộc, Kim Thành… Mỗi buổi tuyên truyền pháp luật đều thu hút hơn 1.000 học sinh tham dự. Trung tâm còn phối hợp tổ chức phiên tòa giả định xét xử vụ án gây rối trật tự công cộng tại Trường THPT Trần Phú (Chí Linh) và phiên toà giả định xét xử vụ án mua bán trái phép chất ma tuý tại Trường THCS Phan Bội Châu (Tứ Kỳ). Thường xuyên đăng tải tin bài về các hoạt động tuyên truyền, trợ giúp pháp lý trên Cổng thông tin điện tử của Sở Tư pháp, các trang mạng xã hội với nội dung tuyên truyền ngắn gọn, dễ hiểu.

Thực tế hiện nay, nhận thức của một số người dân về quyền được trợ giúp pháp lý của trẻ em còn hạn chế. Gia đình có trẻ bị xâm hại thường mang tâm lý xấu hổ, lo sợ ảnh hưởng đến danh dự cũng như tâm sinh lý và cuộc sống của trẻ nên không trình báo cơ quan chức năng dẫn đến việc trợ giúp pháp lý gặp khó khăn, đôi khi chưa kịp thời. Số lượng vụ việc tham gia tố tụng ngày càng tăng cao, trong khi số lượng người thực hiện trợ giúp pháp lý ít.

Ông Phạm Công Tân, Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước tỉnh cho biết cùng với chủ động nắm bắt thông tin, nhu cầu trợ giúp pháp lý và thực hiện các vụ việc trợ giúp pháp lý, thời gian tới đơn vị sẽ đẩy mạnh hoạt động truyền thông, nâng cao nhận thức của các cấp, ngành và cộng đồng xã hội về quyền được trợ giúp pháp lý của trẻ em và những người thuộc diện được trợ giúp pháp lý khác; tăng cường truyền thông các vụ việc trợ giúp pháp lý để tạo sự lan tỏa, hiệu quả.