Viết thì phải lách!

Nhà thơ Hoàng Tố Nguyên sinh năm 1929, tại thị xã Gò Công (Tiền Giang), mất năm 1975. Khi đang công tác ở Ty Văn hóa Thái Bình, có lần nhà thơ nhận được mấy bài thơ của một tác giả ở địa phương gửi đến nhưng chất lượng thơ kém quá nên không in được. Tác giả thơ đó bèn mang quà đến tận nhà biếu nhà thơ Hoàng Tố Nguyên. Hoàng Tố Nguyên hỏi:

- Sao cậu lại làm thế này?

Nghe mọi người bảo Hoàng Tố Nguyên là người thẳng thắn, anh ta liền đánh bài ngửa:

- Thưa anh, các cụ bảo: Viết thì phải lách ạ!

Hoàng Tố Nguyên chống nạng đứng dậy, đỏ mặt nói to:

- Cậu không hiểu gì ý các cụ cả. Lách có nghĩa là phải viết như thế nào để cho ý tưởng thâm thuý của mình qua được con mắt kiểm duyệt của những kẻ có chức quyền trước kia, như có lần Cao Bá Quát chửi cả vua quan mà vua quan cũng phải chịu; cứng lưỡi mà không nói được, tức hộc máu mà không bắt bẻ được. Cậu có hiểu không? Lách không phải là mang quà biếu biên tập viên hoặc mời biên tập viên đi uống rượu, ăn thịt chó để người ta in bài cho đâu nhé! Như tôi què thế này thì lách thế nào? Thôi cầm cái gói này về!

Tác giả thơ kia tái mặt cáo lui nhưng anh ta đã có được một bài học sâu sắc về viết và... lách. Thơ hay thì chẳng phải "lách" biên tập viên mà vẫn đăng. Thơ "rởm" thì mang quà đi "lách", bị "ăn đòn" của Hoàng Tố Nguyên như vậy là đáng lắm!

LÊ HỒNG BẢO UYÊN(st)