Vì sao máy phát điện có thể trở thành "sát thủ thầm lặng" trong phòng kín?

Mới đây, hai người đàn ông ở Đồng Nai suýt mất mạng khi ngủ gần máy phát điện trong phòng kín. Thực tế, khí carbon monoxide (CO) sản sinh từ việc đốt than hay máy phát điện trong không gian kín có thể gây ngộ độc, thậm chí tử vong.

Nhiều trường hợp ngộ độc, tử vong vì máy phát điện

Theo thông tin từ Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai, hai ông N.X.C (59 tuổi) và ông N.V.C (54 tuổi), trọ tại xã Quảng Tiến (huyện Trảng Bom, Đồng Nai) nhập viện trong tình trạng bất tỉnh, sùi bọt mép.

Một số người dân sống cùng khu trọ cho biết khoảng 11 giờ ngày 17/3, xóm trọ mất điện nên chủ nhà trọ mở máy phát điện. Sau khi đi bán vé số về, hai ông N.X.C và N.V.C ăn cơm, tắm rửa và ngủ trưa tại phòng trọ nhỏ, kín, không có cửa sổ, cách vị trí đặt máy phát điện khoảng 6m.

Đến 16 giờ cùng ngày, không thấy hai ông dậy đi bán vé số như mọi ngày, chủ nhà trọ đã xuống phòng trọ và phát hiện cả hai người bất tỉnh, sùi bọt mép nên đã hô hoán mọi người đưa hai ông này vào cấp cứu tại Trung tâm Y tế huyện Trảng Bom.

Do tình trạng quá nặng, cả hai được chuyển thẳng đến Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất.

Sau khi tiếp nhận, các bác sỹ Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất đã hội chẩn và chỉ định điều trị ôxy cao áp cho 2 trường hợp trên. Đây là phương pháp đặc hiệu điều trị cho người bị ngộ độc khí CO.

Bác sỹ Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất cho biết hai trường hợp này nếu phát hiện muộn khoảng 1-2 tiếng sẽ rơi vào hôn mê, ngưng hô hấp tuần hoàn, suy đa tạng dẫn đến tử vong.

Trước đó, hồi tháng 7/2022, sáu người trong một gia đình ở phường Thới Hòa, thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương tử vong do ngạt khí CO. Lượng khí này được sản sinh ra trong quá trình vận hành máy phát điện.

Vào tối 23/7/2022, khu vực nhà nạn nhân bị mất điện nên gia đình này đã sử dụng máy phát điện để bật điều hòa ngủ. Họ đã để máy phát điện trong nhà và đóng kín cửa, dẫn đến vụ việc đau lòng.

Khi đó, liên quan đến sự việc này, Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện yêu cầu các cơ quan chức năng hướng dẫn người dân sử dụng các thiết bị điện đúng quy định, bảo đảm an toàn, tiết kiệm, nhất là việc người dân tự sử dụng máy phát điện cá nhân cho tiêu dùng điện.

Hồi tháng 4/2022, sự việc thương tâm tương tự cũng xảy ra tại thôn Mỹ Long, xã An Dân, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên.

Do để máy phát điện trong phòng kín, ba người đã hôn mê, trong đó cháu bé 13 tuổi không qua khỏi.

Năm 2020, cũng có hai trường hợp tại thị trấn Me, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình tử vong do chạy máy phát điện để sử dụng các thiết bị điện trong khi ngủ.

Sử dụng máy phát điện đúng cách

Thực tế, nếu sử dụng đúng cách và đúng khuyến cáo của nhà sản xuất, máy phát điện không nguy hại đến sức khỏe. Ngược lại, nếu sử dụng máy phát điện trong phòng kín, nó có thể trở thành nguyên nhân dẫn đến những "cái chết êm dịu."

Bởi lẽ, máy phát điện thải ra rất nhiều khí CO2, CO để đốt cháy khí ôxy. Khi đốt khí ôxy quá nhiều thì khí CO2 và CO sẽ tăng cao. Khí CO2 và CO không có màu, không vị, không mùi nên rất khó nhận biết.

Trong không gian kín, khí CO2 và CO quá cao so với mức quy định sẽ gây ngạt thở, khiến nạn nhân hôn mê và tử vong.

Các bác sỹ khuyến cáo khi mua máy phát điện, các gia đình nên chọn loại có hiệu suất biến đổi năng lượng cao để tiêu thụ tốt số xăng dầu đưa vào, biến nó thành điện thay vì khí thải độc hại.

Người dân đặt máy phát điện ở nơi thoáng khí; tuyệt đối không để trong phòng kín, phòng nhỏ chật hẹp.

Trường hợp phát hiện các nạn nhân bị ngạt khí, người dân cần mở các cửa để không khí tràn vào và nhanh chóng đưa ra khỏi nơi có khí độc. Nạn nhân thở yếu hoặc bất tỉnh cần được đưa ngay đến bệnh viện gần nhất.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng khuyến cáo khi sử dụng và bảo quản máy phát điện trong gia đình, người dân cần tuân thủ chặt chẽ các quy định để có thể tăng tuổi thọ cho thiết bị và đảm bảo an toàn.

Theo EVN, nên sử dụng máy phát điện có công suất lớn hơn từ 10-15% công suất tổng của các thiết bị điện trong gia đình.

Các gia đình nên lắp cầu dao chuyển tiếp, đảo nguồn điện giữa hệ thống điện lưới và điện từ máy phát để tránh làm hỏng thiết bị khi có điện lưới trở lại; lắp đặt dây tiếp đất cho máy phát điện để đề phòng điện rò rỉ.

Người dân nên sử dụng một loại nhiên liệu cố định và đúng với chỉ dẫn của nhà sản xuất. Nguồn nhiên liệu không đồng nhất, có lẫn nước hoặc tạp chất sẽ khiến máy hoạt động không ổn định, lắng cặn trong thùng chứa và phát ra tiếng nổ khi vận hành.

Người sử dụng cần đọc kỹ hướng dẫn và tham khảo tư vấn lắp đặt, đấu nối máy phát điện từ những người có kinh nghiệm chuyên môn hoặc am hiểu kỹ thuật. Việc đấu nối nguồn điện từ máy phát điện không đúng kỹ thuật có thể gây nổ cầu chì, hỏng máy phát hoặc các thiết bị sử dụng trong gia đình.

EVN cũng khuyến cáo người dân không nên đặt máy ở khu vực ẩm ướt hoặc gần bếp lửa; tuyệt đối không vận hành thiết bị khi trời đang mưa.

Đặc biệt, không được sử dụng máy trong khu vực kín gió, trong tầng hầm vì khí CO sinh ra trong quá trình hoạt động của máy phát điện. Khí CO thải ra không màu, không mùi nên rất khó phát hiện. Nồng độ CO chỉ khoảng 0,1% trong không khí cũng có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người.

Không nên tiếp thêm nhiên liệu khi máy đang hoạt động, vì sẽ gây nguy cơ cháy nổ. Người dân không sử dụng khi máy phát ra tiếng kêu to, khác thường hoặc xuất hiện khói, mùi khét; không vận hành máy khi nhiệt độ nước làm mát hoặc nhiệt độ động cơ quá cao.