Trôi nổi mỹ phẩm chợ quê

Nhiều chủ cửa hàng bán mỹ phẩm ở chợ Thông, xã Đoàn Tùng (Thanh Miện) lấy mỹ phẩm ở cổng chợ Thanh Bình (TP Hải Dương) về bán

Nhiều loại

Muốn cải thiện làn da, chị Nguyễn Thị Oanh ở thôn Cầu Lâm, xã Phạm Trấn (Gia Lộc) đã mua kem chống nám cấp tốc tại chợ Cuối, thị trấn Gia Lộc. Đúng như lời quảng cáo của chủ cửa hàng, sau gần 1 tuần sử dụng, chị  đã thấy tàn nhang mờ dần, làn da trắng lên trông thấy. Tuy nhiên, sau đó 1 tháng, chị thấy da mặt nổi những mảng mụn đỏ li ti, đau rát. Chị Oanh tìm đến Bệnh viện Mắt và Da liễu Hải Dương khám thì được các bác sĩ kết luận bị dị ứng mỹ phẩm, phải điều trị lâu dài.

Theo chỉ dẫn của chị Oanh, tôi tìm đến cửa hàng nơi chị đã mua kem chống nám da gây dị ứng. Cửa hàng nằm khuất trong khu bán hàng quần áo gần cuối chợ. Thấy tôi, chủ cửa hàng đon đả: "Chị mới lấy hàng, có nhiều loại mới như kem trắng da cấp tốc 7 ngày, kem chống nám ban đêm, ban ngày, nước hoa hồng làm se lỗ chân lông... Em cần loại nào chị lấy". Tôi hỏi mua kem chống nám cấp tốc, chủ cửa hàng giới thiệu cho tôi gần chục sản phẩm gồm cả loại được sản xuất trong nước và nhập khẩu. Chị bảo: "Mỗi loại đều có giá khác nhau, rẻ nhất 10.000 đồng/lọ, đắt nhất 250.000 đồng/lọ, tùy em chọn. Loại rẻ nhất là kem trộn Bảo Lâm, còn loại đắt có xuất xứ từ Thái Lan". Hỏi mua loại kem chống nám Shui jing bai mà chị Oanh đã mua, chị chủ cửa hàng bảo loại này có xuất xứ từ Quảng Châu (Trung Quốc) có giá 50.000/đồng hộp. Theo quan sát của tôi, loại kem tẩy nám cùng loại mà chị Oanh đã dùng được gắn tem chống hàng giả bằng tiếng Việt nhưng trên tem sai nhiều lỗi chính tả. Sản phẩm cũng không kèm nhãn phụ. Mặc dù chủ cửa hàng giới thiệu kem này có xuất xứ Trung Quốc nhưng dùng phần mềm quét mã vạch trên vỏ hộp chúng tôi không xác định được nơi sản xuất sản phẩm.

Ở chợ Thông, xã Đoàn Tùng (Thanh Miện) không chỉ có các loại kem tẩy trắng, tẩy nám da, chúng tôi còn tìm mua được nhiều loại mỹ phẩm rẻ tiền khác từ son môi, nhũ đánh móng tay cho đến keo tóc... Đa phần mỹ phẩm ở chợ này được bán kèm với các loại hàng hóa khác, chủ yếu là quần áo, hàng tiêu dùng. Trong vai một người mua quần áo, tôi tìm đến cửa hàng của chị H trong chợ. Thấy tôi ngắm nghía một hồi mà chưa chọn được chiếc áo nào ưng ý, chị chủ cửa hàng nhanh nhảu: "Mới sáng sớm em mở hàng cho chị lấy may. Da em bắt đầu có tàn nhang nên mua kem trị tàn nhang về dùng đi không nám lan hết cả mặt xấu lắm". Vừa nói chị vừa đưa cho tôi một lọ kem, vỏ bên ngoài không tem, không nhãn, chị bảo đó là kem trộn chị tự tay làm. Thấy tôi băn khoăn, chủ cửa hàng trấn an: "Chị bán nhiều rồi, mấy bà ở chợ này dùng thử cả, không tin em có thể đi hỏi. Còn nếu em không thích chị có thể bán cho em kem trị nám khác, bảo đảm hàng Việt xịn, 60.000 đồng/lọ".

Tại nhiều điểm bán mỹ phẩm ở các chợ nông thôn, mỹ phẩm đa dạng về xuất xứ, chủng loại, công dụng cho đến giá cả. Ngoài những sản phẩm có thương hiệu như Ponds, Nivea... cũng có không ít những loại mới nhưng rất mơ hồ về nguồn gốc, xuất xứ. Nhiều sản phẩm nhập khẩu không tem, nhãn phụ nên người mua cũng chỉ biết sử dụng qua tư vấn của người bán.

Ngoài vòng kiểm soát

Kem chống nám SHUI JING BAI không rõ nguồn gốc xuất xứ được bày bán công khai ở chợ Cuối, thị trấn Gia Lộc

Chị Nguyễn Thị Nhung, chủ cửa hàng bày bán quần áo trẻ em có bán kèm mỹ phẩm ở cổng chợ Cuối cho biết: "Cửa hàng chỉ bán vài loại mỹ phẩm rẻ tiền nên các cơ quan chức năng cũng không để ý. Hơn nữa, trong chợ này, mấy năm nay người ta vẫn bán mỹ phẩm tràn lan, tốt có, xấu cũng có nhưng có ai kiểm tra, xử phạt đâu".

Một chủ cửa hàng bán mỹ phẩm ở chợ thị trấn Cẩm Giàng tiết lộ: "Để không bị cơ quan chức năng phát hiện, chị thường bày một số sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng còn những loại hàng trốn thuế, hàng xách tay thường được cất kín, chỉ khi có người hỏi hoặc tư vấn cho người dùng chị mới đem ra giới thiệu". Thậm chí, nhiều loại kem trộn còn được các chủ cửa hàng tự học, tự làm, không đăng ký hay kiểm định chất lượng nhưng vô tư bán cho người tiêu dùng.   

Theo tìm hiểu của chúng tôi, đa phần những người kinh doanh mỹ phẩm ở các chợ đều không đăng ký kinh doanh sản phẩm này nhưng vẫn vô tư bày bán công khai. Ông Vũ Quý Thắng, Trưởng Phòng Kinh tế - hạ tầng huyện Gia Lộc cho rằng: "Hằng năm, Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả cấp huyện tổ chức nhiều đợt kiểm tra hàng hóa bày bán trên địa bàn huyện nhưng mới chủ yếu tập trung vào những ngành hàng như bánh kẹo, rượu, bia dịp Tết Nguyên đán hay bánh Trung thu dịp Tết Trung thu, còn việc kiểm tra mỹ phẩm, dược phẩm nói chung chưa được thực hiện. Hơn nữa, kiểm tra, phát hiện mỹ phẩm giả, kém chất lượng cũng không dễ do mất thời gian. Mỹ phẩm rởm thường chỉ được bày bán kèm nhiều loại hàng hóa khác. Các chủ cửa hàng lại không đăng ký kinh doanh nên không thể kiểm đếm được có bao nhiêu điểm bán mỹ phẩm để kiểm soát chặt chẽ".

Đại diện lực lượng quản lý thị trường tỉnh cho rằng, thị trường mỹ phẩm khó kiểm soát cũng một phần do bản thân người tiêu dùng quá dễ dãi trong việc mua bán. Ở nông thôn, người mua thường theo quảng cáo, giới thiệu trong khi những thông tin cần thiết về sản phẩm như xuất xứ, thành phần, đăng ký chất lượng hoặc nhãn phụ (nếu là sản phẩm nhập khẩu) thường ít được quan tâm. Nhiều người vì ham rẻ nên mua phải sản phẩm kém chất lượng. Thậm chí, khi gặp rủi ro về mỹ phẩm, người tiêu dùng cũng không dám tố giác nơi bán sản phẩm kém chất lượng mà ngậm ngùi chịu thiệt. Thị trường nông thôn rộng lớn, các đội quản lý thị trường cũng khó kiểm soát được hết nếu không có sự hợp tác của chính quyền các địa phương.

Mặc dù mỹ phẩm là loại hàng hóa tác động trực tiếp đến sức khỏe của người tiêu dùng nhưng hiện nay quy định về quản lý sản phẩm này chưa chặt chẽ. Mỹ phẩm cũng chưa được đưa vào danh mục hàng hóa kinh doanh có điều kiện nên bày bán tùy tiện, công khai. Người buôn bán không cần có kiến thức về mỹ phẩm nhưng vẫn có thể tham gia.

Nếu thị trường mỹ phẩm còn bị buông lỏng và các cơ quan chức năng không tích cực kiểm tra, phát hiện thì mỹ phẩm giả sẽ mang lại những hậu quả rất tai hại cho người tiêu dùng.

HẢI MINH