“Thùng thuốc súng” trên bán đảo Triều Tiên sắp nổ?

Xe tăng Hàn Quốc trên con đường gần trại huấn luyện ở thành phố biên giới Paju hôm 29-3. Ảnh: AFP

Bình Nhưỡng cắt đường dây nóng với Seoul và đưa các đơn vị tên lửa tầm trung vào tư thế sẵn sàng tấn công. Trong khi đó, hai máy bay ném bom chiến lược B-2 có thể trang bị vũ khí hạt nhân bay một mạch 20.800km từ căn cứ không quân Mỹ ở Missouri, để tấn công chính xác chuỗi mục tiêu tại một trận địa tập trận ở Hàn Quốc và sau đó quay trở lại căn cứ xuất phát ở Mỹ. Việc Mỹ triển khai máy bay tàng hình tối tân B-2 là một thông điệp rõ ràng gửi tới Bình Nhưỡng về quyết tâm thực hiện cam kết bảo vệ Hàn Quốc của Washington trước các cuộc xâm lược có thể xảy ra.

Mặc dù "thùng thuốc súng" trên bán đảo Triều Tiên đã rất nóng và chỉ cần một kích hoạt nhỏ, bất kể từ phía nào cũng đều có thể phát nổ ngay. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia quân sự có kinh nghiệm đều có chung nhận định sẽ rất khó xảy ra chiến tranh vào thời điểm hiện nay. Lý do đơn giản là chiến tranh Triều Tiên dù ai gây ra cũng sẽ phát triển thành cuộc chiến tranh giữa các nước lớn.

Mỹ đã đặt lực lượng vũ trang ở Hàn Quốc vào tình trạng sẵn sàng phối hợp chiến đấu. Trung Quốc vẫn tỏ ra bình tĩnh vì có lẽ đã quen thuộc với kiểu kịch bản “bên miệng hố chiến tranh” của Bình Nhưỡng, mặc dù họ cũng chuẩn bị cho kịch bản kép vừa ngăn chặn làn sóng người tị nạn từ Triều Tiên tràn sang vùng đông bắc Trung Quốc nếu chiến sự nổ ra, mặt khác ngăn cản không để Mỹ và Hàn Quốc xóa bỏ khu đệm an ninh truyền thống của Trung Quốc trên bán đảo Triều Tiên.

Một nước nhỏ ở Đông Bắc Á sẽ không bao giờ phát động chiến tranh nếu không có một, hai nước lớn chống lưng. Cuộc chiến tranh Triều Tiên 1950-1953 do miền Bắc phát động trong thời kỳ chiến tranh lạnh bắt đầu lan sang châu Á. Vì nhiều động cơ khác nhau, Liên Xô ủng hộ Triều Tiên tiến hành “thống nhất đất nước”. Cũng vì những lý do khác nhau, Trung Quốc đã đưa Chí nguyện quân Trung Quốc vượt sông Áp Lục để “viện Triều chống Mỹ”.

Ngày nay, tất cả các nước lớn liên quan đều là những đối tác kinh tế mật thiết của nhau, đồng thời đang thực hiện các kiểu quan hệ hòa hoãn. Trung Quốc không thể làm kẻ chống lưng cho Bình Nhưỡng phát động chiến tranh chống Seoul để phá hỏng dự án chiến lược của Bắc Kinh, khi vừa cùng Nhật Bản và Hàn Quốc kết thúc tốt đẹp 3 ngày đàm phán đầu tiên cho một Hiệp định thương mại tự do (FTA) 3 bên ở Đông Bắc Á.

Tín hiệu được phát đi từ vòng đàm phán này cho thấy, Trung Quốc quyết tâm đẩy nhanh tiến trình thương lượng nhằm thúc đẩy một liên kết thương mại, một cơ sở cho liên minh kinh tế - chính trị Đông Bắc Á trong tương lai. Từ FTA Đông Bắc Á sẽ lôi kéo FTA Đông Nam Á, hình thành một khu vực mậu dịch tự do Đông Á (EAFTA) do Trung Quốc cầm trịch, có thể dẫn tới thay đổi trật tự quan hệ quốc tế ở phương Đông, cũng như trật tự thương mại toàn cầu thế kỷ 21.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên phát động cuộc chiến tranh cân não lần này bên ngoài là để tạo thế mạnh cho các cuộc đàm phán tất yếu sẽ diễn ra sau khi tất cả các nước thuộc 6 bên đã ổn định ban lãnh đạo mới. Bình Nhưỡng muốn tạo áp lực để Mỹ và Hàn Quốc công nhận quy chế quốc gia hạt nhân cho mình. Còn đối nội là để tập hợp lực lượng, tiếp tục củng cố vị trí quyền lực giành được chưa bao lâu.

Mỹ cũng tranh thủ cơ hội này để củng cố liên minh với Hàn Quốc và Nhật Bản vốn đang dao động trước việc Mỹ điều chỉnh chính sách xoay trục sang châu Á, trong đó Trung Quốc từ đối trọng trở thành đối tác. Mặt khác, các tướng lĩnh Lầu Năm Góc muốn thể hiện năng lực răn đe và phản ứng nhanh toàn cầu của vũ khí chiến lược tầm xa của Mỹ trong tình hình ngân sách quốc phòng bị cắt giảm.

Không ai đùa giỡn với chiến tranh. Mặc dù loại bỏ khả năng diễn ra chiến tranh tổng lực, nhưng giới quan sát vẫn quan ngại một sự cố nhỏ cục bộ có thể nhanh chóng leo thang thành xung đột lớn.

TS. NGUYỄN NGỌC TRƯỜNG