Nhiều yếu tố giảm thu đang xuất hiện khiến việc mất cân đối thu chi ngân sách nhà nước cả năm trở thành thách thức lớn với nền kinh tế.
Bộ phận kho quỹ Kho bạc Nhà nước quận Đống Đa (Hà Nội)
tổ chức thu thuế nhà đất. (Ảnh: Minh Tú/TTXVN)
Thu ngân sách nhà nước đang đứng trước vấn đề thâm hụt trầmtrọng, nhiều yếu tố giảm thu ngân sách nhà nước đang xuất hiện làm cho khả năng mấtcân đối thu chi ngân sách nhà nước cả năm trở thành thách thức lớn đối với nền kinhtế.
Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, tổng thu ngân sáchNhà nước từ đầu năm đến 15-8-2012 ước tính đạt 418.500 tỷ đồng, bằng56,5% dự toán năm. Tổng chi ngân sách Nhà nước từ đầu năm đến15-8-2012 ước tính đạt 534.000 tỷ đồng, bằng 59,1% dự toán năm. Bộichi ngân sách nhà nước tính trong thời gian này khoảng 116.000 tỷđồng.
Tại các địa phương tình hình thu ngân sách nhà nước năm 2012 cũng sẽhụt thu nhiều so với dự toán. Điển hình như Thành phố Hồ Chí Minh dựkiến hụt ngân sách nhà nước so với dự toán khoảng 4.000 tỷ đồng; trong khi nhiều tỉnhước hụt thu ngân sách nhà nước so với dự toán khoảng từ 1.000 đến 3.000 tỷ đồng. Tínhchung cả nước hụt thu ngân sách nhà nước cũng được dự báo khoảng 20.000-25.000 tỷđồng.
Những con số trên cho thấy khả năng thu ngân sách nhà nước những tháng cuối năm2012 còn tiếp tục khó khăn đòi hỏi phải có các giải pháp tài khóa linhhoạt với phương châm thực hiện tốt mục tiêu kiềm chế lạm phát nhưng đồngthời phải tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, ổn định kinh tế vĩmô và đảm bảo an sinh xã hội.
Lý giải nguyên nhân của tìnhtrạng khó khăn trên, phó giáo sư-tiến sỹ Lê Quốc Lý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị-Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng chính sách tài khóa của ViệtNam chưa thực sự nuôi dưỡng nguồn thu một cách hợp lý.
Ông Lý phân tích: "Chúng ta mới xâydựng chính sách thu nhưng làm thế nào để có nguồn thu thì chính sách tàikhóa chưa đề cập một cách thỏa đáng nên nguồn thu giảm sút cũng có phầndo chính sách tài khóa tạo ra. Trong khi đó, việc thực hiện chínhsách tài khóa chưa được nghiêm, đôi lúc, đôi chỗ còn chưa thực hiện tốtcác quy định, quy chế tài chính. Việc chậm nộp thuế, thất thu thuế vẫncòn, chi tiêu lãng phí, thực hành tiết kiệm chưa cao… nên dẫn tới việcthu ngân sách nhà nước chưa đạt được như mục tiêu đề ra".
Một nguyên nhânkhác cũng được nhiều chuyên gia kinh tế nêu ra là do cơ chế tài chínhcòn rườm rà, phức tạp nên giải ngân của các dự án, công trình gặp nhiềukhó khăn gây tổn hại cho tăng trưởng kinh tế.
Trước vấn đềtrên, để đạt được mục tiêu ngân sách cho cả năm, các chuyên gia kinh tếcho rằng giải pháp tiên quyết là cần tiếp tục tập trung kiềm chế lạmphát, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện chính sách tài khóa linhhoạt.
Theo ông Đỗ Trọng Khanh, Vụ trưởng Vụ Tài chính-Tiềntệ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, những tháng cuối năm cần thực hiện chính sáchtài khóa một cách hợp lý, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với chính sáchtiền tệ, tín dụng. Kiểm soát chặt chẽ và minh bạch thu chi ngân sách nhà nước, đầu tưcông, bao gồm đầu tư từ ngân sách nhà nước, trái phiếu Chính phủ, tín dụng đầu tư củaNhà nước và đầu tư của khu vực doanh nghiệp Nhà nước. Đặc biệt cần giữmức bội chi ngân sách dưới 4,8% GDP.
Ông Lê Quốc Lý cho rằng,cần điều chỉnh cơ cấu chi ngân sách nhà nước, cơ cấu đầu tư công, trên cơ sở đẩy mạnhđầu tư công có hiệu quả cao, giải ngân nhanh, hoàn thành công trình sớm.Tiếp tục cơ cấu lại chi ngân sách nhà nước theo hướng ưu tiên tăng đầu tư cho pháttriển và an sinh xã hội. Rà soát các quy định về phát hành trái phiếudoanh nghiệp và trái phiếu công trình để tạo thêm điều kiện cho cácdoanh nghiệp huy động vốn đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh.
Trước tình trạng nhiều doanh nghiệp nhà nước làm ăn thua lỗ, cácchuyên gia đều cho rằng, cần đẩy mạnh quá trình sắp xếp cổ phần hóa cácdoanh nghiệp nhà nước, tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát hoạt độngkinh doanh của các doanh nghiệp này làm cho có hiệu quả hơn để đóng gópthiết thực cho nền kinh tế và cho ngân sách nhà nước.
Ngoài ra, cần đẩymạnh cải cách các thủ tục hàng chính, loại bỏ các giấy tờ rườm rà, bảo đảm vốn giải ngân nhanh. Có chính sách nuôi dưỡng nguồn thu, tạo điềukiện để các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất kinh doanh có điều kiệntăng sản xuất kinh doanh, đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa làm cho nền kinh tếnăng động trở lại, từ đó tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Quốc Huy(TTXVN)
![]()
