Dù ngành ngân hàng đã sẵn sàng từ lâu, nhưng quá trình thanh toán khôngdùng tiền mặt tại Việt Nam hiện nay vẫn "ì ạch” ở vạch xuất phát mà ràocản lớn nhất chính là thói quen tiêu tiền mặt khó bỏ của người tiêudùng.
Bên cạnh đó, "lỗi" của hệ thống, phí cao, dịch vụ nghèo nàn...cũng là những lý do khiến người tiêu dùng không mặn mà với "quẹt thẻ"và chuyển khoản.
Tâm lý sợ rủi ro Chị Trần Minh Nguyệt, quận Cầu Giấy, Hà Nội mua chiếc máy tính xách tayhiệu Lenovo tại Công ty Thế giới gi động, với giá 7,2 triệu đồng. Vìmang thiếu một triệu đồng, sau một hồi thương lượng với công ty, chịNguyệt đã thanh toán nốt số tiền còn thiếu thông qua chuyển khoản bằnginternet banking.
Tuy nhiên, thương vụ đã không thành vì đang thực hiện giao dịch thì hệthống internet bị treo. “Ngoài việc phải chạy tới chạy lui ngân hànglàm bản tường trình, xác minh lại số tiền trên, đến hơn một tháng sautôi mới nhận được tiền bị 'kẹt' trong hệ thống,” chị Nguyệt bức xúc.
Chị Nguyễn Minh Trang, Giám đốc một doanh nghiệp tư nhân tại Hà Nộicũng cho biết, hầu hết trong các thương vụ của chị đều thực hiện theophương châm “tiền trao, cháo múc” vì rất sợ xảy ra sự cố phát sinh khichuyển tiền qua tài khoản.
Theo Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước, hiện nay đã thiết lập được hệthống thanh toán điện tử liên ngân hàng, kết nối 63 chi nhánh tại cáctỉnh, thành phố. Cả nước hiện có trên 10.000 máy ATM, hơn 36.000 thiếtbị chấp nhận thẻ được lắp đặt và 22 triệu thẻ ngân hàng được phát hành,đã hình thành một số công ty chuyển mạch của các liên minh thẻ, kết nốigiao dịch thẻ giữa các ngân hàng thành viên như Banknet, Smartlink.Song trên thực tế, đa số người dân chỉ sử dụng thẻ ATM để… rút tiền.
Theo các chuyên gia của ngành ngân hàng, việc người tiêu dùng Việt đãquá quen và lệ thuộc vào tiền mặt, cũng như tâm lý "sờ tận tay, nhìntận mắt" mới yên tâm đã khiến cho thanh toán phi tiền mặt gặp rất nhiềukhó khăn khi áp dụng vào đời sống. Có một thực tế là dù nhiều công tyđã tiến hành trả lương cho công nhân, nhân viên qua ATM, nhưng chỉ vàiphút sau khi có lương, các nhân viên đã ùa ra quầy ATM để rút sạchtiền, với lý do "để tiền trong tài khoản ngân hàng thì... không yêntâm."
Còn quá ít dịch vụÔng Đào Minh Tuấn, Phó Tổng giám đốc phụ trách về công nghệ củaVietcombank thừa nhận, ngoài thói quen sử dụng tiền mặt của người dâncòn quá lớn, người dân không thích sử dụng thanh toán qua ATM còn docác dịch vụ trên Internet Banking, Mobile Banking hiện vẫn chưa thực sựđa dạng, công tác quảng bá của nhà băng về dịch vụ lại khá ít nên khôngthu hút được sự quan tâm nhiều của khách hàng.
Đến nay, Vietcombank có hơn 4 triệu tài khoản thẻ nhưng chỉ có khoảng 1triệu khách hàng sử dụng dịch vụ Internet Banking, chủ yếu là để vấntin nhanh. Còn chuyển khoản, thanh toán chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ khoảng10% (tương đương 100 nghìn người).
Ông Phạm Anh Tuấn – Phó Tổng giám đốc Vietinbank cũng cho biết, qua mộtsố vụ việc mất an ninh, giao dịch lừa đảo, đã khiến cho niềm tin củangười dân vào các dịch vụ như chuyển khoản qua SMS, Internet Bankinghoặc Phone Banking... chưa cao.
Theo ông Phạm Anh Tuấn, trong thời gian vừa qua, nhiều ngân hàng đã làmmất uy tín đối với khách hàng khi thực hiện các giao dịch trực tuyếntrên mạng, điều này gây ra tâm lý lo ngại cho người dân khi thực hiệnthanh toán online. Thêm vào đó, khi sử dụng thanh toán thẻ, khách hàngsẽ phải trả một khoản phí cho nhà phát hành thẻ như Visa, Master Card,mà khoản phí này đối với Việt Nam vẫn còn quá cao. Điều này đã làm chocác doanh nghiệp không mặn mà lắm với việc chấp nhận thanh toán bằngthẻ, do đó họ hay viện cớ để yêu cầu khách hàng thanh toán bằng tiềnmặt, hoặc khi thanh toán thì khách sẽ phải chịu phí.
Cần có chính sách đồng bộ Tại hội thảo Banking Việt Nam 2010 (được tổ chức ngày 27-28/5/2010),nhiều chuyên gia ngành ngân hàng đã hiến kế để phát triển thanh toánkhông dùng tiền mặt.
Trao đổi về kinh nghiệm triển khai thanh toán không dùng tiền mặt thànhcông, ông Phạm Anh Tuấn cho biết, chính phủ Hàn Quốc áp dụng các mứcphí ưu đãi đối với các tổ chức sử dụng hình thức thanh toán không dùngtiền mặt nhằm tạo ra sự chênh lệch với nơi sử dụng tiền mặt.
“Trong khi đó tại Việt Nam, chúng ta mới coi đây là nhiệm vụ của ngànhngân hàng, các ngân hàng tự đưa ra các chính sách về vấn đề này, do đókết quả như trong thời gian qua chưa được như ý muốn,” ông Phạm AnhTuấn nhận định.
Theo ông Tuấn, thanh toán không dùng tiền mặt là nhiệm vụ không chỉ mộtmình các ngân hàng mà vấn đề này là công tác chung của các bộ ngành,cộng đồng xã hội, doanh nghiệp đang tổ chức bán hàng điện tử thanh toánonline.
Ông Nguyễn Trọng Khang, Tổng Giám đốc công ty Cổ phần công nghệ MK chorằng, điều quan trọng là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải đưa ra đượctiêu chuẩn về việc ứng dụng thẻ Smart Card, để từ đó các ngân hàngthành viên có thể làm việc theo quy chuẩn và “nói chuyện” được vớinhau. Nếu không xây dựng được các bộ tiêu chuẩn thì các ngân hàng sẽvẫn gặp rất nhiều khó khăn trong triển khai sử dụng thẻ và đưa ra cácứng dụng an toàn hơn cho khách hàng.
Còn theo Vụ trưởng Vụ thanh toán, Ngân hàng Nhà Nước Bùi Quang Tiên thìcần áp dụng một số biện pháp đồng bộ để việc lắp đặt và sử dụng POS(máy quẹt thẻ thanh toán) thực sự đi vào cuộc sống, trở nên hấp dẫn vàcó lợi đối với cả người mua hàng và người bán hàng, trên cơ sở đó để mởrộng dần phạm vi và đối tượng sử dụng POS.
"Bên cạnh việc sử dụng thẻ ngân hàng, cần đẩy mạnh sử dụng các phươngtiện thanh toán không dùng tiền mặt hiện đại khác như Internet Banking,Mobile Banking, ghi nợ trực tiếp từ tài khoản, ví điện tử... để thanhtoán định kỳ, thường xuyên như: điện, nước, điện thoại, internet,truyền hình cáp…để giảm thiểu dần việc nhân viên của các đơn vị cungứng dịch vụ phải đến từng nhà thu tiền mặt," ông Tiên nói.
(Theo TXVN)
