Ô tô, xe máy chưa phải chịu phí khí thải

Góp ý dự thảo nghị định của Chính phủ về phí bảo vệ môi trường với khí thải, nhiều tỉnh Tây Ninh, Kon Tum, Đồng Tháp, Bắc Giang, Hà Tĩnh, Lạng Sơn, Đồng Nai, Sóc Trăng, Thanh Hóa đề nghị bổ sung phương tiện giao thông vào diện phải nộp phí.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng phí bảo vệ môi trường với khí thải là chính sách thu mới. Để đảm bảo khả thi trong thu nộp, cần quy định đối tượng chịu phí phù hợp pháp luật về môi trường trong quản lý chất thải, gồm: quá trình quản lý khí thải, đo kiểm lưu lượng, hàm lượng chất thải trong khí thải.

Với nguồn thải gây ô nhiễm môi trường nhưng pháp luật chuyên ngành chưa quy định quản lý khí thải thì chưa thu phí.

Trong khi đó, pháp luật chuyên ngành chưa xác định tổng khối lượng xả thải và hàm lượng từng chất gây ô nhiễm môi trường do phương tiện giao thông xả ra. Do đó, Bộ Tài chính cho rằng "chưa có cơ sở để xác định mức phí phải nộp với phương tiện giao thông".

Hơn nữa, thu phí khí thải với phương tiện giao thông không khả thi, nhất là xe máy - phương tiện thiết yếu của người thu nhập thấp. Vì vậy, dự thảo chưa quy định thu phí khí thải với ôtô, xe máy.

Theo dự thảo, nhóm phải nộp phí khí thải là dự án, cơ sở sản xuất kinh doanh xả bụi, khí thải ra môi trường.

Việt Nam hiện có khoảng 5,1 triệu ôtô cùng hàng chục triệu xe máy lưu hành; hàng chục khu tổ hợp, liên hợp trong đó tập trung nhiều dự án, loại hình sản xuất bauxite, gang thép, lọc hóa dầu, trung tâm điện lực đang hoạt động. Ngoài ra, có gần 120.000 cơ sở sản xuất công nghiệp, trong đó 138 đơn vị gây ô nhiễm nghiêm trọng; khoảng 110.000 doanh nghiệp xây dựng. Các cơ sở này phát sinh khối lượng lớn khí thải công nghiệp, bụi thải, tác động xấu đến môi trường.

Theo Bộ Tài chính, phần lớn các tổ chức, cá nhân xả thải gây ô nhiễm không khí chưa ý thức đầy đủ trách nhiệm của mình. Do đó, xây dựng nghị định phí bảo vệ môi trường với khí thải là cần thiết.

Mức phí được xây dựng gồm hai phần: Phí cố định thu đối với mọi cơ sở xả khí thải, để bảo đảm chi phí xử lý các chất nằm ngoài 4 chất (bụi tổng, NOx, SOx, CO). Và phí biến đổi thu bổ sung với các cơ sở phải quan trắc khí thải (thu đối với 4 chất: Bụi tổng, NOx, SOx, CO).

Mức phí cố định là 3 triệu đồng một năm, được quy định theo năm, cũng có thể nộp theo quý. Với phí biến đổi, trên cơ sở đề xuất của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính đề xuất 500-800 đồng trên một tấn khí thải. Cơ quan thu phí là ngành Tài nguyên và Môi trường.

Về tác động đến ngân sách, Bộ Tài chính tính toán khoản thu mới nếu được thực hiện sẽ giúp tăng thu 1.200 tỷ đồng một năm. Số tiền này góp phần khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường không khí tại địa phương nơi có nguồn thải.