Bộ Công an đề xuất xe máy phải ra trạm kiểm định khí thải

Cần nghiên cứu, lấy ý kiến người dân

Bộ Công an đang chủ trì xây dựng dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Đây là dự luật được tách một phần từ Luật Giao thông đường bộ 2008.

Tại dự thảo mới nhất đang được lấy ý kiến, cơ quan soạn thảo đề xuất quy định mới về bảo đảm an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe cơ giới, xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ.

Theo đề xuất, xe mô tô, xe gắn máy phải kiểm định về khí thải; việc kiểm định khí thải được thực hiện tại các trạm kiểm định khí thải đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông.

Trước đó, đề xuất kiểm tra định kỳ khí thải xe máy được Bộ Giao thông vận tải đưa ra trong dự Luật Đường bộ (tách ra từ Luật Giao thông đường bộ 2008). Tuy nhiên, sau đó được chuyển sang dự Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Trao đổi với phóng viên, TS Nguyễn Xuân Thủy, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông vận tải, cho rằng việc kiểm tra khí thải xe máy định kỳ là hoàn toàn cần thiết, bởi các nước đã thực hiện việc này từ rất lâu.

Cùng với đó, ở Việt Nam, xe máy hiện nay chiếm khoảng 70-80% phương tiện giao thông, lượng khí thải rất lớn.

Tuy nhiên, theo ông Thủy, do xe máy là phương tiện đi lại cũng như mưu sinh của hàng chục triệu người lao động nên cần nghiên cứu thực hiện như thế nào cho phù hợp, tránh ảnh hưởng đến đời sống của người dân, tác động đến kinh tế - xã hội.

Ông đề xuất, sau khi luật có hiệu lực, các cơ quan chức năng có thể triển khai dần dần, làm thử nghiệm ở một vài địa phương, sau đó nghiên cứu, đánh giá hiệu quả trước khi áp dụng rộng rãi.

Bên cạnh đó, ông cũng đề nghị nên xem xét bước đầu chỉ tập trung kiểm tra khí thải đối với xe máy có thời gian sử dụng từ 15 năm trở lên, từ đó phân loại, thu hồi những xe máy cũ, không đủ tiêu chuẩn lưu thông.

Với xe máy cũ của người lao động nghèo sau khi kiểm tra khí thải nếu không đủ tiêu chuẩn tiếp tục sử dụng, cần phải thu hồi nên nghiên cứu hỗ trợ người dân một phần kinh phí để đổi xe mới.

Ông nhấn mạnh, khi làm tốt được điều này sẽ giúp chính sách mới nhận được sự đồng tình, ủng hộ của người dân.

Chuyên gia giao thông Bùi Danh Liên cũng bày tỏ việc kiểm soát khí thải định kỳ đối với xe máy là rất cần thiết nhưng phải được nghiên cứu thật kỹ trước khi thực hiện, đặc biệt phải có sự bàn bạc, lắng nghe ý kiến của người dân.

Ngoài ra, cũng cần làm rõ việc kiểm định hàng chục triệu chiếc xe máy thì nhân lực, máy móc thiết bị dùng để kiểm định ở đâu? Kiểm định xong sẽ xử lý thế nào? Có tịch thu xe hay không và đơn vị nào sẽ quản lý?

Kiểm định khí thải xe máy giúp an toàn, tiết kiệm nhiên liệu

Trước đó, Bộ Giao thông vận tải cho biết theo báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia 2016, phát thải khí thải từ xe cơ giới được nhận định là nguyên nhân chính gây ô nhiễm môi trường. Trong đó, xe mô tô, xe gắn máy là nguồn phát thải chất ô nhiễm lớn nhất.

Thống kê cho thấy tính đến cuối năm 2021, cả nước có hơn 68 triệu mô tô. Riêng tại Hà Nội có khoảng 6 triệu xe máy, trong đó có gần 3 triệu xe máy cũ sản xuất trước năm 2000.

Hiện chỉ ô tô phải kiểm định định kỳ sau khi đưa ra thị trường, còn xe máy đang lưu hành chưa buộc phải kiểm định khí thải định kỳ. Bên cạnh đó, các đô thị lớn đang lên kế hoạch hạn chế xe cá nhân nên giải pháp kiểm soát khí thải xe máy sẽ đạt đa mục tiêu.

Bộ nhìn nhận quy định trên sẽ phát sinh chi phí về tiền bạc và thời gian với chủ xe. Đổi lại, chủ xe có phương tiện an toàn, tiết kiệm nhiên liệu, kéo dài tuổi thọ xe.

Bộ dẫn lại tính toán dự án nghiên cứu thực trạng phát thải của xe máy đang lưu hành hướng tới kiểm soát khí thải, góp phần cải thiện môi trường không khí năm 2018 cho thấy để đạt điều kiện khí thải, chủ xe máy cũ phải bỏ khoảng 110.000 đồng/xe/năm để bảo dưỡng, thay thế phụ tùng (như lọc gió, lọc dầu…); chi phí kiểm định khoảng 35.000 đồng/lần/năm.

Đổi lại, nhờ xe vận hành tốt, chủ xe tiết kiệm được khoảng 7% nhiên liệu, tương đương hơn 170.000 đồng/năm…