Người đưa hương nếp quýt bay xa

Anh Nguyễn Văn Nam kiểm tra dây chuyền sản xuất phân bón

Nhiều năm thành công với sản xuất, kinh doanh phân bón, chăn nuôi lợn, ít ai biết anh Nguyễn Văn Nam - một trong 63 nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2021 cũng chính là người cùng chính quyền địa phương xây dựng, phát triển thương hiệu nếp quýt Kim Thành.

Xây dựng thương hiệu

Người nông dân Việt Nam xuất sắc này ở thôn Giữa, xã Cổ Dũng (Kim Thành) và chỉ mới 40 tuổi khi bước sang năm mới 2022. 

Nhớ lại chặng đường gắn bó với sản phẩm nếp quýt của quê hương, anh Nam kể: "Sau khi tốt nghiệp Học viện Nông nghiệp Việt Nam, tôi đầu quân cho một công ty sản xuất thức ăn chăn nuôi tại Hà Nội. Vật lộn trên thương trường, năm 2005, khi có chút vốn liếng thì về quê lập nghiệp, mở xưởng sản xuất phân bón. Thấy những cánh đồng nếp quýt đến vụ thu hoạch nhưng giá cả bấp bênh, tôi không cam lòng. Nếp quýt chính là đặc sản lâu đời của địa phương và tôi mong có thể xây dựng được một vùng sản xuất tập trung, thu hút người dân cùng tham gia sau đó sẽ bao tiêu, thu mua, chế biến các sản phẩm từ nếp quýt".

Lúc đầu quyết định thuê đất mở vùng sản xuất, tìm thị trường đầu ra, xây dựng thương hiệu cho gạo nếp quýt của anh Nam nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ gia đình bạn bè vì thời điểm đó công ty sản xuất phân bón của anh hoạt động rất hiệu quả, bản thân anh cũng vừa mở rộng sang lĩnh vực sản xuất thức ăn chăn nuôi. Nghĩ là làm, năm 2016, anh Nam đầu tư vào sản xuất lúa nếp thương phẩm và chăn nuôi lợn. Anh thuê gần 10ha đất nông nghiệp của bà con trong xã quy vùng vừa trồng cây dược liệu, vừa sản xuất nếp quýt, rồi thành lập HTX Đầu tư dịch vụ nông sản sạch Nam Điền. Tuy nhiên, giống nếp quýt được anh Nam và bà con một số xã trong huyện sản xuất là giống bản địa đã bị thoái hóa, năng suất giảm. Trong lúc đang loay hoay tìm cách nâng cao năng suất, chất lượng cho giống nếp quýt thì năm 2018, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ khoa học (Sở Khoa học và Công nghệ) triển khai đề tài “Nghiên cứu, phục tráng, duy trì và phát triển thương hiệu nếp quýt huyện Kim Thành” và HTX Đầu tư dịch vụ nông sản sạch Nam Điền được chọn tham gia.

Vụ đầu tiên sau khi tham gia phục tráng giống nếp quýt, năng suất lúa của HTX đã cao hơn từ 8 - 10 tạ/ha so với giống nếp quýt khi chưa phục tráng. Từ kết quả này, anh Nam kiến nghị huyện Kim Thành thành lập Hiệp hội Sản xuất và thương mại nếp quýt Kim Thành. Trên cương vị là Chủ tịch hiệp hội, anh bắt tay ngay vào xây dựng thương hiệu nếp quýt. "Đây là ước muốn của tôi và của người dân trồng nếp quýt. Chỉ khi nào có thương hiệu, có tên gọi, gạo nếp quýt mới có thể vươn xa được", anh Nam bộc bạch.

Đầu năm 2019, được sự hỗ trợ của huyện Kim Thành, Sở Khoa học và Công nghệ, Hiệp hội Sản xuất và thương mại nếp quýt Kim Thành đã bắt tay xây dựng nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm. Sau những cố gắng, năm 2020, thương hiệu gạo nếp quýt Kim Thành được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận nhãn hiệu tập thể. Ông Nguyễn Văn Tri, hội viên của hiệp hội cho biết từ khi được cấp nhãn hiệu tập thể, gạo nếp quýt Kim Thành được nhiều người biết đến. Việc bán thóc nếp thương phẩm và sản phẩm gạo của hội viên thuận lợi hơn nhiều. Hầu hết thóc thương phẩm đều được các cơ sở đăng ký thu mua từ đầu vụ với giá ổn định nên bà con rất phấn khởi. Diện tích gieo cấy cũng tăng theo từng năm. 

Không chỉ tích cực đưa sản phẩm gạo nếp quýt Kim Thành vươn xa, HTX Đầu tư dịch vụ nông sản sạch Nam Điền còn tham gia phục tráng, sản xuất thành công 500 kg giống siêu nguyên chủng phục vụ sản xuất nếp quýt thương phẩm trong huyện và một số địa phương khác.

Sản phẩm gạo nếp quýt Kim Thành hiện có mặt tại nhiều cửa hàng, siêu thị

Làm sản phẩm OCOP

Từ một giống lúa cổ truyền của địa phương, gạo nếp quýt Kim Thành giờ đây được biết đến là một nông sản hàng hóa có thương hiệu. Nhưng nếu chỉ dừng lại ở nhãn hiệu tập thể thì sản phẩm có tính cạnh tranh chưa cao. Năm 2021, HTX Đầu tư dịch vụ nông sản sạch Nam Điền đăng ký tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) với sản phẩm gạo nếp quýt Kim Thành. Để chuẩn bị tốt cho sản phẩm OCOP, HTX đã đầu tư máy móc sơ chế, sấy khô và chế biến gạo, nhà kho bảo quản; đưa sản phẩm tham gia nhiều hội chợ trong và ngoài tỉnh.

Hiện nay, HTX Đầu tư dịch vụ nông sản sạch Nam Điền có khoảng 18 ha chuyên phục tráng, sản xuất nếp quýt. Quá trình canh tác đều được HTX áp dụng theo tiêu chuẩn VietGAP với quy trình khép kín, từ khâu ủ phân, gieo mạ, cày cấy đến điều tiết nước, thu hoạch. Trung bình mỗi năm, HTX thu mua từ 150 - 170 tấn thóc nếp quýt của nông dân địa phương để chế biến, cung cấp cho thị trường. Thương hiệu gạo nếp quýt Kim Thành hiện đã có mặt tại nhiều siêu thị, cửa hàng ở Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng... 

TRƯƠNG HÀ