Mong chờ rút ngắn thời gian đóng bảo hiểm xã hội

Cán bộ Bảo hiểm Xã hội tỉnh tuyên truyền chính sách bảo hiểm đến người lao động

Hạn chế rút bảo hiểm xã hội một lần

Vừa qua, tại Kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội đã đề nghị Chính phủ sớm chỉ đạo, đề xuất sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH), Luật Việc làm và các luật có liên quan theo tinh thần Nghị quyết số 28 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH. Trong đó, đáng chú ý là đề xuất sửa luật, rút ngắn thời gian đóng BHXH tự nguyện và đa dạng hóa hình thức tham gia để giữ chân người lao động, tránh tình trạng hưởng BHXH một lần.

Chị Nguyễn Thị Yến (37 tuổi) ở huyện Ninh Giang, hiện là công nhân tại khu công nghiệp Đại An (TP Hải Dương) đã tham gia BHXH được 10 năm. Nếu chị Yến tiếp tục tham gia BHXH 10 năm nữa sẽ được hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động. Vừa qua, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, công ty chị bị cắt giảm đơn hàng, nhiều công nhân phải nghỉ làm. Một số người không đủ điều kiện tiếp tục tham gia BHXH nên phải rút BHXH một lần để trang trải cuộc sống.

Theo chị Yến, việc giảm số năm đóng BHXH tối thiểu xuống còn 15năm rồi đến 10 năm để nhận lương hưu thì rất tốt, nhất là đối với những người làm công việc nặng nhọc và trong môi trường độc hại. “Tôi thấy thời gian đóng BHXH hiện nay quá dài, nhiều người lao động không đủ kiên nhẫn để tham gia, dẫn đến rời bỏ hệ thống BHXH, rút BHXH một lần. Rút ngắn thời gian tham gia BHXH sẽ tạo động lực cho người lao động phấn đấu làm việc để nhận lương hưu”, chị Yến nói.

Giảm thời gian đóng BHXH là đề xuất được nhiều người lao động nhìn nhận là phương án hợp lý bởi hiện nay người lao động nhận BHXH một lần, tức là không có lương hưu, diễn ra khá phổ biến. Theo BHXH tỉnh, 6 tháng đầu năm nay có hơn 3.500 người nhận BHXH một lần. Qua khảo sát, 80% số người nhận BHXH một lần nằm trong độ tuổi từ 20-39. Số người hưởng BHXH một lần phần lớn nằm ở khu vực ngoài nhà nước, thậm chí có người đã đóng BHXH được 10 năm trở lên. 

Việc hưởng BHXH một lần là nhu cầu thực tế của người lao động khi đời sống, thu nhập khó khăn như hiện nay. Dự báo có thể số người hưởng chế độ BHXH một lần sẽ tăng vào các năm tiếp theo. Anh Nguyễn Văn H. ở thị trấn Lai Cách (Cẩm Giàng) có thời gian đóng BHXH 18 năm. Chỉ cần đóng BHXH 2 năm nữa anh sẽ đủ điều kiện nhận lương hưu suốt đời khi hết tuổi lao động. Tuy nhiên, anh H. cũng quyết định nhận BHXH một lần. 

Theo ông Phan Nhật Minh, Phó Giám đốc BHXH tỉnh, Trung ương cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về chính sách BHXH, tăng lợi ích và tính hấp dẫn, cần nghiên cứu để có thể điều chỉnh thời gian đóng hợp lý và mức hưởng phù hợp hơn nữa. Các địa phương và BHXH các huyện, thị xã, thành phố cần tăng cường tuyên truyền để cung cấp các thông tin chính xác, cho thấy tính nhân văn, an sinh xã hội khi ở lại hệ thống BHXH để người lao động thụ hưởng các lợi ích khi về già. 

Mở rộng đối tượng tham gia

Đến hết tháng 10.2021, toàn tỉnh có 39.325 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt gần 90% kế hoạch năm. Hải Dương hiện thuộc nhóm đứng đầu cả nước về số người tham gia BHXH tự nguyện. Tuy nhiên, đối tượng này chỉ chiếm tỷ lệ rất nhỏ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia dù quyền lợi khi tham gia loại hình bảo hiểm này đã được tăng lên. Nguyên nhân chính khiến BHXH tự nguyện chưa đạt số người tham gia như mong muốn là những quy định về chính sách chưa đủ hấp dẫn, trong đó có quy định về thời gian đóng còn dài ( 20năm). Mặt khác, chế độ hưởng còn hạn chế, đặc biệt là còn thiếu sự linh hoạt và đa dạng về hình thức đóng so với các loại hình bảo hiểm thương mại có tính chất tương tự trên thị trường.

Anh Nguyễn Văn T. ở xã Ngọc Kỳ (Tứ Kỳ) là lao động tự do, không được tham gia BHXH bắt buộc nhưng anh cũng chưa nghĩ đến tham gia BHXH tự nguyện. Quan điểm của anh T. cũng giống như nhiều người cho rằng nếu đóng BHXH phải mất thời gian dài mới được hưởng, trong khi trước mắt lại phải trích ra một khoản tiền hằng tháng để đóng. 

Ông Hoàng Quang Sơn, Chủ tịch Liên đoàn Lao động huyện Cẩm Giàng cho rằng việc giảm thời gian tham gia BHXH tự nguyện là một chính sách có lợi cho người lao động, giúp người lao động được bảo vệ tốt hơn trong quá trình làm việc, tạo điều kiện để họ tăng khả năng tiếp cận với lương hưu, đặc biệt là người lao động cao tuổi, có thời gian đóng BHXH ít. “Việc giảm thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu sẽ thu hút người lao động tham gia đóng BHXH tự nguyện nhiều hơn, giảm tình trạng chốt sổ sớm để hưởng một lần. Tình trạng nhận BHXH một lần về lâu dài sẽ gây ra gánh nặng cho xã hội, vì người già sẽ không có thu nhập và Nhà nước phải bố trí nguồn lực để bảo đảm an sinh xã hội, chăm sóc y tế”, ông Sơn cho biết. 

Để tiến tới BHXH toàn dân, thời gian tới ngành BHXH cần phối hợp với một số ngành, đoàn thể, địa phương tập trung tuyên truyền, vận động, giúp người dân hiểu rõ lợi ích cũng như quy trình, thủ tục đăng ký tham gia BHXH tự nguyện. Thực hiện đa dạng, linh hoạt các hình thức tuyên truyền về chính sách BHXH đến tay người lao động. 

NGUYỄN THẢO