Mô hình khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường: Thiết thực và hiệu quả

Tổ thu gom rác thải thôn Trúc Khê, xã Đồng Lạc (Nam Sách) duy trì việc thu gom rác hằng ngày

Giảm ô nhiễm

Nhiều năm nay, đều đặn mỗi sáng, các thành viên của tổ thu gom rác thải sinh hoạt (RTSH) thôn Trúc Khê, xã Đồng Lạc (Nam Sách) lại cần mẫn đi từng ngõ nhỏ trong thôn thu gom rác thải. Do được thu gom đều đặn nên các tuyến đường của thôn lúc nào cũng sạch sẽ, phong quang. Kết quả này có được từ sự tận tâm của các thành viên tổ thu gom cũng như ý thức tự giác của người dân trong thôn. Ông Đỗ Bá Ngần, Trưởng thôn Trúc Khê cho biết mô hình tự quản bảo vệ môi trường (BVMT) của thôn thành lập từ năm 2012. Ngoài việc vận chuyển, thu gom rác thải, tổ còn tuyên truyền, vận động nâng cao ý thức của người dân trong việc BVMT. Nhờ đó, thôn không còn tình trạng xả rác bừa bãi ra môi trường.  

Tại huyện Kinh Môn, ngay từ năm 2011 Ủy ban MTTQ tỉnh đã xây dựng mô hình điểm “KDC tự quản BVMT” tại thôn Duyên Linh (xã Duy Tân). Với 7 thành viên, tổ tự quản đã duy trì việc quét dọn các tuyến đường thôn, xóm; tuyên truyền người dân tích cực vệ sinh nhà cửa, thu gom và đổ rác định kỳ, đúng nơi quy định. Tổ tự quản đã được Ủy ban MTTQ tỉnh tặng dụng cụ thu gom rác gồm xe chở rác, găng tay, quần áo bảo hộ lao động. Bà Lại Thị Lan, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Kinh Môn cho biết: "Mô hình KDC tự quản BVMT của thôn Duyên Linh đã phát huy khá tốt vai trò của người dân trong giữ gìn vệ sinh, BVMT, góp phần cùng các thôn khác của xã Duy Tân khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường vốn là điểm nóng ở địa phương này".

Tại huyện Gia Lộc, mô hình "KDC tự quản BVMT" được triển khai sớm nhất ở thôn Phương Bằng (xã Hồng Hưng). Đây là 1 trong 2 mô hình điểm do Ủy ban Trung ương MTTQ triển khai tại Hải Dương. Sau 10 năm hoạt động, mô hình đã phát huy hiệu quả trong BVMT, góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của người dân nông thôn. Bà Phạm Thị Huệ, Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn Phương Bằng cho biết mô hình có sự tham gia của trưởng thôn, cấp ủy, trưởng các đoàn thể trong thôn. Tổ tự quản tập trung tuyên truyền nhằm thay đổi ý thức của người dân trong xử lý RTSH. Người dân cam kết không xả rác bừa bãi, đổ rác đúng thời điểm, để rác đúng nơi quy định, đóng phí đầy đủ. Việc thu gom, vận chuyển rác ra bãi rác tập trung của thôn luôn kịp thời, môi trường luôn sạch sẽ.

Tiếp tục nhân rộng

Từ hiệu quả hoạt động của 2 mô hình điểm “KDC tự quản BVMT” tại thôn Văn Diệm, xã Hưng Thái (Ninh Giang) và thôn Phương Bằng, xã Hồng Hưng (Gia Lộc), Ủy ban MTTQ tỉnh phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí triển khai thực hiện xây dựng mô hình điểm “KDC tự quản BVMT" trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố. Từ năm 2011 đến nay, đã có 31 điểm “KDC tự quản BVMT” được triển khai, xây dựng thành công, trong đó có 29 điểm của tỉnh và 2 điểm của Trung ương.

Thực tế cho thấy, thông qua mô hình tự quản BVMT ở KDC, nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân các thôn, KDC đã được nâng lên rõ rệt. Mỗi cá nhân, gia đình đều có ý thức trong hoạt động BVMT, không xả rác bừa bãi, quyết tâm xây dựng cộng đồng dân cư xanh - sạch - đẹp. Các thành viên trong tổ tự quản và tổ thu gom rác thải đã thực hiện tốt việc hướng dẫn các gia đình thực hiện các nội dung đã cam kết.

Việc nhân rộng mô hình này là cần thiết vì tính hiệu quả, sức lan tỏa trong cộng đồng. Mặc dù vậy, cần khắc phục một số khó khăn, vướng mắc. Trước mắt, các cơ quan chuyên môn cần trang bị kiến thức cơ bản, cập nhật thông tin về BVMT cho các thành viên tổ tự quản, nhằm nâng cao khả năng giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền, lợi ích và trách nhiệm của tập thể, cá nhân trong lĩnh vực BVMT. Tăng cường tập huấn nâng cao năng lực cho các thành viên tổ thu gom để việc xử lý RTSH được thực hiện khoa học, triệt để, ngăn ngừa ô nhiễm phát sinh tại các bãi chôn lấp rác thải tập trung. Tăng kinh phí mua sắm trang thiết bị vận chuyển, bảo hộ lao động cho các thành viên tổ thu gom rác thải bảo đảm an toàn, hợp vệ sinh. Nhiều thành viên tổ thu gom rác thải đề nghị tỉnh hỗ trợ kinh phí mua thẻ bảo hiểm y tế cho người trực tiếp thu gom rác thải tại các thôn, KDC đang triển khai hoạt động để người lao động yên tâm gắn bó với công việc.

VỊ THÀNH