Làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump trong cuộc hội đàm tại Nhà Trắng ngày 31.5.2017. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Trong khuôn khổ chuyến công tác từ ngày 21 - 24.9, ngoài sự kiện tham dự Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên hợp quốc khóa 76, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc và đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước Việt Nam còn có một số hoạt động song phương với Hoa Kỳ. Các hoạt động này góp phần tăng cường hợp tác giữa Việt Nam với chính quyền mới của Hoa Kỳ; thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện đang phát triển tốt đẹp, phù hợp với mục tiêu, lợi ích chung của hai nước Việt Nam-Hoa Kỳ.

Quan hệ đối tác toàn diện ngày càng phát triển mạnh mẽ

Cách đây hơn một phần tư thế kỷ, ngày 12.7.1995 đã đi vào lịch sử quan hệ Việt Nam và Hoa Kỳ khi Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton và Thủ tướng Việt Nam Võ Văn Kiệt lần lượt tuyên bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao hoàn toàn trước toàn thế giới.

Với nỗ lực không ngừng của hai quốc gia, hai dân tộc, sau hơn một phần tư thế kỷ, Việt Nam và Hoa Kỳ đã xây dựng được lòng tin, trở thành bạn bè và đối tác toàn diện của nhau trên tất cả các lĩnh vực.

26 năm qua, quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ đã phát triển mạnh mẽ cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, trên tất cả các lĩnh vực và cấp độ, thể hiện đúng tinh thần quan hệ đối tác toàn diện.

Trong 26 năm qua, quan hệ chính trị-ngoại giao Việt Nam-Hoa Kỳ từng bước được mở rộng. Trao đổi đoàn cấp cao song phương diễn ra thường xuyên và liên tục.

Từ năm 2000, lãnh đạo cấp cao hai nước đã thực hiện nhiều chuyến thăm lẫn nhau, trong đó, phía Việt Nam có 3 chuyến thăm Hoa Kỳ, nổi bật là chuyến thăm năm 2013 của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, xác lập quan hệ đối tác toàn diện; chuyến thăm năm 2015 của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, lãnh đạo Đảng cao nhất lần đầu thăm chính thức Hoa Kỳ và chuyến thăm năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, trở thành nhà lãnh đạo đầu tiên của một nước ASEAN tới Washington sau khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức.

Về phía Hoa Kỳ, các Tổng thống đương nhiệm đều đã thăm Việt Nam, như chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama tới Việt Nam (tháng 5.2016) được đánh giá là đã “thể hiện một bước tiến dài trong tư duy của các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ với Việt Nam”. Tổng thống Barack Obama trong chuyến thăm này đã tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, xóa bỏ rào cản cuối cùng trong quan hệ song phương, đánh dấu sự bình thường hóa hoàn toàn quan hệ hai nước.

Đến nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, ông đã trở thành Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên thăm Việt Nam hai lần trong một nhiệm kỳ, đó là vào năm 2017 và 2019.

Mỗi chuyến thăm của lãnh đạo hai bên đều để lại những dấu mốc mới, mở ra những giai đoạn mới cho quan hệ hai nước. Hai bên đã thông qua 8 tuyên bố chung. Đặc biệt, Tuyên bố chung năm 2013 đã thiết lập quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ với 9 lĩnh vực hợp tác trọng tâm, trong đó lần đầu tiên xác định nguyên tắc hợp tác cùng có lợi, bình đẳng, tôn trọng thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau. Tuyên bố chung năm 2015 đưa ra tầm nhìn chung cho quan hệ hai nước, nhấn mạnh, làm sâu sắc quan hệ đối tác lâu dài, tăng cường hợp tác trên các vấn đề khu vực và toàn cầu. Tuyên bố chung năm 2017 đề ra lộ trình đưa quan hệ hai nước đi vào chiều sâu…

Đặc biệt, việc Hoa Kỳ đón tiếp trọng thị Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng năm 2015 đã thể hiện sự “tôn trọng đầy đủ” thể chế chính trị của Việt Nam và vai trò lãnh đạo toàn diện đất nước của Đảng ta. Chính quyền, Quốc hội Hoa Kỳ nhiều lần khẳng định coi trọng tăng cường quan hệ đối tác toàn diện, ủng hộ phát triển quan hệ với một đất nước Việt Nam “hùng mạnh, độc lập và thịnh vượng” và đánh giá cao vai trò của Việt Nam trong chính sách khu vực của Hoa Kỳ.

Kinh tế-thương mại-đầu tư là động lực thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển

Cùng với quan hệ chính trị-ngoại giao tốt đẹp, trong suốt 26 năm qua, hợp tác giữa hai nước Việt Nam-Hoa Kỳ trên tất cả các lĩnh vực ngày càng được mở rộng, đi vào chiều sâu và mang lại những hiệu quả thiết thực. Trong đó, hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư là một mảng sáng nổi bật trong mối quan hệ kinh tế Việt Nam-Hoa Kỳ với sự tăng trưởng mạnh mẽ, trở thành trọng tâm và là động lực quan trọng cho sự phát triển của quan hệ song phương trong suốt 26 năm qua.

Kim ngạch thương mại hàng hóa hai chiều đã tăng hơn 170 lần, từ 450 triệu USD năm 1995 lên 77,6 tỷ USD vào năm 2019. Năm 2020 là năm đầu tiên tổng kim ngạch trao đổi thương mại giữa hai nước vượt qua mốc 90 tỷ USD (đạt 90,8 tỷ USD) và hai nước đặt mục tiêu đạt kim ngạch 100 tỷ USD vào năm 2021.

Trong 6 tháng đầu năm 2021, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 44,9 tỷ USD, tăng 42,6% so với cùng kỳ năm trước và nhập khẩu của Việt Nam từ Hoa Kỳ đạt 7,7 tỷ USD, tăng 9,5%.

Tính chung trong giai đoạn 5 năm vừa qua, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đã tăng 230%, trong khi xuất khẩu từ Hoa Kỳ vào Việt Nam cũng tăng trưởng tới hơn 175%. Hoa Kỳ đã trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong khi Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại lớn thứ 10 của Hoa Kỳ.

Một điểm nổi bật là Việt Nam và Hoa Kỳ có quan hệ thương mại theo hướng bổ trợ cho nhau. Hoa Kỳ có nhu cầu nhập khẩu những sản phẩm mà Việt Nam có thế mạnh như các sản phẩm nông nghiệp, dệt may, da giày, máy móc, thiết bị điện tử. Việt Nam lại có nhu cầu nhập khẩu các loại máy móc, thiết bị công nghệ cao, thiết bị hàng không, viễn thông và nông sản nguyên liệu là những mặt hàng mà Hoa Kỳ có nguồn cung dồi dào.

Trên lĩnh vực đầu tư, Việt Nam luôn được đánh giá là một điểm đến đáng tin cậy của đầu tư trực tiếp (FDI) từ Hoa Kỳ. Trong 26 năm qua, Việt Nam đã chứng kiến 4 làn sóng đầu tư từ Hoa Kỳ, trong đó làn sóng thứ nhất là giai đoạn 1994-2001, sau khi Hoa Kỳ tuyên bố bình thường hóa quan hệ với Việt Nam và trước khi BTA song phương được ký kết. Làn sóng thứ hai là trong giai đoạn 2001-2006 khi Việt Nam và Hoa Kỳ phát triển quan hệ thương mại song phương. Làn sóng tiếp theo là từ năm 2007-2010, sau khi Việt Nam gia nhập WTO - giai đoạn chứng kiến sự tăng trưởng mạnh nhất của dòng FDI từ Hoa Kỳ. Làn sóng đầu tư thứ tư xuất hiện khi hai nước xác lập quan hệ đối tác toàn diện năm 2013.

Với thị trường khoảng 100 triệu dân và có tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trung bình gần 7%/năm, đồng thời là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất thế giới và sở hữu nhiều Hiệp định Thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư quốc tế, đặc biệt từ Hoa Kỳ.

Trong thời gian tới, các bộ, ngành Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ tiếp tục chủ động hợp tác để giải quyết một cách toàn diện những quan tâm của Hoa Kỳ và Việt Nam, qua đó duy trì quan hệ thương mại ổn định, hướng tới cán cân thương mại hài hòa, bền vững, hai bên cùng có lợi.

Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp, hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ thời gian qua đã hợp tác chặt chẽ, ủng hộ và hỗ trợ lẫn nhau ở cả bình diện song phương và trong cơ chế hợp tác ASEAN-Hoa Kỳ để phòng chống bệnh dịch và chuẩn bị các biện pháp phục hồi kinh tế, tiếp tục thúc đẩy quan hệ kinh tế-thương mại-đầu tư.

Năm 2020, Chính phủ Việt Nam cùng nhiều địa phương, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đã gửi tặng Chính phủ, nhân dân Mỹ, cộng đồng người Việt tại Mỹ các trang thiết bị y tế. Chính phủ Mỹ cũng đã trợ giúp Việt Nam hơn 10 triệu USD để chống dịch và phục hồi kinh tế…

Năm 2021, Việt Nam cũng đã nhận được sự hỗ trợ rất lớn về tài chính, trang thiết bị từ Hoa Kỳ, đặc biệt là nguồn vaccine phòng COVID-19. Đến nay, Việt Nam là một trong 10 nước được Mỹ viện trợ nhiều vaccine nhất với 5 triệu liều vaccine cùng nhiều sự hỗ trợ khác trị giá 20,9 triệu USD.

Mới đây nhất, trong chuyến thăm Việt Nam của Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris (24 - 26.8.2021), Mỹ đã quyết định tặng thêm 1 triệu liều vaccine của Pfizer cho Việt Nam, nâng tổng số viện trợ vaccine cho Việt Nam lên 6 triệu liều trong số 23 triệu liều Mỹ dành cho 20 nước/vùng lãnh thổ châu Á.

Chuyến thăm Việt Nam của Phó Tổng thống Mỹ Harris mang một thông điệp mạnh mẽ rằng chính quyền của Tổng thống Joe Biden coi trọng vị trí của Việt Nam trong khu vực và mong muốn thúc đẩy cũng như làm sâu sắc hơn nữa quan hệ với Việt Nam trên cơ sở những lợi ích chung. 

Tiếp nối những kết quả tốt đẹp đã đạt được, chuyến công tác của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tại Hoa Kỳ từ ngày 21 đến 24.9.2021 sẽ làm sâu sắc thêm mối quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam-Hoa Kỳ.

Dự kiến, Chủ tịch nước sẽ gặp gỡ cộng đồng doanh nghiệp Hoa Kỳ để thông tin về những nỗ lực của Việt Nam trong kiểm soát và đẩy lùi dịch bệnh, khôi phục sản xuất, qua đó củng cố niềm tin, thu hút thêm vốn đầu tư của các nhà đầu tư, doanh nghiệp Hoa Kỳ và các đối tác.

Chuyến đi này cũng là cơ hội tốt để triển khai hiệu quả công tác đối ngoại đảng, đối ngoại nhân dân, thúc đẩy quan hệ hợp tác chặt chẽ với bạn bè cánh tả tại Hoa Kỳ, trong đó có những bạn bè có đóng góp quan trọng trong nỗ lực khắc phục hậu quả chiến tranh, nhất là chất độc da cam nhân dịp kỷ niệm 60 năm thảm họa da cam (1961-2021).

Theo TTXVN