Kỳ công sưu tầm vòng trầm hương

Thú sưu tầm vòng trầm hương trở thành thú chơi kỳ công và tốn kém.

Tình yêu với trầm

Đôi lần ghé qua quán “Hỷ Lạc” nằm trên đường Trần Hưng Đạo (TP Hải Dương), tôi ấn tượng với mùi hương trầm thanh tao, ngọt dịu từ những chiếc vòng trầm. Chủ quán là anh Phạm Hải Sơn - một người ưa thích sưu tầm vòng trầm từ nhiều năm nay. Mỗi chiếc vòng đều mang kích cỡ, màu sắc, thậm chí nguồn gốc khác nhau. Việc trưng bày những chiếc vòng trầm tại quán giúp anh lan toả về tình yêu và câu chuyện về vòng trầm của bản thân. Khách đến quán yêu thích, muốn tìm hiểu đều được anh Sơn nhiệt tình chia sẻ. Trong một lần tình cờ gặp lại người quen đang sinh sống, làm việc tại Đài Loan, anh Sơn đã bị thu hút bởi chiếc vòng đeo trên tay của người bạn và câu chuyện gắn với nó. Thứ khiến anh đặc biệt quan tâm là mùi trầm dịu nhẹ, thanh tao. Nó khiến anh hoài niệm, dày công sưu tầm, dù giá trị của chúng không hề nhỏ.

Đến nay, bộ sưu tập của anh Sơn có hơn 10 chiếc vòng trầm xuất xứ ở Việt Nam và nhiều quốc gia trên thế giới như Campuchia, Lào, Indonesia, Malaysia, Trung Quốc với tổng trị giá khoảng 150 triệu đồng. Anh Sơn cho rằng bản thân mình may mắn vì đã gặp những người am hiểu, thực sự yêu thích trầm hương. Một số chiếc vòng anh sở hữu được nhờ bạn bè ở trong nước và nước ngoài tìm giúp. Chiếc vòng trị giá nhất anh đang sở hữu là vòng trầm chìm với trị giá hàng chục triệu đồng.

Qua tìm hiểu, anh Sơn cho biết từ xa xưa, các bậc vua chúa hay nhà quyền quý chuộng vật phẩm làm từ trầm hương như gối kê đầu, túi thơm, trưng bày trấn trạch... Trong đó, vòng tay - một trong những món trang sức quen thuộc, được chế tác kỳ công từ loại gỗ quý cùng tên luôn tỏa hương thơm.

Trầm không phải là một loại cây mà được hình thành từ một vị trí vết thương của cây thuộc họ Dó. Từ vết thương, cây sẽ tiết ra một chất dầu để tự bảo vệ. Qua thời gian dài lớp dầu này sẽ tích tụ nhiều lên để tạo nên trầm với màu đen hơi nâu hoặc màu nâu xám, hương thơm dịu nhẹ đặc trưng. “Mỗi người có gu thẩm mỹ khác nhau, rất khó đưa ra chuẩn chung về vẻ đẹp của vòng trầm. Tuy nhiên, tính trầm trên vòng biểu trưng cho sự quý giá, tinh xảo và mộc mạc. Yếu tố này tạo vẻ đẹp cho vòng trầm hương nói riêng và các vật phẩm từ trầm nói chung”, anh Sơn nói thêm.

Sau nhiều lần hẹn gặp, tôi có dịp được trò chuyện với anh Phạm Công Duy ở TP Hải Dương - một người có nhiều năm kinh nghiệm chơi vòng trầm. Cuộc hẹn giữa tôi và anh bị gián đoạn phần vì anh Duy là người khá kín tiếng trong việc chia sẻ thú chơi của bản thân, phần vì anh vừa có chuyến đi công tác dài ngày tại Khánh Hoà.

Trong chuyến đi vừa qua, anh Duy ghé qua làng nghề trầm hương Vạn Thắng ở huyện Vạn Ninh, tận mắt chứng kiến người thợ thủ công tỉ mỉ làm ra chiếc vòng trầm độc đáo. Anh Duy cho biết dân “sành chơi” không ai không biết đến tiếng trầm hương và các sản phẩm mỹ nghệ, điêu khắc từ vùng đất Khánh Hoà. Nơi đây vốn được mệnh danh là “xứ trầm hương” với nhiều loại trầm quý giá và nhiều nhất là miền núi rừng Vạn Ninh gắn với câu thơ “Khánh Hòa là xứ trầm hương/ Non cao biển rộng người thương đi về/ Yến sào thơm ngọt tình quê/ Sông sâu đá tạc lời thề nước non”. Nhiều sản phẩm mỹ nghệ, chế tác trầm hương ở vùng đất này thành các sản phẩm tinh xảo vòng tay, vòng cổ… Với trầm vụn, nguyên liệu chủ yếu để tạo vòng trầm thì đòi hỏi người thợ phải có kỹ thuật chế tác hình khối như tròn, vuông, ô van… sau đó kết chúng lại với nhau thành những chiếc vòng. Nhờ được làm thủ công, chiếc vòng trầm có độ bền, tinh xảo cao.

Chính vì tình yêu với vòng trầm nên anh Duy đã mất nhiều thời gian để tìm hiểu, từ đó làm giàu cho bản thân những câu chuyện về trầm hương. Trong số chiếc vòng anh sở hữu, nhiều chiếc anh đã đến tận nơi sản xuất để tìm hiểu và mua. “Thú chơi này mang lại cho bản tôi những hoài niệm về những thứ mộc mạc, giản dị, sống chậm lại giữa những ồn ào của cuộc sống hiện đại. Phải thực sự yêu thích, bỏ nhiều thời gian, công sức thì mới có thể sở hữu chiếc vòng trầm ưng ý. Với tôi, vòng trầm còn là vật phong thuỷ, mang lại sự may mắn, bình an”, anh Duy nói.

Phân loại bằng kinh nghiệm

Theo một số người am hiểu về vòng trầm, hiện nay chưa có quy định của Nhà nước hoặc của tổ chức nào về tiêu chuẩn phân loại, đánh giá phẩm cấp trầm hương. Trong giao dịch mua bán, việc phân loại phần lớn dựa vào cảm nhận, kinh nghiệm. Vì vậy, người chơi phải thực sự tinh tế, am hiểu thì mới có thể phân biệt thật, giả. Trong giới chơi vòng trầm hương có thể tạm phân loại thành 4 cấp gồm trầm tốc kiến, trầm banh, trầm cận chìm và trầm chìm.

Anh Sơn cho biết thêm: "Tính trầm biểu hiện sự tự nhiên và độc đáo của trầm hương. Quan sát kỹ bề mặt từng hạt vòng, soi sớ vân, mật độ vân nhằm phát hiện sản phẩm có nhân tạo, gắn keo, chắp vá không”.

Với kinh nghiệm chơi trầm, anh Nguyễn Quốc Mạnh ở huyện Tứ Kỳ chia sẻ sản phẩm vòng trầm hương thật thường có màu sắc tự nhiên với đường vân không đều nhau mà lẫn lộn trên nền gỗ. Màu gỗ không đều nhau mà đậm nhạt tùy vùng bởi lượng tinh dầu sẽ phân bổ trong thớ gỗ khác nhau. Vòng trầm tự nhiên khi ngửi sẽ có mùi thơm nhẹ, thơm lâu còn mùi trầm giả sẽ mất đi trong quá trình sử dụng. Vòng trầm đạt hàm lượng dầu trên 25% có thể chìm trong nước. Vòng trầm giả nhìn vào có màu đen bóng, mùi thơm gắt, khi đốt lên hương xộc thẳng vào mũi, mùi khét rất khó chịu.

Vòng trầm ngày nay là món đồ trang sức được nhiều người yêu thích và mỗi chiếc vòng trầm hương sẽ mang đến những ý nghĩa đặc biệt cho người sử dụng. Mùi thơm dịu nhẹ tỏa ra từ vòng tay trầm hương mang lại cảm giác dễ chịu, thư giãn. Để tăng thêm tính thẩm mỹ, ý nghĩa, loại vòng trầm còn được các thợ thủ công kết hợp cùng với những loại charm đá, vàng bạc, tỳ hưu…

Mất tiền vì mua hàng dởm

Vì tin vào lời "có cánh" trên mạng xã hội việc đeo vòng phong thuỷ mang lại nhiều may mắn, hợp mệnh với giá rẻ nên chị N.T.T. ở huyện Ninh Giang đã đặt mua. Tuy nhiên, khi sử dụng chiếc vòng thì chị T. cảm thấy thất vọng. Chị T. cho biết: "Khi mới đeo, vòng có mùi khá hắc. Sau 1 tuần, mặc dù tôi giữ vòng rất kỹ không để ẩm ướt nhưng tay lại nổi đỏ, mẩn ngứa".

Trên những trang bán hàng online, mạng xã hội Facebook, các sản phẩm vòng trầm hương rất phổ biến. Mỗi nơi bán một mức giá, từ vài trăm ngàn đến vài chục triệu đồng với lời giới thiệu như “cam kết trầm tự nhiên”, “trầm hương trăm năm tuổi”, “trầm hương 200 năm tuổi”, “đàn hương 500 tuổi cực quý hiếm”… Thậm chí có nhiều tài khoản rao bán về vòng trầm gắn mác “phong thuỷ” vào sản phẩm và "thổi" vào đó những câu chuyện ly kỳ nhằm hút khách.

Những ngày đầu khi mới sưu tầm, chính vì tin vào lời "có cánh" trên mạng xã hội, nhiều người chơi, trong đó có anh Sơn đã mua phải hàng giả trầm hương với giá vài triệu đồng. Thực tế, khi mua vòng trầm qua mạng xã hội sẽ khó tránh được những rủi ro khi không thể kiểm tra về chất liệu, mùi hương của sản phẩm. Vì vậy, người mua cần đến địa chỉ uy tín hoặc nhờ người thân có kinh nghiệm tìm mua giúp.

“

Phải thực sự yêu thích, bỏ nhiều thời gian, công sức thì mới có thể sở hữu chiếc vòng trầm ưng ý"

Trầm hương tự nhiên được chia sẻ thành nhiều loại khác nhau tuỳ theo chất lượng gồm trầm trễ, trầm kiến, trầm mắt tử. Giá của chúng dao động tuỳ theo chất lượng trầm, số tuổi hình thành và độ quý hiếm. Thông thường, 1 kg trầm hương tự nhiên dao động từ vài chục triệu đến hàng tỷ đồng. Kỳ nam là loại gỗ được đánh giá có chất lượng tốt nhất trong tất cả trầm hương hiện nay. So với trầm tự nhiên thì kỳ nam được biết đến là loại gỗ cực kỳ quý, số lượng khan hiếm. Đối với trầm hương nhân tạo có giá khá rẻ, được bán nhiều trên thị trường hiện nay.