Kính viễn vọng lớn nhất thế giới bắt đầu săn người ngoài hành tinh

FAST là kính viễn vọng vô tuyến lớn nhất thế giới. Ảnh: Xinhua.

Kính viễn vọng Hình cầu Khẩu độ 500 m (FAST) ở vùng lòng chảo đá vôi thuộc huyện Bình Đường, tỉnh Quý Châu ở tây nam Trung Quốc sẽ bắt đầu vận hành từ hôm 25-9, theo CNN. FAST có thể phát hiện tín hiệu vô tuyến và dấu hiệu của sự sống từ những hành tinh xa xôi trong vũ trụ.

"Chiếc kính viễn vọng mới nhất của Trung Quốc có thể quan sát nhanh hơn và xa hơn mọi thiết bị tìm kiếm dạng sống thông minh ngoài vũ trụ ra đời trước nó", Douglas Vakoch, giám đốc METI International, tổ chức chuyên tìm kiếm người ngoài hành tinh, cho biết.

Tầm quan sát của FAST lớn hơn gần gấp đôi đài quan sát Arecibo ở Puerto Rico, kính viễn vọng khẩu độ rộng lớn nhất thế giới trong vòng 53 năm qua. Kính viễn vọng RATAN-600 của Nga lớn hơn FAST về đường kính với những tấm kính xếp theo vòng tròn rộng 576 m nhưng thiết bị này không tạo thành từ một đĩa quan sát duy nhất và có vùng thu thập tín hiệu nhỏ hơn nhiều so với FAST và Arecibo.

Quá trình xây dựng siêu dự án FAST trị giá 185 triệu USD bắt đầu vào năm 2011. Mảnh cuối cùng trong tổng số 4.450 tấm kính hình tam giác của  FAST được lắp vào tháng 7 năm nay. Tuy công trình rất khó dịch chuyển do kích thước đồ sộ, mỗi tấm kính có thể điều chỉnh theo nhiều hướng.

FAST lớn gần gấp đôi đài quan sát Arecibo ở Puerto Rico. Ảnh: CNN.

"Bạn có thể kiểm soát bề mặt kính viễn vọng để nó hướng về một số điểm trên bầu trời. Mạng lưới làm từ dây thép cho phép cơ cấu nâng và đẩy bằng thủy lực hoạt động", Andreas Wicenec, giáo sư Nghiên cứu Tăng cường Dữ liệu ở Trung tâm Nghiên cứu Thiên văn Vô tuyến Quốc tế tại Australia, nói.

Kính viễn vọng FAST được kỳ vọng sẽ giúp các nhà thiên văn làm sáng tỏ nguồn gốc vũ trụ bằng cách lập bản đồ phân bố hydro, nguyên tố dồi dào nhất trong dải Ngân Hà. "Nhờ tính siêu nhạy, FAST có thể vẽ biểu đồ sự phân bố hydro ở cả những thiên hà xa xôi nhất", Vakoch chia sẻ.

FAST cũng cho phép các nhà khoa học phát hiện nhiều chuẩn tinh hơn, những ngôi sao nhỏ chứa nhiều năng lượng xoay tròn đóng vai trò như đồng hồ vũ trụ. Kết quả quan sát có thể giúp giới nghiên cứu xác định sóng hấp dẫn, gợn sóng lăn tăn trong không gian - thời gian có thể hé lộ quá trình tiến hóa của vũ trụ.

So sánh kích thước những kính viễn vọng lớn nhất thế giới. Ảnh: CNN.

Độ nhạy lớn cũng giúp FAST tìm ra các hành tinh ngoài hệ Mặt Trời theo cách những kính viễn vọng khác không thể thực hiện. "Tiềm năng phát hiện nền văn minh ngoài Trái Đất của FAST lớn gấp 5 - 10 lần những thiết bị hiện nay, bởi nó có thể quan sát những hành tinh tối hơn, ở xa hơn", Xinhua dẫn lời Peng Bo, giám đốc Phòng thí nghiệm Công nghệ Thiên văn Vô tuyến NAO.

FAST sẽ hỗ trợ các chương trình vũ trụ của Trung Quốc. Tuần trước, Trung Quốc phóng thành công trạm vũ trụ Thiên Cung 2, tiền thân của trạm vũ trụ thường trực có người lái 20 tấn trong tương lai. Trung Quốc cũng lên kế hoạch tiến hành nhiệm vụ có người lái lâu nhất trong vũ trụ vào tháng 10 trên tàu Thần Châu 11. Kính viễn vọng FAST có thể theo dõi những nhiệm vụ trên, theo Wicenec.

Tuy nhiên, chiếc kính viễn vọng vẫn còn một số nhược điểm. Thiết bị không thể theo dõi đường đi của sao chổi hoặc thiên thạch. "FAST có thể giúp giải thích nguồn gốc và cấu trúc vũ trụ, nhưng không thể cảnh báo trước những thiên thạch đến gần Trái Đất có khả năng hủy diệt nhân loại", Vakoch nói.

Theo kế hoạch, các nhà thiên văn học Trung Quốc sẽ được ưu tiên làm việc với FAST trong vòng 2-3 năm, sau đó, thiết bị có thể được sử dụng bởi các nhà khoa học trên khắp thế giới.

Phương Hoa (VnExpress)