Không cấm cho vay mua nhà ở hình thành trong tương lai

Trước lo ngại cấm cho vay mua nhà hình thành trong tương lai, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết Thông tư 22/2023/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 41/2016/TT-NHNN có hiệu lực từ 1/7/2024 quy định về tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không hạn chế quyền mua nhà ở hình thành trong tương lai.

Cụ thể, Thông tư 22 không thay đổi quy định với cho vay loại nhà này, cũng như không hạn chế quyền của tổ chức, cá nhân mua nhà ở hình thành trong tương lai.

Theo các quy định hiện hành, cho vay để mua, thực hiện dự án bất động sản và được bảo đảm bằng chính bất động sản, dự án hình thành từ khoản vay, được định nghĩa là cho vay bảo đảm bằng bất động sản. Còn khoản cho vay được định nghĩa là cho vay thế chấp nhà phải đáp ứng các điều kiện như nguồn tiền trả nợ không phải từ tiền cho thuê nhà hình thành từ khoản vay, nhà đã được hoàn thành để bàn giao theo hợp đồng mua bán, nhà hình thành từ khoản cho vay phải được định giá độc lập...

Theo đó, khoản cho vay mua bất động sản, nhà ở và thế chấp bằng chính tài sản hình thành trong tương lai áp dụng hệ số rủi ro từ 30% đến 120% phụ thuộc vào tỷ lệ bảo đảm (LTV) được tính bằng tỷ lệ số dư khoản cho vay so với giá trị của tài sản bảo đảm.

Cũng theo đại diện Ngân hàng Nhà nước, thông tư mới giảm hệ số rủi ro khi cho vay mục đích mua nhà ở xã hội so với vay mua bất động sản, nhà ở khác. Theo đó, các khoản cho vay mua nhà ở xã hội sẽ được xếp hệ số rủi ro thấp hơn khi tính tỷ lệ an toàn vốn cho ngân hàng. Động thái này nhằm tạo dư địa và khuyến khích ngân hàng giải ngân cho các mục đích vay mua nhà ở xã hội theo chính sách, dự án của Chính phủ.

Bên cạnh đó, Thông tư 22 cũng giảm hệ số rủi ro với hình thức cấp tín dụng tài trợ dự án kinh doanh bất động sản khu công nghiệp từ 200% xuống 160%. Các khoản vay phục vụ mục đích phát triển nông nghiệp, nông thôn đồng thời cũng được áp dụng hệ số rủi ro ở là 50%.

Còn các quy định về cho vay mua bất động sản và nhà ở khác, phía Ngân hàng Nhà nước khẳng định không thay đổi so với trước đây.

Theo quy định mới của Ngân hàng Nhà nước, điều kiện nhà đã hoàn thành theo hợp đồng mua bán nhà chỉ áp dụng đối với khoản cho vay thế chấp nhà (được áp dụng mức hệ số rủi ro thấp hơn so với các khoản phải đòi được bảo đảm bằng bất động sản khác).

Trường hợp tổ chức, cá nhân có nhu cầu xây dựng, mua nhà ở hình thành trong tương lai thế chấp chính nhà ở hình thành trong tương lai này sẽ thuộc trường hợp khoản cho vay bảo đảm bằng bất động sản theo quy định tại khoản 10 Điều 2 Thông tư 41 và áp dụng hệ số rủi ro tương ứng theo quy định tại khoản 10 Điều 9 Thông tư 41.

Như vậy, Ngân hàng Nhà nước khẳng định quy định này không hạn chế quyền của tổ chức, cá nhân mua nhà ở hình thành trong tương lai, không trái với các quy định hiện hành (Luật Dân sự, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đầu tư 2020, Luật Các tổ chức tín dụng 2024).

Trước đó, Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh có văn bản gửi đến Ngân hàng Nhà nước về một số nội dung liên quan Thông tư số 22/2023/TT-NHNN có hiệu lực từ ngày 1/7 tới đây.

HoREA cho rằng Thông tư 22 với nhiều nội dung mới, phù hợp với thực tiễn hơn. Nổi bật trong đó là quy định về cho vay để mua nhà ở xã hội, mua nhà ở theo các chương trình, dự án hỗ trợ của Chính phủ. Cụ thể, người vay được vay thế chấp bằng chính căn nhà ở xã hội đã có sẵn hoặc nhà ở xã hội hình thành trong tương lai...

Tuy nhiên cơ quan này băn khoăn khi Thông tư 41 (được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư 22) quy định cá nhân vay tín dụng để mua nhà ở thương mại bảo đảm bằng bất động sản là nhà ở thương mại đó thì tổ chức tín dụng chỉ được cho vay đối với trường hợp nhà ở thương mại đã được hoàn thành để bàn giao, tức là nhà ở thương mại có sẵn.

Luật sư Trần Văn Nhiên, đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh nhận định với ý kiến cho rằng Thông tư số 22 chỉ cho phép ngân hàng cho vay để mua nhà ở có sẵn mà không được cho vay để mua nhà ở hình thành trong tương lai là nhận định chưa chính xác, chưa hiểu rõ bản chất nghiệp vụ cấp tín dụng tại ngân hàng thương mại, gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng không tốt cho thị trường bất động sản, gây hiểu lầm về chính sách tín dụng của Ngân hàng Nhà nước.