Khánh thành đình Trần Xá, xã Nam Hưng (Nam Sách)

Đình làng Trần Xá, xã Nam Hưng (Nam Sách) có lịch sử lâu đời, là nơi thờ 3 vị Thành hoàng họ Phạm thời Lý và phối thờ danh tướng Trần Quang Khải - người có công lớn góp phần cùng quân dân nhà Trần giành chiến thắng trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông xâm lược vào thế kỷ XIII.

Trần Xá là một địa danh nổi tiếng trong lịch sử. Thời Lý, Trần Xá có tên gọi là Trần Xá trang, nằm tả ngạn ven sông Kinh Thầy tạo ra một vùng rộng lớn có tên là vũng Trần Xá. Thời Trần, trang Trần Xá đổi thành Trần Xá loan. Tương truyền năm 1282, vua tôi nhà Trần về vũng này mở hội nghị Bình Than bàn kế sách đánh giặc Nguyên Mông lần thứ 2.

Ngày nay, tại đống Khoai Nợ của làng Trần Xá còn 2 cây duối, tương truyền đây là nơi vua quan nhà Trần buộc ngựa khi xuống thuyền họp hội nghị Bình Than. Hai cây duối này nhân dân bảo tồn, gìn giữ và được công nhận là cây di sản năm 2021.

Đình Trần Xá được xây dựng vào thời Hậu Lê trên gò đất cao giữa làng. Cùng thời gian này, nhân dân đã đưa Thái sư Trần Quang Khải phối thờ tại đình cùng với 3 vị Thành hoàng làng. Thời Nguyễn, đình được trùng tu, khang trang to đẹp gồm 5 gian đại bái và 3 gian hậu cung. Năm 1953, tòa đại bái bị thực dân Pháp phá dỡ chỉ còn lại 3 gian hậu cung. Qua sự biến thiên của thời gian, hậu cung bị hư hại và được nhân dân khôi phục lại vào năm 1992. Năm 1999, 5 gian đại bái tiếp tục được phục dựng lại. Năm 2007, Đình Trần Xá được công nhận Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.

Đình Trần Xá vẫn còn lưu giữ được một số cổ vật có giá trị như 1 bia đá Chính Hòa thứ 12 (năm 1691), 1 ngai thờ, 1 kiếm thờ, 1 hòm sắc, 1 bát hương gốm Phù Lãng thời Nguyễn (thế kỷ XIX).

Trải qua thời gian, đình Trần Xá đã xuống cấp nghiêm trọng. Từ ngày 20/10/2023, UBND xã và nhân dân địa phương đã góp công sức tu sửa, xây mới các hạng mục như nhà tiền bái, sân đình, cổng và tường bao, cây hương, nến đá, cuốn thư, công trình phụ trợ với tổng mức đầu tư dự án hơn 4 tỷ đồng. Trong đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Dương hỗ trợ 350 triệu, còn lại là vận động từ nguồn xã hội hóa.

Đình Trần Xá có nhiều kỳ lễ hội, nhưng có 2 ngày chính thức là 12-13/2 (âm lịch). Ngoài nghi lễ dâng hương, chiêm bái, lễ hội còn có nhiều hoạt động văn nghệ như hát quan họ trên thuyền, trò chơi đập niêu đất, cờ tướng, ném cổ chai...