Giữ gìn thế võ Cẩu quyền trước nguy cơ thất truyền

17/02/2018 14:49

Cẩu quyền là một thế võ độc đáo trong võ thuật cổ truyền Việt Nam nhưng đang đứng trước nguy cơ thất truyền.

Võ sư Hồ Tường là người ra sức truyền dạy Cẩu quyền cho các học trò nhằm giữ gìn một trong những thế võ ông cha để lại.

Theo võ sư Hồ Tường, Cẩu quyền còn gọi là Địa thuật khuyển pháp, là quyền pháp có gốc từ Thiếu lâm Bắc phái, có cả quyền, cước và được truyền bá ở nhiều nơi. Rất ít người biết đến thế võ Cẩu quyền vì chỉ một vài võ sư được học. Năm 1935, cha của võ sư Hồ Tường là võ sư Hồ Văn Lành được võ sư Huỳnh Bá Phước truyền dạy Cẩu quyền và võ sư Hồ Tường được cha truyền dạy Cẩu quyền khi ông còn là thiếu niên.

Chia sẻ về nguyên nhân thế võ Cẩu quyền ít được truyền dạy và phổ biến rộng rãi, võ sư Hồ Tường cho biết: Cẩu quyền hiện nay không có nhiều môn phái võ thuật cổ truyền lưu giữ vì các thế võ này ít có sự chuyển động cố định và có nhiều đòn sát thủ gây nguy hiểm cho đối phương. Các võ sư không muốn các học trò của mình dùng đòn thế nguy hiểm đối với đối phương, làm mất đi khẳng khái, phóng khoáng của võ thuật.

Là người chuyên nghiên cứu, tìm hiểu về võ thuật cổ truyền và văn hóa Việt Nam, võ sư Hồ Tường nhận thấy ông cha đã dựa vào các con vật trong đời sống để tạo ra những tư thế võ thuật độc đáo, nhất là tư thế của các linh vật trong 12 con giáp. Đối với con gà, tư thế Kim kê độc lập (Gà vàng đứng một chân) là tư thế rất phổ biến trong nhiều bài quyền. Bên cạnh đó, Hùng kê quyền (bài quyền con gà trống) là một trong những bài võ quy định của Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam. Tương truyền Hùng kê quyền do Đông Định Vương Nguyễn Lữ, một trong ba anh em nhà Tây Sơn sáng tạo qua quan sát các thế đá của những con gà chọi và tạo nên võ gà chọi với tên gọi Hùng kê quyền.

Trong khi đó, con rắn trong võ thuật là một kho tàng để khai thác dưới tên gọi Xà quyền. Thế đánh Xà quyền có tên trong các bài võ quy định Liên đoàn Võ thuật cổ truyền Việt Nam như Phát bản linh thủ, Xà vương khai môn, Hồi tả tọa, Bạch xà lang lộ (Ngọc trản quyền), Tầm xà sát thích vân phi liền kề (Thanh long độc kiếm), Bạch xà môn trận, Đơn phụng triều dương (Bát quái côn)

Ngoài ra còn có nhiều bài quyền, thế võ gắn liền với các linh vật trong 12 con giáp như thế võ Ngọa hổ tầm dương là thế võ dê tránh né khi hổ tìm mồi, Miêu tẩy diện là thế võ mèo giấu mặt, trong khi đó thế võ Linh miêu hý thủ nói về các động tác diễn tả con chuột chạy trốn khi bị mèo vờn…

Tương tự như các thế võ của các linh vật khác, Cẩu quyền dựa trên những tư thế của con chó, nhất là trong tấn công hay còn gọi là thế chó táp, thường tấn công vào mục tiêu từ bụng trở xuống là những vị trí ít được bảo vệ, thường tấn công vào phần bụng, chân khiến đối phương bị hạ gục nhanh. Võ thuật Cẩu quyền có đặc điểm là hình ảnh không cố định, vừa đánh vừa lăn lộn, như mê hoặc đối thủ. Bắt chước theo những hình ảnh quen thuộc của loài chó, Cẩu quyền có những đòn thế tấn công chủ yếu ở tầm thấp và sử dụng nhiều tư thế khá đặc biệt tấn công phần nửa thân dưới đối thủ.

Đặc điểm của Cẩu quyền là từ bài quyền phân thành nhiều thế. Trong Cẩu quyền có 4 yếu tố chính là công, thủ, phản, biến. Người học Cẩu quyền thường xuyên nhào lộn, xoay chuyển thuận nghịch quanh đối thủ để tấn công, đôi tay mạnh để hóa giải các đòn tấn công của đối thủ và phản đòn, đôi chân linh hoạt để di chuyển nhanh.

Các thế Cẩu quyền đòi hỏi người học phải có đầy đủ thủ pháp, cước pháp, bộ pháp và thân pháp, sử dụng nhuần nhuyễn nắm đấm, chỏ, gối, ống chân để công và thủ.

Điểm mạnh của các thế võ Cẩu quyền và sự ứng biến linh hoạt khiến đối phương khó phòng thủ và tấn công bằng những đòn thế hạ gục nhanh đối thủ. Đây cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến các võ sư ít truyền dạy các thế Cẩu quyền cho học trò vì sợ gây nguy hiểm cho người khác.

Theo võ sư Hồ Tường, các thế võ Cẩu quyền tuy linh động và nguy hiểm nhưng cũng có nhiều cách hóa giải. Khi nhận thấy đối phương sử dụng các thế võ Cẩu quyền thì phải tạo khoảng cách và luôn nhảy lên cao để đối phương không tấn công vào phần dưới cơ thể. Khi đối phương ngã xuống thì không lao vào tấn công vì đó có thể là một cái bẫy để phản công. Thấy đối phương tấn công bên trái hoặc bên phải thì phải đề phòng ở tất cả các bên vì đối thủ có thể nhứ đòn và tấn công linh hoạt.

Đứng trước nguy cơ mai một và thất truyền thế võ Cẩu quyền, võ sư Hồ Tường đang ra sức truyền dạy cho võ sinh. Các võ sinh Nguyễn Trung Nam, Nguyễn Văn Trong, Nguyễn Hoàng Anh Khoa, Nguyễn Hoàng Thanh Ái, Nguyễn Văn Thắng… đã học các thế Cẩu quyền hơn một năm nay và gần như biểu diễn được các thế trong Cẩu quyền, có thể tiếp tục tập luyện và truyền dạy cho các lớp đàn em sau này.

Theo các võ sinh, việc học thế võ Cẩu quyền bổ trợ rất nhiều trong việc thực hiện các bài quyền cơ bản cũng như triển khai các thế phản đòn, tấn công trong võ thuật nên sẽ tiếp tục tập luyện lâu dài thế võ Cẩu quyền.