Facebook có thể không còn là "bữa trưa miễn phí" cho người dùng Việt Nam?

Theo đó, người dùng Facebook và Instagram sẽ phải trả mức phí hằng tháng khoảng 260.000 đồng cho phiên bản web và hơn 330.000 đồng cho phiên bản ứng dụng di động để được lướt mạng xã hội mà không phải xem quảng cáo.

Gói thuê bao này được áp dụng tại hầu hết các quốc gia ở châu Âu bắt đầu từ tháng 11/2023.

Phát nản vì Facebook quảng cáo quá nhiều

Theo Meta, mức phí trên ban đầu sẽ được áp dụng cho cả người dùng có nhiều tài khoản khác nhau liên kết đến một tài khoản trung tâm.

Nhưng đến tháng 3/2024, Meta sẽ thu phí cả những tài khoản này với mức phí khoảng 160.000 đồng/tháng cho phiên bản web và 210.000 đồng/tháng cho ứng dụng di động.

Đây được xem là động thái đáp trả của Meta với phán quyết của Tòa án Công lý châu Âu hồi tháng 7 yêu cầu Meta phải có sự đồng ý của người dùng trước khi cung cấp quảng cáo phù hợp.

Cũng theo Meta, những người dùng không trả phí vẫn sẽ được tiếp tục dùng Facebook và Instagram miễn phí nhưng phải chấp nhận xem các quảng cáo được phân phối bởi Meta.

Liên quan đến việc thu phí người dùng, Tuổi Trẻ đã gửi câu hỏi đến Meta về ý định và kế hoạch triển khai tại Việt Nam. Tuy nhiên đến thời điểm này, Tuổi Trẻ vẫn chưa nhận được trả lời.

Nhưng theo nhiều chuyên gia, những động thái "có ý đồ" của Meta với người dùng Facebook Việt đã được thực thi. Một trong những thay đổi rõ rệt nhưng không nhiều người dùng Việt Nam nhận ra là họ đang phải xem nhiều nội dung quảng cáo hơn trong quá trình lướt Facebook.

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, chị Thu Uyên (quận Phú Nhuận, TP Hồ Chí Minh) cho biết: "Gần đây trên news feed của tôi thường xuyên xuất hiện đề xuất quảng cáo của các trang bán hàng, du lịch, giải trí... Các nội dung này xen lẫn vào những bài đăng của bạn bè. Sau khi lướt news feed tầm 10 phút là tôi nản và không muốn xem tiếp vì toàn quảng cáo, thông tin của bạn bè lại không có bao nhiêu".

Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, không ít người dùng cho hay đang phải xem nhiều quảng cáo hơn so với trước đây.

Thử làm một trải nghiệm, Tuổi Trẻ ghi nhận tần suất xuất hiện của các bài quảng cáo trên Facebook khá dày, cứ 10 bài viết mới thì có trung bình 5 bài quảng cáo, thậm chí 6-7 bài.

Các bài quảng cáo được xuất hiện dưới dạng "được tài trợ" hoặc "gợi ý cho bạn". Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, Facebook đã rất khéo léo dùng thuật toán "gây nghiện" để khiến người dùng xem các nội dung quảng cáo thường xuyên mà không phải người nào cũng nhận ra.

Thói quen vuốt màn hình và nhìn vô thức đã khiến người dùng ngày càng xem nhiều nội dung quảng cáo hơn... Khi người dùng nhận ra và cảm thấy khó chịu, có nhu cầu xóa bỏ quảng cáo thì đó là lúc chính sách thu phí có hiệu quả.

Quảng cáo, quảng cáo và quảng cáo

Trong một động thái "có ý đồ" khác, Facebook đã chuyển đổi chế độ của rất nhiều người dùng bình thường tại Việt Nam thành "người sáng tạo nội dung số".

Đây là chế độ tương tự như các fanpage hay trang cộng đồng vốn dành cho các doanh nghiệp, người nổi tiếng tương tác với những người theo dõi, quan tâm đến mình.

Chế độ mới cho phép những "người sáng tạo nội dung số" có thể chạy quảng cáo các bài viết của mình nhằm gia tăng sự lan tỏa, tương tác với cộng đồng Facebook.

"Một người dùng Facebook bình thường sẽ chẳng bao giờ nghĩ đến việc bỏ tiền chạy quảng cáo cho các bài viết của mình. Nhưng nếu được Facebook gợi ý bằng cái nhãn "người sáng tạo nội dung số", nhiều người có thể sẽ ước mơ thành KOL, hot Facebooker trong tương lai không xa.

Và đó là động lực để họ xây dựng thương hiệu cá nhân trên mạng bằng cách bỏ tiền chạy quảng cáo các bài viết trên trang cá nhân của mình với mong muốn thu hút ngày càng nhiều người theo dõi, tương tác", bà Thảo Nguyên, Công ty Truyền thông T&H nhận xét.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Trần Viết Quân, nhà sáng lập kiêm chủ tịch Công ty chuyển đổi số Tanca.io, cũng cho biết xu hướng các mạng xã hội thu phí người dùng đang diễn ra nên nếu Facebook đưa ra gói thu phí không có quảng cáo cũng là điều dễ hiểu.

"Trong chiều hướng giá quảng cáo ngày càng cao và nhiều doanh nghiệp cắt giảm quảng cáo thì việc thu phí người dùng có thể tăng doanh thu đáng kể. Người dùng có thể mua gói thu phí hoặc không, đây có thể là sự lựa chọn cho việc tăng trải nghiệm dịch vụ của họ", ông Quân nhận định.

Cũng theo ông Quân, trước đây người dùng đã cung cấp dữ liệu cá nhân, mối quan hệ của họ, nội dung đăng tải... cho Facebook, giờ mạng xã hội này lại bắt người dùng phải trả phí để không xem quảng cáo sẽ khiến nhiều người không hài lòng và rời bỏ dịch vụ.

Có thể không dừng lại ở thu tiền quảng cáo

Nhận định về những động thái "có ý đồ" của Facebook tại Việt Nam, bà Hoàng Hường, CEO Công ty Unikon, đánh giá: "Đây là không gian để Facebook có thể thu tiền tốt hơn".

Theo bà Hường, với những sự chuyển mình này, Facebook có thể đang hướng tới mô hình kinh doanh thu tiền từ người dùng cuối cho các nội dung chất lượng (giống như YouTube Premium) thay vì chỉ thu tiền từ quảng cáo như trước đây.

"Tuy nhiên, theo đánh giá cá nhân của tôi thì Facebook sẽ rất thận trọng thử nghiệm để đánh giá mức độ chấp nhận của người dùng và thị trường vì cốt lõi của nền tảng này là sự kết nối, tương tác, sau đó mới tới tiêu thụ nội dung", bà Hường nhận định.

Tiềm năng thu lớn tại Việt Nam

Theo báo cáo năm 2023 của Tổ chức We Are Social, Facebook hiện đang có hơn 66 triệu người dùng tại Việt Nam, trong khi Instagram có hơn 10 triệu người dùng. Hai nền tảng mạng xã hội này cùng với ứng dụng Facebook Messenger nằm trong tốp 5 mạng xã hội được sử dụng nhiều nhất tại Việt Nam.

Trong đó, Facebook chiếm vị trí số 1 với tỉ lệ đến 91,6% người dùng Internet Việt Nam sử dụng. Giả sử chỉ cần Facebook chuyển đổi chế độ "người sáng tạo nội dung số" cho khoảng 10% người dùng tại Việt Nam, họ đã có thêm hàng triệu đối tượng tiềm năng có thể bỏ tiền ra chạy quảng cáo trên nền tảng của mình.