Độc đáo làng đá cổ Khuổi Ky

Nằm bên đường tỉnh 206 trên đường vào khám phá động Ngườm Ngao, làng đá Khuổi Ky là một ngôi làng truyền thống của người Tày thuộc xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh (Cao Bằng). Cùng với thác Bản Giốc, động Ngườm Ngao, làng đá Khuổi Ky là một trong những điểm du lịch văn hóa đặc sắc ở miền biên viễn.

Làng đá Khuổi Ky có tuổi đời hơn 400 năm, được hình thành vào thời điểm nhà Mạc rút chạy lên Cao Bằng và cát cứ tại đây cho đến khi bị tiêu diệt khoảng năm 1594-1677. Khi nhà Mạc lên đất Cao Bằng để xây dựng các công trình để phòng thủ thì những ngôi nhà bằng đá được xây lên như những “pháo đài". Không chỉ mang tính chất quân sự, mỗi ngôi nhà đều mang nét kiến trúc độc đáo, rất riêng, nhuốm màu huyền thoại, cổ kính.

Ngôi làng có 14 hộ dân tộc Tày sinh sống, địa thế lưng dựa vào núi vững chãi trên diện tích khoảng 10.000 m². Phía trước làng là dòng suối Khuổi Ky thanh bình. Nhà sàn đối với người Tày ở Trùng Khánh là một miền thiêng cất giữ những nét đặc trưng trong đời sống vật chất và tinh thần truyền thống qua bao thế hệ. Đặc biệt trong tâm thức của người Tày, đá được coi là vật liệu gần gũi và quan trọng. Đá được sử dụng rất nhiều trong sinh hoạt đời sống hằng ngày của đồng bào dân tộc Tày. Tường nhà, vách nhà được xây bằng đá, móng nhà được làm bằng đá hộc, chân tảng cũng được làm bằng đá. Đá cũng được sử dụng trong các công trình khác như hàng rào, đập nước, cối xay, bếp lò...

Nhà ở đây có thể có 1 hoặc nhiều tầng gác bên trong với sàn được lát bằng ván gỗ. Mái nhà được lợp bằng ngói âm dương mang dáng dấp cổ kính, độc đáo. Nhà có thể được chia thành nhiều phòng với vách làm từ phên liếp đan từ cây tre, cây vầu.

Sau khi được bộ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người, năm 2016 người dân Khuổi Ky đã tham gia xây dựng mô hình phát triển du lịch cộng đồng. Ngày nay, làng đá đã trở thành điểm du lịch hấp dẫn thu hút du khách từ mọi miền.