Đình - đền Văn Diệm

Đền Văn Diệm

Đây là nơi thờ tự Trần Hương Đăng, người có công giúp vua Hùng Duệ Vương đánh giặc Thục. Ông sau khi mất được nhân dân tôn thờ là Thành hoàng làng. Vào những năm 49 - 50 của thế kỷ 20, thực hiện tiêu thổ kháng chiến, ngôi đình bị hạ giải hoàn toàn. Đến năm 2007, bằng sự nỗ lực của chính quyền và nhân dân địa phương, đình Văn Diệm được khôi phục lại trên nền đất cũ nhưng vẫn giữ được kiểu dáng kiến trúc ban đầu. Toà đại bái dài 11,55m, rộng 5,3 m gồm 4 vì kèo, có kiến trúc kiểu giá chiêng được kết cấu bằng các vì kèo, hệ thống xà, hoành, trụ cột bằng bê-tông cốt thép sơn giả gỗ với các đường nét điêu khắc sống động. Tại ngôi đình còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị về lịch sử và kiến trúc nghệ thuật như các bức chạm quan văn, quan võ, ngai thờ, khảm thờ, hòm sắc, cuốn thư, đại tự câu đối, sắc phong... Lễ hội đình Văn Diệm được người dân trong làng tổ chức năm 2 kỳ vào tháng 8 âm lịch mừng chiến công thắng giặc trở về và vào tháng 11 âm lịch kỷ niệm ngày sinh của Thành hoàng. Trong lễ hội có tổ chức lễ rước, tế lễ và các trò chơi dân gian.

Đền Văn Diệm là nơi thờ 2 nhân vật thời Trần là Vương phi Thúc Hoa công chúa tôn thần và con là Minh Chiêu công chúa tôn thần. Theo tương truyền 2 nhân vật này là vợ và con của vua Trần Minh Tông (1314 - 1329). Khi vua mất, bà đưa con về quê ngoại thuộc thôn Văn Diệm. Sau khi 2 mẹ con bà mất, nhân dân lập đền thờ. Ngôi đền mang đậm nét kiến trúc triều Nguyễn, tiền nhất, hậu đinh với 5 gian tiền tế, 3 gian trung từ và 2 gian hậu cung. Tại toà tiền tế có 8 cột đá, trong đó có 4 cột đá tròn chạm rồng thời Nguyễn và hệ thống ngõng cửa bằng đá. Các bẩy hiên được chạm khắc trang trí theo đề tài lá lật lá hoá long tinh tế, khéo léo. Toà nhà trung từ được bài trí 18 pho tượng, nhiều pho có niên đại đầu thế kỷ 19 được chạm khắc tinh xảo. Phía trong hậu cung là nơi đặt tượng 2 mẹ con bà Thúc Hoa công chúa và Minh Chiêu công chúa. Đền Văn Diệm từng là nơi che chở cho cán bộ Việt Minh, du kích, bộ đội hoạt động trong thời gian kháng chiến chống Pháp.

Với những giá trị lịch sử, tháng 11 - 2010, đình - đền Văn Diệm đã được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử - văn hoá cấp tỉnh. Sáng 9-9, xã Hưng Thái đã tổ chức lễ đón bằng công nhận. Đông đảo nhân dân địa phương và con em quê hương đang sinh sống, học tập, công tác trong và ngoài tỉnh về dự. Cán bộ và nhân dân làng Văn Diệm quyết tâm gìn giữ, bảo tồn và trùng tu tôn tạo để ngôi đình và đền mãi xứng đáng là khu di tích lịch sử - văn hoá, nơi sinh hoạt văn hoá tâm linh của người dân địa phương.

 MINH PHƯƠNG