Dân "ngã ngửa" khi bị truy thu, phạt chậm nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp

Trong khi đó, cơ quan thuế cho biết theo quy định, trách nhiệm kê khai và nộp thuế là của người dân.

Bất ngờ được yêu cầu nộp thuế và tiền phạt

Ông T. (ngụ quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh) cho biết thời gian qua người dân trong khu vực được thông báo nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp nhưng gia đình ông lại không có trong danh sách đóng tiền.

Khi tìm hiểu, ông T. được biết gia đình phải đến phường lấy tờ khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.

Bước tiếp theo là cầm theo căn cước công dân, sổ hồng mang sang đội thuế để tính thuế. Khi đã biết chính xác số thuế phải nộp cũng như khoản phạt chậm nộp, ông T. mới quay trở về phường để nộp thuế.

"Từ trước đến nay, tôi không biết đến khoản thuế này, bây giờ tự mình phải đi tới đi lui để nộp hai ba nơi mất thời gian", ông T. nói.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Thi (ngụ TP Thủ Đức), người vừa mới bán một căn hộ chung cư, cho biết trong quá trình làm thủ tục sang tên, bà mới được thông báo là chưa nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hơn 10 năm. Do vậy, bà Thi bị truy thu cả tiền thuế lẫn số tiền phạt chậm nộp với tổng số tiền hơn 300.000 đồng.

"Thực ra số tiền nhỏ, song từ trước đến nay tôi không được thông báo nộp. Nếu được thông báo, chúng tôi chấp hành ngay", bà Thi kể.

Trên thực tế, không phải người dân nào cũng biết phải nộp khoản thuế này. Chị Thúy (quận Bình Thạnh) cho biết chị mua đất và xây nhà trong khu dự án và đã được cấp sổ hồng gần 5 năm. Tuy nhiên, từ khi nhận sổ hồng tới nay không thấy ai đến gửi thông báo nộp thuế.

Do quá sốt ruột, chị lên phường hỏi mới "té ngửa" khi biết khu dự án chị ở chưa ai khai thuế.

"Phường nói ai có sổ trên một năm mà không khai là bị phạt. Tôi thấy hết sức vô lý vì lẽ ra khi cấp sổ thì cơ quan quản lý cập nhật và đến kỳ thì phát phiếu thu để chúng tôi lên đóng tiền. Hiện nay mọi thông tin đã được số hóa hết rồi nên việc này đâu có gì khó", chị Thúy nói.

Người dân phải có trách nhiệm kê khai?

Theo tìm hiểu của phóng viên, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp là số tiền mà cá nhân, đơn vị hay tổ chức phải đóng cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của Luật Đất đai 2013. Mức thuế sẽ khác nhau tùy vào diện tích đất và khu vực có mảnh đất.

Loại đất phải chịu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, theo quy định, gồm đất ở tại nông thôn và đất ở tại đô thị. Đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp gồm đất xây dựng khu công nghiệp; đất làm mặt bằng xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh; đất khai thác, chế biến khoáng sản; đất sản xuất vật liệu xây dựng, làm đồ gốm.

Ngoài ra, còn có đất phi nông nghiệp sử dụng vào mục đích kinh doanh. Giá tính thuế là giá đất theo mục đích sử dụng của thửa đất tính thuế do UBND cấp tỉnh quy định và được ổn định theo chu kỳ 5 năm.

Về phản ảnh của nhiều người dân về việc nhiều năm không nhận được thông báo nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, khi chuyển nhượng mới bị truy thu, phạt, hoặc có trường hợp mua nhà dự án, đã được cấp sổ nhiều năm nhưng cũng không thấy thông báo thuế, lãnh đạo Cục Thuế TP Hồ Chí Minh cho biết sẽ yêu cầu chi cục thuế địa phương kiểm tra lại từng trường hợp cụ thể.

Tuy nhiên, trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo Cục Thuế TP Hồ Chí Minh cho rằng về mặt nguyên tắc, các trường hợp có sở hữu nhà đất thuộc diện phải chịu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, cơ quan thuế phải đưa vào diện quản lý thu.

Trách nhiệm kê khai nộp thuế là của người dân vì nhiều trường hợp cơ quan thuế chưa thể nắm hết, nhất là khi dữ liệu vẫn chưa liên thông.

"Với những trường hợp mới phát sinh sau này, chưa có sổ bộ, người dân phải kê khai để cơ quan thuế lên sổ bộ. Trường hợp quá hạn mà người dân không kê khai sẽ bị truy thu, phạt... theo quy định. Nhưng trong quá trình xử lý, cơ quan thuế sẽ xem xét hồ sơ từng trường hợp", vị này nói.

Người mua trở thành "nạn nhân"

Bà Phan Thị Hằng, giám đốc một công ty chuyên hỗ trợ sang nhượng nhà đất, cho biết từ năm ngoái đến nay, nhiều trường hợp mà doanh nghiệp hỗ trợ làm thủ tục sang nhượng bị truy thu tiền thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.

Theo bà Hằng, có những trường hợp trong quá trình làm thủ tục mua bán, bên sở hữu nhà nhận được luôn thông báo thu tiền sử dụng đất phi nông nghiệp trong hơn 10 năm cộng với số tiền phạt, song cũng có những trường hợp phải cả tháng sau mới nhận được thông báo này.

"Có những nhà đất có diện tích lớn, số tiền thuế và khoản phạt chậm nộp cũng vài triệu đồng, trong khi nhà đã bán xong nên nếu thông báo thu thuế chậm, người mua mới phải nộp luôn cho cả quá trình sử dụng từ trước đến nay của chủ cũ", bà Hằng nói.

Đã tuyên truyền chính sách đến người dân?

Trả lời chúng tôi về thực tế là nhiều người dân không nắm quy định về việc kê khai, nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, đại diện Cục Thuế TP Hồ Chí Minh cho biết mỗi luật thuế ra đời cơ quan thuế đều tuyên truyền chính sách đến người dân.

Với thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, cơ quan thuế ủy nhiệm về cho phường để phối hợp thu.

"Tuy nhiên, có thể việc tuyên truyền này chưa đến từng người dân, do vậy nhiều trường hợp vẫn chưa nắm được nghĩa vụ của mình", vị này nói.