Cuối tháng 12/2022, Sở Thông tin và Truyền thông cùng Trung tâm Internet Việt Nam đã ký thỏa thuận hợp tác, phát triển tài nguyên internet trên địa bàn tỉnh, với điểm nhấn là khai trương cổng đăng ký tên miền .vn. Sau gần 1,5 năm triển khai, cổng này vẫn nguội ngắt.
Khó từ cơ sở
Kinh doanh trong lĩnh vực trồng trọt, cung cấp ổi và nhiều loại nông sản sạch khác, Hợp tác xã Nông nghiệp sạch Nam Vũ ở xã Liên Mạc (Thanh Hà) với 30 thành viên đang triển khai mở rộng vùng sản xuất tập trung với diện tích hàng chục ha. Tại lễ khai trương cổng đăng ký tên miền .vn do Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh tổ chức cuối năm 2022, hợp tác xã này cùng 9 chủ thể kinh doanh khác được tặng tên miền .vn, góp phần phát triển sản xuất, kinh doanh.
Tuy nhiên, theo anh Dương Văn Nam, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp sạch Nam Vũ, từ đó đến nay, việc xây dựng website vẫn chỉ là ý tưởng. “Về công nghệ, chúng tôi thiếu đủ thứ, từ nhân lực am hiểu kỹ thuật cho đến kinh phí xây dựng, duy trì website. Do vậy, dù có tên miền nhưng chúng tôi vẫn chưa có website riêng”, anh Nam chia sẻ.
Rất nhiều doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa khác cũng đang vấp phải khó khăn này. Kết quả, khi tra cứu trên internet, cả 10 tên miền .vn đã được tặng miễn phí kể trên hiện đều trong trạng thái “không thể tìm thấy máy chủ”. Khi tra cứu ngược về chủ sở hữu thông qua một số nhà cung cấp tên miền lớn như Mắt Bão, P.A Việt Nam, 10 tên miền này đều đang “vô chủ”.
Cái khó khác đối với việc xây dựng website nói chung, sử dụng tên miền .vn nói riêng là cạnh tranh từ mạng xã hội trong bối cảnh “người người dùng smartphone, nhà nhà dùng smartphone” hiện nay.
Thành lập từ giữa năm 2023, showroom ô tô đã qua sử dụng Hải Dương 3H nằm trên đường Trường Chinh, phường Tứ Minh (TP Hải Dương) đã chọn các kênh YouTube, TikTok làm công cụ chính trong phát triển thương mại điện tử. Anh Nguyễn Văn Lĩnh, cổ đông showroom này cho biết trước khi thành lập, anh cùng một số cổ đông khác đã nghiên cứu về website, thậm chí từng làm việc với một vài đơn vị cung cấp dịch vụ xây dựng website trọn gói. “Chúng tôi nhận thấy trên mạng xã hội, việc giới thiệu sản phẩm, tương tác với khách hàng thuận tiện hơn. Từ đó thuận lợi hơn trong việc tìm hiểu nhu cầu thị trường để tiếp thị, tư vấn, bán hàng”, anh Lĩnh nói.
Thay vì nghiên cứu xây dựng website có tên miền .vn, mỗi thành viên của showroom này đều có cách xây dựng nội dung riêng trên kênh mạng xã hội, từ giới thiệu các dòng xe cũ đến tư vấn chọn xe. Với showroom này, mạng xã hội là công cụ hiệu quả hơn hẳn website.
Cần kích cầu
Theo thống kê sơ bộ từ Phòng Quản lý thương mại (Sở Công thương), đến hết tháng 5/2024, toàn tỉnh có hơn 2.500 doanh nghiệp thương mại, hơn 32.000 cơ sở bán lẻ. Tuy tỷ lệ ứng dụng thương mại điện tử trung bình hơn 90%, song chủ yếu trên các nền tảng mạng xã hội hoặc ứng dụng thương mại điện tử, thay vì xây dựng và quản trị website. Trong số 34.500 doanh nghiệp thương mại, cơ sở bán lẻ này, tỷ lệ đơn vị có website chiếm chưa đầy 5%.
Thực tế, cổng đăng ký tên miền .vn của Hải Dương không phát sinh bất kỳ giao dịch nào trong gần một năm rưỡi hoạt động ngoại trừ những tên miền tặng miễn phí cho chủ thể kinh doanh như chúng tôi nhắc đến ở trên.
Khó khăn chính đến từ việc quản lý website, từ nhân lực công nghệ, quản trị nội dung cho đến kinh phí hoạt động. Từ đó kéo tụt nhu cầu xây dựng website của doanh nghiệp. “Doanh nghiệp không có nhu cầu xây dựng website thì cũng không có nhu cầu đăng ký tên miền. Đây là thực tế của đại đa số doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hải Dương. Do vậy, muốn thúc đẩy người dân, doanh nghiệp hiện diện trên không gian mạng bằng tên miền .vn thì trước hết cần kích cầu xây dựng website của người dân, doanh nghiệp”, anh Đỗ Văn Tùng, Tổng Giám đốc Công ty CP Bosu (TP Hải Dương) cho biết.
Hoạt động trong lĩnh vực marketing truyền thông và giải pháp số, anh Tùng cho rằng trong ngắn hạn, các doanh nghiệp có thể tận dụng mạng xã hội. Đây cũng là cách để tiếp thị trên không gian số, nhất là việc này không tốn quá nhiều chi phí. Song doanh nghiệp cần website để xây dựng thương hiệu cho những chiến lược kinh doanh dài hạn.
"Khi sử dụng mạng xã hội có nghĩa là quyền kiểm soát, sở hữu đối với trang bán hàng sẽ bị hạn chế, giới hạn bởi các điều khoản của nhà cung cấp mạng xã hội đưa ra. Không ít trường hợp vô tình vi phạm luật của nhà cung cấp nên đã bị mất kênh. Ngược lại, website sẽ do chính người dân, doanh nghiệp quản trị. Giải pháp hiệu quả là từng bước xây dựng website, sau đó gắn đường liên kết với các kênh mạng xã hội để tăng hiệu quả tiếp thị", anh Tùng nói thêm.
Năm 2024 được xác định là năm phát triển kinh tế số, xã hội số. Đây cũng là giai đoạn “nước rút” hướng đến mục tiêu cả nước đạt tối thiểu 1.000.000 tên miền .vn được đăng ký vào năm 2025. Song theo lãnh đạo Sở Thông tin và Truyền thông, nếu không có biện pháp cụ thể để kích cầu người dân, doanh nghiệp, mục tiêu này sẽ khó trở thành hiện thực. Thậm chí, cổng đăng ký tên miền .vn của Hải Dương cũng đứng trước nguy cơ đóng cửa.
Tên miền .vn chính thức xuất hiện trên hệ thống internet toàn cầu vào năm 1994. Sau 30 năm phát triển, Việt Nam đã có hơn 610.000 tên miền quốc gia .vn, đứng thứ hai ASEAN, thứ 10 châu Á-Thái Bình Dương và đứng thứ 40 trên thế giới. Tuy nhiên, tỷ lệ doanh nghiệp đăng ký sử dụng tên miền .vn mới đạt khoảng 25%, trong khi tỷ lệ này ở các nước phát triển đạt hơn 70%.