Chống lạm thu trong trường học, nhìn từ Nghị quyết 08

Căn cứ để giám sát, chống lạm thu

Ngày 8/12/2022, HĐND tỉnh Hải Dương có Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND quy định danh mục mức thu, các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục tại các trường mầm non, giáo dục phổ thông và các cơ sở giáo dục - đào tạo công lập.

Trước khi có nghị quyết này, các trường tự thu một số khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục nên phát sinh không ít hạn chế, bất cập, khiến phụ huynh bức xúc.

Sau gần 1 năm thực hiện Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND đã có tác dụng quan trọng, dần đưa việc thu, chi tại trường công lập vào khuôn phép, chặt chẽ hơn trước.

Qua một thời gian thực hiện nghị quyết, nhiều phụ huynh học sinh, nhà trường phản hồi những tác động tích cực. Quyền lợi của học sinh được bảo đảm, việc thu chi cũng minh bạch, công khai hơn trước. Thực hiện Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND, nhiều khoản thu được hạ thấp hơn so với các mức thu những năm trước mà một số trường vẫn thu. Đa số 13 khoản thu được quy định mức thu cụ thể, mức thu tối đa được đánh giá là phù hợp với cả học sinh, phụ huynh và nhà trường. Phần lớn khoản thu, mức thu được quy định chi tiết, hạn chế quy định có tính định tính là "khoảng", hay quy định mức trần quá cao dễ dẫn đến lạm thu. Duy nhất khoản thu tiền điện điều hòa phục vụ trực tiếp cho nhu cầu học sinh không quy định mức thu, mức trần mà thu theo thực tế số điện năng sử dụng.

Khoản thu cụ thể, mức thu hợp lý nên Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND đi vào cuộc sống được đánh giá có nhiều tác động tích cực. Đây là tín hiệu vui của một nghị quyết được xây dựng bài bản, khảo sát thực tế, đánh giá tác động kỹ trước khi trình và được các đại biểu HĐND tỉnh thông qua. Nhờ có Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND, việc thu chi trong các trường công lập trên địa bàn tỉnh dần đi vào quy củ, công khai, minh bạch. Các trường có căn cứ chi tiết để thực hiện, phụ huynh học sinh cũng có căn cứ để giám sát việc thu chi của trường đã đúng chưa và phản ánh khi thấy có dấu hiệu sai phạm.

Đòi hỏi từ thực tiễn cần chỉnh sửa

Tuy nhiên, sau một thời gian thực hiện Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND cũng bộc lộ một số hạn chế cần được thẳng thắn nhìn nhận và sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn. Nhiều trường công lập trên địa bàn tỉnh đang phản ánh gặp khó do nghị quyết này chưa quy định một số khoản thu cần thiết, có mức thu chưa hợp lý.

Cụ thể, Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND chưa có quy định riêng khoản thu làm quen tiếng Anh với trẻ mẫu giáo và lớp 1, lớp 2 do tổ chức được cấp phép triển khai tại nhà trường. Hiện tại, nghị quyết đang quy định chung khoản thu dạy 2 buổi/ngày ở tiểu học và làm quen Tiếng Anh với trẻ mẫu giáo là 5.000 đồng/học sinh/tiết. Việc học làm quen tiếng Anh với trẻ mẫu giáo đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa vào chương trình giáo dục. Trên thực tế, tất cả các trường mầm non công lập trên địa bàn tỉnh Hải Dương hiện chưa có giáo viên tiếng Anh. Để bảo đảm chương trình và đáp ứng nhu cầu của học sinh, các trường phải liên kết với cơ sở dạy tiếng Anh và nếu thu mức 5.000 đồng/học sinh/tiết thì không đủ để thực hiện.

Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND cũng chưa quy định khoản thu hoạt động trải nghiệm. Trong khi đó, đây là hoạt động bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 12 theo chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2018, trong đó có loại hình trải nghiệm ngoài nhà trường. Ngoài ra, nghị quyết cũng chưa quy định khoản thu học phẩm phục vụ các kỳ thi, kiểm tra tại các cơ sở giáo dục phổ thông (giấy thi, giấy nháp, photo đề thi...) khiến một số cơ sở giáo dục công lập khó bảo đảm, cân đối trong nguồn chi thường xuyên của đơn vị...

Về những vướng mắc khi thực hiện Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND, Sở Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản đề xuất điều chỉnh, bổ sung một số khoản thu, mức thu.

Một nghị quyết lớn ảnh hưởng tới nhiều đối tượng như Nghị quyết số 08/2022/NQ-HĐND khi đi vào thực tiễn cuộc sống phát sinh một số bất cập nhất định là điều khó tránh khỏi. Những bất cập cần được chỉ rõ, phản ánh kịp thời và được tiếp thu để hoàn thiện, gỡ vướng cho những đối tượng chịu tác động của chính sách. Những khoản thu chưa được quy định cần được bổ sung để các trường công lập có căn cứ tổ chức các hoạt động phục vụ việc học của học sinh. Đồng thời những mức thu chưa hợp lý, bất cập trong quy định cần được xem xét sửa đổi cho phù hợp với thực tiễn.